Chiến lược “nước đôi” của Mỹ ở Biển Đông

Trong vụ tranh chấp biển Đông giữa Trung Quốc và Philippines, dường như Mỹ đang gửi đi những tín hiệu “lập lờ” tới châu Á. Vậy chiến lược và ý đồ thực sự của Mỹ khi “nhúng tay” vào vụ đối đầu gay cấn này là gì?

Một mặt, chính quyền của Tổng thống Mỹ – Barack Obama tái khẳng định cam kết với một trong những đồng minh thân cận nhất của mình – Philippines rằng, Mỹ luôn ở vị trí sẵn sàng để bảo vệ quốc gia Đông Nam Á này khỏi bất cứ “cuộc tấn công nào từ nước thứ 3”. Tuy nhiên, mặt khác Washington vẫn tuyên bố sẽ giữ lập trường “trung lập” trong cuộc đối đầu giữa Manila và Bắc Kinh trên Biển Đông.

Trung Quốc vẫn “lấn lướt” trên Biển Đông

Biển Đông, nơi chồng chéo các tranh chấp.

Trung Quốc hiện đang có những động thái làm cuộc tranh chấp với Philippines xung quanh bãi đá cạn Scarborough/Hoàng Nham trên Biển Đông càng trở nên căng thẳng.

Trước đó, trong một bài báo được đăng tải gần đây, Nhật báo Quân đội Giải phóng Nhân dân, một tờ báo của quân đội Trung Quốc đã ra lời cảnh báo “trắng trợn” rằng Trung Quốc sẽ không cho phép bất cứ ai can thiệp vào chủ quyền trên toàn khu vực Biển Đông của mình.

Để chứng minh cho tuyên bố đó, nước này đã điều 5 tàu thuộc Hạm đội Nam Hải – Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa, trong đó có 2 tàu khu trục tên lửa chỉ đường tiến vào khu vực Biển Đông trong một sứ mệnh kéo dài 2 tháng.

Và theo Nhật báo Trung Hoa, cơ quan báo chí chính thức của Bắc Kinh, “”để bảo vệ tốt hơn chủ quyền lãnh hải của Trung Quốc, thêm 36 tàu giám sát khác của nước này sẽ gia nhập hạm đội giám sát hải dương.”

Những tuyên bố “trắng trợn” về chủ quyền Biển Đông trên của Trung Quốc đã khiến các quốc gia và vùng lãnh thổ láng giềng phẫn nộ và khiến cho căng thẳng khu vực càng gia tăng.

Lập trường “lập lờ” của Mỹ

Mỹ đã “nhảy vào” khu vực Biển Đông với tư cách là đồng minh thân cận và đứng về phía Philippines. Tuy nhiên, lập trường có vẻ “lập lờ” của Mỹ ở Biển Đông đã bị Philippines và một số quốc gia là thành viên của Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) chỉ trích.

Khi cuộc đối đầu căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh sắp bước sang tháng thứ 3, thì mọi chú ý lại đang dồn về phía Mỹ.

Trong một cuộc họp chưa từng có tiền lệ “2+2” tại Washington hồi đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta đã nói với với Ngoại trưởng Philippines – ông Alberto del Rosario và Bộ trưởng nước này – ông Voltaire Gazmin rằng Mỹ vẫn sẽ giữ “lập trường trung lập” về tranh chấp lãnh hải đang diễn ra trên Biển Đông.

Tuy nhiên, cũng trong cuộc gặp này, bà Clinton và ông Panatta đã nói rõ với phía Philippines rằng, Mỹ cam kết sẽ vẫn tuân thủ mọi quy ước trong Hiệp ước Phòng thủ chung Mỹ-Philippines ký kết năm 1951. Theo hiệp ước này, Mỹ sẽ phải có trách nhiệm bảo vệ chủ quyền của Philippines và ngược lại trước những cuộc tấn công của nước thứ ba.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã từng nhận định rằng: “Khu vực này đang trở nên quan trọng đối với tương lai kinh tế và an ninh quốc gia của Mỹ.”

Chiến lược thực sự của Mỹ

Như nhà báo Simon Tisdall của tờ Guardian nhận định: “Cảm xúc của Trung Quốc sẽ quyết định chiến lược của Mỹ ở châu Á-Thái Bình Dương. Barack Obama không hề mong muốn sẽ phải vướng vào một cuộc chiến tranh lạnh với Trung Quốc nhưng lại muốn đẩy lùi mọi tham vọng bá chủ của nước này ở châu Á – Thái Bình Dương”.

Để làm được điều đó thì trước tiên, Mỹ phải tăng cường khả năng phòng thủ của Philippines và các quốc gia láng giềng khác để các nước này có đủ khả năng tự bảo vệ chủ quyền lãnh hải của mình.

Còn như bình luận của Giáo sư George Amurao thuộc Đại học Mahidol ở Bangkok: “Sự cởi mở của Washington đối với mong muốn quân sự của Manila cho thấy một một kẻ yếu được vũ trang đầy đủ cũng có thể đẩy Trung Quốc ra xa. Trong một tuyên bố chính thức được chính phủ Philippines đưa ra hôm 3/5, Mỹ đã nhất trí sẽ tăng gấp 3 khoản viện trợ quân sự cho Philippines trong năm 2012.”

Vì một phần trong chính sách đối ngoại “cấp cao” của Washington đang chuyển hướng sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Mỹ đang nỗ lực tăng cường mối hợp tác với các quốc gia thuộc ASEAN để mở rộng hệ thống đồng minh, bên cạnh các quốc gia lớn khác trong khu vực như Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Để đối trọng với sức mạnh ngày một lớn của Trung Quốc, chính quyền Obama đã tuyên bố thiết lập một căn cứ quân sự vĩnh viễn ở Darwin, Australia.

Hơn nữa, hợp tác phòng thủ tên lửa đạn đạo với Nhật Bản của Mỹ cũng đã được tăng cường mạnh mẽ, sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Hàn Quốc cũng đã trở nên dày đặc hơn nhiều. Và tham vọng muốn “kìm hãm” tham vọng của Trung Quốc của Mỹ cũng đã lộ rõ khi nước này đang nỗ lực tăng cường cải thiện và củng cố mối quan hệ với New Delhi.

Cuối cùng, để bảo vệ một trong những đường biển trù phú nhất thế giới, chiến thuật của Mỹ là hiện diện nhiều hơn trên Biển Đông.

Nói tóm lại, chiến thuật và mong muốn thực sự của Mỹ trong cuộc tranh chấp Biển Đông được nhận định là “nước đôi”, vừa tìm cách kìm hãm tham vọng chủ quyền ngày một bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông, vừa cố gắng tránh đẩy Mỹ vào một cuộc đối đầu trực tiếp với Trung Quốc.

Đan Khanh (VnMedia)