Quốc tế kêu gọi Ai Cập nhanh chóng tái lập tiến trình dân chủ

Người biểu tình trên quảng trường Tahrir chiều ngày 3/7/2013 đang chờ đón tin phế truất tổng thống Mohamed Morsi.

REUTERS/Mohamed Abd El Ghany

Mai Vân

Trước những chuyển biến dồn dập tại Ai Cập, ngay từ tối hôm qua, 03/07/2013, cộng đồng quốc tế đã bày tỏ thái độ lo ngại, đồng thời mong muốn quốc gia này nhanh chóng trở lại tiến trình dân chủ.
Ngay sau khi được tin quân đội Ai Cập truất phế Tổng thống Morsi, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cho biết là ông « rất quan ngại » và kêu gọi nước này nhanh chóng bầu lại một chính phủ dân sự mới. Washington cũng đã ra lệnh di tản nhân viên đại sứ quán Hoa Kỳ ở Cairo. Ông Obama còn cho biết ông sẽ yêu cầu các cơ quan và các bộ liên quan xem xét lại « hệ quả » trên mặt pháp lý về viện trợ hàng năm của Mỹ cho Ai Cập trong tình hình mới.
Theo luật lệ hiện hành tại Mỹ, Washington không thể trợ giúp một nước có đảo chính. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon đánh giá diễn tiến ở Ai Cập rất đáng quan ngại, nhưng cũng cho rằng đòi hỏi của người biểu tình là « chính đáng ». Ông cũng kêu gọi « nhanh chóng củng cố trật tự dân sự một cách phù hợp với các nguyên tắc dân chủ ».
Đối với Liên Hiệp Châu Âu, các bên ở Ai Cập cần « nhanh chóng trở lại tiến trình dân chủ », nhất là tổ chức bầu cử tổng thống mới. Về từng quốc gia châu Âu, Anh Quốc yêu cầu các bên tại Ai Cập giữ bình tĩnh, nhưng tránh sử dụng từ « đảo chính » cho dù không tán đồng hành động can thiệp của quân đội.
Về phần Paris, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius ghi nhận thông báo về cuộc bầu cử mới ở Ai Cập, và tỏ ý muốn thấy sự kiện này « được chuẩn bị một cách êm thắm, trong tinh thần đa nguyên, tự do… để người dân Ai Cập có thể tự do chọn lựa lãnh đạo và tương lai của mình ».
Về phía Trung Quốc, Bắc Kinh khẳng định “tôn trọng sự chọn lựa của nhân dân Ai Cập“. Riêng tại vùng Trung Cận Đông, Quốc vương Ả Rập Xê Út đã lên tiếng khen ngợi ông Mansour tân lãnh đạo tạm thời Ai Cập, gọi ông là « Tổng Thống Cộng hòa Ả Rập Ai Cập anh em » trước khi ông Mansour tuyên thệ. Các tổ chức bảo vệ nhân quyền dĩ nhiên kêu gọi quân đội Ai Cập và chính quyền mới tôn trọng các quyền tự do cơ bản.
Tổ chức Ân xá Quốc tế yêu cầu quân đội làm mọi cách để bảo đảm các quyền tự do cũng như an ninh của người Ai Cập ; Human Rights Watch cho là chính quyền mới phải bảo vệ quyền của mọi người Ai Cập, và chấm dứt việc bắt giữ tùy tiện thành viên đảng Huynh đệ Hồi giáo và người thuộc hai đảng Tự do và Công lý, đồng minh của họ.