NGA ĐẮ THẮNG PHƯƠNG TÂY ?

“Nga bị NATO lừa phỉnh” Nga chiếm Crimée chỉ như dành được mấy cộng lông gà & bị cấm vận, cô lập trước khi con gà rơi vào NATO…

RFI

Trong vụ Tổng thống Vladimir Putin sáp nhập bán đảo Crimée vào Nga, nhiều nhà phân tích nhấn mạnh đến việc Matxcơva đã không tôn trọng Bị vong lục Budapest (Budapest Memorandum on Security Assurance – 12/1994) theo đó an ninh và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina được bảo đảm, một khi nước này chuyển giao số vũ khí hạt nhân cho Liên bang Nga. Tuy nhiên, trong cuộc tranh luận này, một số chuyên gia phương Tây còn nêu thêm một khía cạnh khác : Vấn đề an ninh của Nga và cách hành xử của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương – NATO.

Tuần báo Courrier International, số 1220, ra ngày 20/03/2014, có dịch đăng bài viết của nhà báo Hans – Ulrich Jorges – trên tuần báo Đức Stern, nhan đề :« Nga bị NATO lừa phỉnh ». Xin giới thiệu cùng bạn đọc.

*

Để hiểu được chính sách của Vladimir Putin tại Crimée, cần phải nhớ lại rằng, kể từ năm 1990, phương Tây đã nhiều lần mở rộng Liên Minh Bắc Đại Tây Dương – NATO sang phía đông Châu Âu, phản bội lời hứa của họ.

Nga tự bảo vệ, lần đầu tiên kể từ sau thất bại của họ trong thời kỳ chiến tranh lạnh, lần đầu tiên kể từ khi thống nhất nước Đức dưới ô bảo hộ của NATO vàlần đầu tiên sau một phần tư thế kỷ phương Tây bội phản.

Cách nay 10, NATO đã có mặt tại biên giới Nga, tại các nước Baltic. Bây giờ, khi tách Crimée ra khỏi Ukraina, Nga muốn ngăn chặn việc hạm đội của họ ởbiển Đen sẽ sớm nằm lọt thỏm trong khu vực của NATO. Vậy thì chuyện đó cógì gây ngạc nhiên ?

Đó là bởi vì có một điều khác đã được hứa hẹn, với vẻ thành thực, năm 1990. Ngày 09/02/1990, James Baker, Ngoại trưởng Mỹ (dưới chính quyền George Bush) đã trấn an nhà cải cách (của Liên Xô) Mikhail Gorbachev, tại phòng Catherine đệ nhị, một nơi rất có ý nghĩa lịch sử của điện Kremlin, rằng liên minh phương Tây sẽ không mở rộng ảnh hưởng của mình thêm « một ly tấc nào » sang Đông Âu nếu Matxcơva chấp nhận nước Đức thống nhất gia nhập NATO.

Hôm sau, 10/02, Hans-Dietrich Genscher, Ngoại trưởng Đức, đã nhắc lại lời hứa này với
Edouard Chevardnadze, đồng nhiệm Nga, như đã được khẳng định sau này trong một công văn mật của chính phủ Đức : « Chúng ta ý thức được rằng việc một nước Đức thống nhất gia nhập NATO làm dấy lên những vấn đề phức tạp. Nhưng với chúng ta, có một điều chắc chắn : NATO sẽ không mở rộng sangĐông Âu ». Bản thân Gorbachev cũng nhớ lại rằng NATO đã thỏa thuận « không mở rộng thêm một ly sang hướng Đông Âu ». Ông chỉ phạm một sai lầm nghiêm trọng : Ông đã tin tưởng phương Tây và không cho thể hiện lời hứa này trên văn bản.

Một mối đe dọa trực tiếp đối với Nga

Do vậy, Balan, Séc và Hungary đã gia nhập OTAN năm 1999, Bulgari, Rumani, Slovakia và ba nước Baltic năm 2004. Bốn năm sau, tại Thượng đỉnh NATO ởBucarest, suýt nữa thì đến lượt Ukraina gia nhập NATO, nhưng ý tưởng này vẫn chỉ dừng lại ở mức dự án – Thủ tướng Đức Angela Merkel đã thay đổi ýkiến vào giờ phút chót và đạp phanh hãm dự án. Vladimir Putin, đến dự Thượngđỉnh Bucarest vào ngày cuối cùng, đã cảnh cáo : « Tại Nga, sự xuất hiện một khối quân sự mạnh ở sát đường biên giới của chúng tôi sẽ được coi là một mốiđe dọa trực tiếp đối với an ninh của chúng tôi ».

Không nên quên điều này nếu người ta muốn tỏ ra trung thực, có thái độ đúng mức trong phán xét và có khả năng hiểu được nỗi lo sợ của Nga bị bao vây. Putin hành động một cách tương xứng – ông ta đáp trả chính sách dùng sức mạnh của phương Tây bằng một chính sách dùng sức mạnh. Đối với Angela Merkel, Putin đang sống trong một thế giới khác. Đúng thế : Đó là thế giới của một con người bị phản bội.

Cần phải bỏ qua việc tuyên truyền rầm rộ ở cả hai phe để hiểu được vấn đề. Việc Ukraina chuyển hướng sang phương Tây là chương áp chót của việc thiết lập một trật tự Châu Âu mới sau sự sụp đổ của Liên Xô. Chương cuối sẽ được viết tại Bélarus.

Quấy phá Putin

Khi đề xuất với Kiev một hiệp định liên kết, Liên Hiệp Châu Âu, với chiến lược xuẩn ngốc của mình, đã buộc Ukraina phải lựa chọn giữa phương Tây và Nga –và hậu quả là làm cho nước này bị chia xé. Khi Tổng thống chuyên quyền Ianoukovitch từ chối ký hiệp định, ông ta đã bị lật đổ và thỏa thuận về một sựthay đổi quyền lực ở Kiev được ký kết với sự tham gia của Nga đã không tồn tại nổi 24 giờ. Lại một lần nữa, Nga cảm thấy bị phản bội, Matxcơva cho rằngđã bị mất Ukraina và họ chiếm Crimée, lãnh thổ mà Khroutchev đã tặng Ukraina năm 1954 thời Liên Xô.

Từ đó, Kiev công khai hướng tới NATO. Đảng của bà Ioulia Timochenko, đang cầm quyền, đã thông báo ý định của Ukraina gia nhập Liên Minh Bắc Đại Tây Dương và ông Anders Fogh Rasmussen, Tổng Thư ký NATO, tuyên bố mong muốn « gia tăng quan hệ đối tác với Ukraina ».

Mọi sự đã an bài, không cần phải đặt câu hỏi xem bên nào có vẻ bị thất bại nhất nữa. Hẳn nhiên đó là Nga, bởi vì họ không có ý thức thẩm mỹ chính trị. Thật dễ dàng để làm cho thấy họ là những kẻ rất hung bạo. Hoa Kỳ tranh thủ cơhội để trả thù vụ Edward Snowden chạy trốn sang Matxcơva, còn NATO, liên minh này đã ném bom Serbia vi phạm luật pháp quốc tế, hành động tại Lybia trên các cơ sở pháp lý mập mờ, thì giờ đây, với một sự giả dối bệnh hoạn, tốcáo sự chiếm đóng bất hợp pháp vùng Crimée.

Nếu như phương Tây muốn tìm kiếm một giải pháp đúng đắn, lẽ ra họ phải tổchức một cuộc trưng cầu dân ý dưới sự kiểm soát của quốc tế, thay vì để cho cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức dưới sự kiểm soát của súng đạn Nga ; trong trường hợp này có thể đại đa số người dân Crimée sẽ bỏ phiếu ủng hộmột nền tự trị rộng lớn hơn, bên trong đất nước Ukraina. Thế nhưng, vấn đề ở đây không phải là quyền tự quyết của các dân tộc. Vấn đề ở đây là cần lập một trật tự mới ở Đông Âu và quấy phá Putin.

(Trong bài trả lời phỏng vấn trên trang Rue89, cựu Ngoại trưởng Pháp Hubert Védrine cũng nhắc tới việc phương Tây không tôn trọng lời hứa với Mikhail Gorbachev vào đầu những năm 1990 về việc không mở rộng NATO sát đến biên giới Nga).

http://www.viet.rfi.fr/quoc-te/20140323-nga-bi-nato-lua-phinh

Nga đã thắng phương Tây?

TS Đoàn Xuân Lộc

Động thái của ông Putin ở Crimea và Ukraine gây ra những phản ứng trái chiều.

Một bài bình luận có tựa đề ‘Bấm Trận pháp Putin’ của Đặng Vương Hạnh trên báo Tiền Phong hôm 20/03 nhận định rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin ‘đã thắng trong trận chiến Crimea’.

Bài viết cho rằng ‘có thể phương Tây đã tạm “dẫn bàn” bằng việc lật đổ ông Viktor Yanukovych, nhưng sau “cú giật mình”, ông Putin đã nhanh chóng giành lại thế chủ động và vượt lên trong ván cờ địa chính trị’.

Cũng theo tác giả Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đang ‘bối rối, bị động’, cố gắng ‘gỡ gạc thể diện’ sau kết quả ‘không có gì bất ngờ’ của cuộc trưng cầu dân ý ở Crimea và đang ‘đau đầu trước nan đề kỳ thủ Putin’ vì không biết ông có ‘tung ra những nước cờ nào nữa trong “hiệp hai” cuộc đấu’.

Bằng những nhận định đó, xem ra Đặng Vương Hạnh cũng cảm thấy phấn khởi trước ‘chiến thắng’ này của Tổng thống Nga.

‘Bị động’ do đâu?

Không ai có thể phủ nhận Nga đã dễ dàng chiếm được Crimea. Chủ biên thời sự quốc tế của BBC John Simpson gọi việc Nga thôn tính vùng tự trị thuộc chủ quyền của Ukraine này là một ‘cuộc xâm lăng êm thấm nhất của thời hiện đại’.

Được coi là ‘êm thấm’ vì – ngoại trừ tới lúc các tay súng thân Nga tấn công một căn cứ quân sự của quân đội Ukraine ở Simferopol làm một người chết và một người khác bị thương – cuộc xâm lược đã diễn ra và kết thúc nhanh gọn, không có đổ máu, thương vong.

"Thậm chí khi bị khiêu khích, binh lính Ukraine vẫn giữ bình tĩnh. Khi thấy phía Nga và những dân quân thân Nga có những hành động gây hấn, họ đã chấp nhận rút lui để tránh xung đột"

Nga đã giành ‘chiến thắng’ dễ dàng vì ngày từ đầu quân đội nước này không phải chiến đấu với bất cứ ai trong ‘trận chiến Crimea’. Họ thản nhiên tiến vào Crimea mà không gặp sự phản kháng quân sự nào từ Ukraine và các nước phương Tây.

Thậm chí khi bị khiêu khích, binh lính Ukraine vẫn giữ bình tĩnh. Khi thấy phía Nga và những dân quân thân Nga có những hành động gây hấn, họ đã chấp nhận rút lui để tránh xung đột.

Hơn ai hết, giới nắm quyền mới ở Kiev biết rằng dùng vũ lực để chống lại sự xâm chiếm của Nga sẽ dẫn đến xung đột vũ trang giữa hai nước và trong một cuộc chiến như thế Ukraine sẽ thất bại nặng nề.

Mỹ và đặc biệt các nước EU cũng không thể – và càng không muốn – dùng biện pháp quân sự để ngăn chặn việc Nga xâm chiếm Crimea vì nếu làm vậy, căng thẳng giữa Nga và phương Tây sẽ leo thang và có thể dẫn đến xung đột vũ trang.

Và nếu một cuộc chiến như vậy xẩy ra, không chỉ châu Âu mà cả thế giới sẽ rơi vào bất ổn, nếu không muốn nói là phải đối diện thảm họa.

Nga và Mỹ, Anh và Pháp – ba trong số những quốc gia quyết liệt lên án hành động của Nga – là bốn trong tám quốc gia chính thức có vũ khí hạt nhân.

Giới lãnh đạo phương Tây biết rõ chẳng ai được lợi gì nếu Chiến tranh Lạnh thứ hai hay Thế chiến ‘nóng’ thứ ba bùng nổ.

Về phần mình, đã từng bị hai đại chiến tàn phá, các nước châu Âu sẵn sàng làm tất cả và tìm bằng mọi cách để tránh một cuộc chiến tương tự.

Lãnh đạo EU càng không muốn đánh mất sự ổn định, hòa bình và thịnh vượng mà họ phải bỏ bao nhiêu công sức gây dựng từ sau Thế chiến thứ hai.

Vì vậy, dù không thể chấp nhận việc Nga xâm chiếm Crimea đến giờ Mỹ và EU vẫn chủ yếu dùng các kênh ngoại giao và trừng phạt kinh tế để buộc Moscow suy nghĩ và xem lại hành động của mình.

Đây là lý do chính yếu giải thích tại sao Mỹ và EU ‘bị động’ trước Nga.

Nắm bắt được sự ‘bị động’ này, ông Putin đã cho quân vào Crimea và Nga đã giành được một chiến thắng quá dễ dàng trong ‘trận chiến Crimea’.

Binh lính Nga đi tuần hôm 19/3 trong một quân cảng của Ukraine bị lực lượng thân Nga chiếm đóng.

Đó cũng là một sự khác biệt lớn giữa ông Putin và giới lãnh đạo phương Tây.

Trong khi Tổng thống Nga sẵn sàng dùng biện pháp cứng rắn và dám bất chấp mọi hậu quả để đạt được mục đích, tham vọng của mình tại Crimea và Ukraine, giới lãnh đạo Mỹ và EU không thể dùng những hình thức đó để giải quyết cuộc khủng hoảng Crimea/Ukraine.

Nói cách khác, ông Putin và những người ủng hộ vẫn còn mang não trạng của homo sovieticus (con người Xô Viết) – coi mình hơn người nhưng lại thích bạo lực, phi luật pháp.

Và khi phải đối diện với một người như vậy – đặc biệt khi người ấy có vũ khí (hạt nhân) nguy hiểm – chuyện các nước phương Tây ‘bối rối’, ‘bị động’ và ‘đau đầu trước nan đề Putin’ ít hay nhiều có thể hiểu được.

Một đối tượng khác mà Mỹ và các nước phương Tây luôn cảm thấy ‘đau đầu’ cũng vì những lý do tương tự là chế độ Bình Nhưỡng ở Bắc Hàn.

Ai thắng, ai thua?

Nhưng điều đó không có nghĩa là ông Putin hoàn toàn thắng – và phương Tây hoàn toàn thua – ‘trong trận chiến Crimea’.

Đến giờ ông Putin gần như chắc chắn có được Crimea nhưng ông và Nga cũng đang mất nhiều thứ khác. Một trong số đó là việc ông Putin và Nga bị cộng đồng quốc tế khinh thường, cô lập.

Chẳng hạn, hôm 15/03, 13 nước trong số 15 thành viên của Hội đồng bảo an Liên hiệp quốc (LHQ) đã tán thành một nghị quyết lên án cuộc trưng cầu dân ý ở Crimea.

...

[Message tronqué] Afficher l'intégralité du message