Người
ta vẫn ví cuộc đời như một sân khấu lớn mà ở đó mỗi cá nhân thường phải
thể hiện những vai diễn khác nhau. Những vai diễn này có thể là “vai
diễn gia đình” – vai trò của một người trong mối quan hệ huyết thống hay
hôn nhân với các thành viên gia đình khác (cha - con, vợ - chồng,
v.v.), hay “vai diễn xã hội” – chức phận của một cá nhân trong xã hội
(công chức, bộ trưởng, thủ tướng, v.v.).
Hầu như ai cũng có thể dễ dàng
thể hiện các “vai diễn gia đình”: họ như thể sinh ra để thực hiện những
vai trò đó. Đây là thực tế mà chúng ta có thể nhận thấy ở bất kỳ hình
thái xã hội nào. Còn các “vai diễn xã hội” thì ngược lại, không phải ai
cũng hội đủ những tố chất cần thiết để làm “ông nọ, bà kia”: chúng được
trao cho các cá nhân với những phẩm chất nhất định, thông qua một quy
trình hay cơ chế nhất định. Và vấn đề lại nằm ở chính cơ chế này: nó
quyết định sự thành công hay thất bại của “vai diễn xã hội” mà một cá
nhân được giao phó, qua đó quyết định sự thành bại của một hệ thống hay
một hình thái xã hội.
Trong một chế độ dân chủ hay một
chính thể độc tài sáng suốt (dưới sự trị vì của một đấng minh quân), các
“vai diễn xã hội” thường được trao cho cá nhân nào xứng đáng nhất, với
phẩm chất phù hợp nhất. Giới quan chức ở các quốc gia dân chủ thường
được lựa chọn thông qua một quy trình rất cạnh tranh và minh bạch, nhờ
đó mà những người được “chọn mặt gửi vàng” thường “nhập vai” rất tốt, họ
“diễn” mà cứ như không vậy. Ngược lại, trong các chế độ độc tài chuyên
chế, vốn thiếu tính cạnh tranh và minh bạch, các “vai diễn xã hội” quan
trọng thường được trao cho những “diễn viên” thiếu phẩm chất cần thiết.
Chẳng chóng thì chầy, các “diễn viên” trên sân khấu chính trị ở đây cũng
hiện nguyên hình với đầy đủ “phẩm chất” đích thực của mình: đó là những
kẻ ăn hại hay đám phường tuồng chuyên làm trò cười cho thiên hạ.
Trong khuôn khổ bài viết này, tác
giả không dám bàn đến những kẻ phản dân hại nước, cũng như không thể
“điểm danh” hết những “danh hài chính trị” từ cấp xã phường cho đến cấp
trung ương vẫn đang được báo chí “biểu dương” hàng ngày, mà chỉ xin điểm
qua một vài “danh hài” tiêu biểu trên sân khấu chính trị Việt Nam hiện
nay, dù bản thân họ phần lớn đều hội đủ cả hai “phẩm chất” nói trên.
Tại buổi thảo luận đánh giá 10 năm đổi mới, phát triển DNNN ngày 8/12/2011 ở Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu: “Xảy
ra chuyện như Vinashin, cuối cùng Thủ tướng đứng ra nhận trách nhiệm.
Tôi nhận trách nhiệm chính trị với tư cách người đứng đầu Chính phủ, chứ
tôi cũng không ra quyết định nào sai.” Thật là nực cười, bởi
ngay cả một đứa trẻ có lẽ cũng đủ sức hiểu rằng bản thân việc không hành
động (ra quyết định) trong phạm vi chức trách của mình cũng là một
quyết định rồi, ấy là chưa kể đích thân ngài Thủ tướng còn ký Quyết định về việc phát hành 3.000 tỷ VNĐ trái phiếu trong nước được Chính phủ bảo lãnh cho Vinashin ngày 13/11/2009, dù trước đó đã xuất hiện rất nhiều lời cảnh báo về Vinashin.
Chỉ hơn 5 tháng sau thời điểm
ngài Thủ tướng khoát tay phủi bỏ trách nhiệm của mình trong vụ Vinashin
thì lại đến lượt Vinalines đổ bể và cựu Chủ tịch HĐTV Vinalines Dương Chí Dũng ca bài “tẩu vi thượng sách”. Ngày 25/5/2012, trước mọi con mắt của dư luận đang đổ dồn vào mình, Thủ tướng thản nhiên yêu cầu Bộ GTVT và Bộ Nội vụ báo cáo
việc đề xuất thay đổi nhân sự và thực hiện quy trình bổ nhiệm ông Dương
Chí Dũng làm Cục trưởng Hàng hải trong khi Thanh tra Chính phủ đang
thanh tra việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng vốn
và tại sản tại Vinalines. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, người ta mới
phát hiện ra rằng việc Bộ GTVT bổ nhiệm ông Dương Chí Dũng làm Cục
trưởng là nhằm thực hiện Quyết định số 142/QĐ-TTg ngày 6/2/2012 của
chính Thủ tướng?! Vài ví dụ trên đủ cho thấy ngài Thủ tướng quả
không hổ danh là “kép chính” trên sân khấu hài chính trị ở Việt Nam hiện
nay chút nào.
Vụ Vinalines vừa qua còn cho thiên hạ thấy nhiều “kép phụ” đầy triển vọng khác, mà “điển hình” là Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng
(người đơn giản là tiếp tục khẳng định “tên tuổi” của mình trên sân
khấu hài chính trị). Dù vụ việc đang thu hút sự chú ý đặc biệt của công
luận, song trước đòi hỏi bức xúc về một câu trả lời nghiêm túc từ phía
Chính phủ, ngài Bộ trưởng vẫn thể hiện được phẩm chất phường tuồng của mình khi phát biểu với báo giới ngày 30/5/2012: “Tôi bổ nhiệm ông Dũng làm Cục trưởng để cứu Vinalines”!?
Không như ở các nước tư bản với nền dân chủ “thua chúng ta cả vạn lần”,
nơi mà một chính khách vẫn phải trả giá bằng chiếc ghế của mình cho một
câu nói hay cử chỉ hớ hênh, xã hội Việt Nam dường như đang ngày càng
cảm thấy “bó tay” với những “quái kiệt” trên loại hình sân khấu đặc biệt
này. Tại phiên thảo luận tổ vào chiều 24/5 vừa qua, ĐBQH Nguyễn Bá Thanh đã bình luận: “Vinalines [cứ] như chuyện đùa.”
Hẳn ông Nguyễn Bá Thanh cũng thừa hiểu rằng những Vinashin, Vinalines
kia mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm thôi. Và, với những “danh hài
chính trị” tiêu biểu mà chúng ta đã điểm mặt chỉ tên trên đây, người
dân Việt Nam sẽ còn rất nhiều dịp để nở nụ cười mếu trước những “chuyện
đùa” như vậy.
Ôi Việt Nam, đất nước của những “danh hài chính trị”!
Hà Nội, 19/6/2012
0 comments:
Post a Comment