Nông dân bỏ vườn vì trái cây Trung Quốc

Nhóm phóng viên từ VN

Người dân bán lẻ trái cây phục vụ khách du lịch ĐBSCL, ảnh chụp hôm 08-06-2013.
RFA PHOTO

Chi phí quá cao
Theo một tour du lịch, chúng tôi ghé thăm những nhà vườn ở Cần Thơ, đương nhiên đây là những khu vườn điểm với diện tích trên hai mươi hecta, trồng đủ các loại cây trái, từ cây quất miền Trung cho đến cây dừa Nam Bộ, cây sầu riêng, măng cụt, chôm chôm, thanh long ruột đỏ, xoài tượng, ổi xẻ, mãng cầu… Có thể nói rằng mọi thứ trái cây, vật nuôi theo mô hình vườn ao chuồng đều có mặt ở miệt vườn miền Tây. Nhưng không hiểu sao ông chủ miệt vườn lại không vui. Hỏi ra mới biết, ông luôn đối diện với thua lỗ.
Ông Thiết, chủ vườn cây mà chúng tôi đến thăm ở quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ chia sẻ với chúng tôi rằng dường như tất cả mọi chủ miền vườn miền Tây Nam Bộ đều đối diện với nguy cơ thay đổi ngành nghề, bỏ vườn đi làm thuê hoặc kinh doanh. Vì làm vườn thời bây giờ không có ăn, giá dịch vụ, phân, tro quá cao, so với cách đây một năm, giá phân, tro, thuốc đã đội lên gấp năm lần nhưng giá sản phẩm chỉ nhích lên một chút.
Giải thích cho vấn đề này, ông Thiết nói thêm là mọi thứ hàng hóa của Việt Nam đều hiếm hoi, ví dụ như các nhà máy sản xuất phân bón hết 80% dùng công nghệ Trung Quốc để sản xuất, chỉ cần sử dụng chừng ba năm thì công nghệ xuống cấp, uống điện như uống nước lã, buộc nhà sản xuất phải đôn giá, mà đây là tình hình chung, mọi thứ dịch vụ điện, nước, xăng, nguồn nguyên liệu, lương công nhân đều tăng giá nên nhà sản xuất buộc phải nâng giá, và họ cũng nhân cơ hội này đẩy giá lên cao để bù vào những cổ phần ma cũng như những khoản chung chi khác.
Kết cục, người chịu thiệt thòi nhiều nhất vẫn là nông dân, vì xét cho cùng, trong thị trường Việt Nam, mua bất cứ thứ gì cũng đều có thuế trong đó, mua một bó rau cải, tưởng là không có thuế nhưng trên thực chất, nó đã gánh thuế của thuốc trừ sâu, phân bón và tiền điện tưới nước hằng ngày, đó là chưa nói đến chỗ ngồi để bán cũng có vài ngàn đồng tiền thuế mỗi ngày.

Vườn cây Thanh Long, loại có ruột đỏ ở Miền Tây, ảnh chụp hôm 08-06-2013. RFA PHOTO.
Song song với vấn đề này lại là chuyện nguồn trái cây từ Trung Quốc nhập qua Việt Nam nhiều vô kể, thượng vàng hạ cám đều có, giá cả cũng rất rẻ. Ông Thiết nói rằng cho đến thời điểm bây giờ ông vẫn không hiểu được vì sao trái cây của Trung Quốc lại có giá thành quá thấp, đè bẹp thị trường trái cây Việt Nam trong khi trồng và duy trì một mùa trái không hề dễ dàng một chút nào. Đặc biệt là trái cây Trung Quốc còn cõng thêm chi phí vận chuyển từ nước họ sang Việt Nam, nhưng vẫn đè giá xuống thấp còn chưa đầy 50% giá trái cây nhà vườn miền Tây, chính vì thế, nông dân miền Tây chỉ còn một lựa chọn là bỏ vườn, mặc cho nó phát triển theo tự nhiên, đợi khi nào ra trái thì thu hoạch, để thời gian và tiền bạc đi buôn bán.

Một chủ vườn trái cây khác, tên Tư Hưng hiện đang là thương lái trái cây trên chợ nổi Cái Răng, than thở với chúng tôi rằng làm thương lái trên chợ nổi mỗi ngày kiếm được từ hai trăm đến bốn trăm ngàn đồng, kể ra số tiền này cũng đủ để trang trải mọi chuyện trong gia đình, nhưng mỗi khi nghĩ đến miệt vườn rộng gần ba chục hecta bỏ cỏ mọc của mình, ông rất đau lòng. Hiện tại, người làm công cho ông đã trôi dạt tứ xứ để kiếm sống, mà phần lớn lao động miệt vườn bây giờ đã kiếm chỗ làm ở nơi khác vì họ nhận thấy làm vườn quá bấp bênh, thu nhập cũng không hấp dẫn, suốt ngày ngồi làm cỏ trong vườn cây hay cắt tỉa cây cối, chẳng có cơ hội tiếp xúc với ai. Công việc vừa buồn lại vừa cho thu nhập thấp.

Thương lái TQ chơi khăm

Cạnh tranh không nổi với thương lái Trung Quốc Ông Tư Hưng cho biết thêm là hiện tại, ông không thể nào cạnh tranh nổi với thương lái Trung Quốc, ông mua trái cây ở chợ nổi Cái Răng, di chuyển lên miệt Sài Gòn bỏ mối, lên đây ông đụng đầu với thương lái Trung Quốc và thật sự bị họ chơi khăm.

Nhà vườn ở Miền Tây, ảnh chụp hôm 08-06-2013. RFA PHOTO.

Chúng tôi lấy làm lạ vì sao lại có chuyện thương nhân Trung Quốc hoạt động dọc ngang  trên bến sông và các chợ Sài Gòn, ông Tư Hưng cười chua chát nói rằng không cần người Trung Quốc nói xí lô xí la đến các chợ Sài Gòn buôn bán thì mới là thương lái Trung Quốc đâu.
Người Việt Nam, nói tiếng Việt, ăn cơm Việt, gốc Việt hoàn toàn nhưng lại sang áp phe với thương lái Trung Quốc để đưa trái cây về Việt Nam, ép giá thương lái Việt Nam, làm cho thị trường trái cây Việt Nam trở nên rối loạn và thương lái Việt Nam phải điêu đứng, nhà vườn Việt Nam phải bỏ vườn hoang, thì đó đích thị là thương lái Trung Quốc rồi chứ Việt Nam gì nữa!
Ông còn nói thêm rằng không hiểu sao người Việt Nam lại dễ bị dụ và kém ý thức dân tộc đến vậy, mặc nhiên bỏ lơ những người đồng bào của mình phải điêu đứng nhìn vườn cây mà lắc đầu vì thua lỗ, cứ thế mà tuồn hàng Trung Quốc qua xâm chiếm thị trường Việt Nam, mà trái cây Trung Quốc thì đầy rẫy chất độc trong đó, nhất là những loại trái mọng nước như cam, táo tàu, nho, nhãn, vải… Đó là chưa nói đến thuốc độc khác dùng để xử lý trái cây lâu bị thối trong quá trình vận chuyển.
Một thương lái khác tên Trung, nói rằng nếu chỉ cần trên thị trường giảm đi một nửa lượng trái cây Trung Quốc thì nhà vườn có thể sống được, có thể có lợi nhuận. Còn trong đà này, nguy cơ sẽ có những nhà vườn Trung Quốc tại Việt Nam là chuyện chắc chắn.
Giải thích thêm, ông Trung nói rằng trong tình hình hiện nay, muốn cạnh tranh với trái cây Trung Quốc, nhà vườn Việt Nam buộc phải xử dụng hóa chất và kỹ nghệ của Trung Quốc để làm cho cây đậu nhiều trái, mau thu hoạch và chu kỳ ra trái dày hơn bình thường. Muốn vậy, bắt buộc phải dùng hóa chất Trung Quốc. Ông Trung cũng biết rằng có một số nhà vườn miền Tây bắt đầu dùng phương pháp này để duy trì vườn trái cây.
Ông Trung lắc đầu chua chát nói rằng trên đà này, người Việt Nam sẽ thụ động nhận vào cơ thể một lượng chất độc hóa học rất cao thông qua trái cây, và lúc đó, người nông dân Việt Nam sẽ biến thành người nông dân Trung Quốc, không chừng, chúng ta lại tự tiếp tay cho người Trung Quốc để giết hại đồng tộc bằng những trái ngọt và cuộc đời nông dân chân lấm tay bùn. Đó là điều đau xót và kinh hãi nhất!
Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.