Cùng đi có 2 Ủy viên Bộ chính trị là bà Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch
Quốc hội, ông Lê Thanh Hải, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh 1 Bí
thư Trung ương Đảng là ông Trần Quốc Vượng, Chánh văn phòng Trung ương
Đảng; 1 Phó Thủ tướng là ông Phạm Bình Minh, Ủy viên Trung ương Đảng,
Bộ trưởng Ngoại giao; ông Hoàng Bình Quân, Ủy viên Trung ương Đảng,
Trưởng ban Đối ngoại trung ương và một số ủy viên Trung ương Đảng là bộ
trưởng, thứ trưởng.
Chuyến đi thăm của Tổng bí thứ Nguyễn Phú Trọng đúng vào dịp kỷ niệm 20
năm Việt Nam và Hoa Kỳ bình thường hóa mối bang giao giữa 2 nước.
20 năm qua quan hệ kinh tế, giáo dục, văn hóa giữa 2 nước có nhiều bước
phát triển nổi bật. Tuy nhiên về mặt nhân quyền thì ở Việt Nam có bước
tiến chậm chạp. Trên lĩnh vực tự do báo chí, tự do thông tin, tín ngưỡng
tôn giáo vẫn bị xếp hạng vào nhóm cuối bảng của nhiều tổ chức quốc tế.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A đã có một số đánh giá về quan hệ Việt Mỹ 20 năm
qua và sự liên quan đến các hoạt động xã hội dân sự ở Việt Nam qua
cuộc phỏng vấn của phóng viên Trần Quang Thành.
Nội dung như sau, mời quí vị cùng nghe
(Youtube PV Tiến sĩ Nguyễn Quang A)
***
Trần Quang Thành: Thưa tiến sĩ Nguyễn Quang A,
Trong tháng 7 này, có 2 sự kiện ở Việt Nam được dư luận, trong và
ngoài nước rất quan tâm. Đó là kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ
giữa Việt Nam và Mỹ: chuyến đi thăm Mỹ của ông Tổng bí thư Đảng Cộng sản
Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A bình luận gì về 2 sự kiện lịch sử này ạ?
Nguyễn Quang A: Ngày 12/7/1995, Tổng thống Bill Clinton đã
ra thông báo về việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam
và Hoa Kỳ. Năm nay là đúng 20 năm kỷ niệm ngày bình thường hóa quan hệ
ngoai giao đó. Đồng thời ngày mai (4/7/2015) là Quốc khánh Mỹ. Tối hôm
qua (2/7/2015) Đại sứ quán đã tổ chức một buổi chiêu đãi với sự hiện
diện của cựu Tổng thống Bill Clinton.
Sự kiện đánh dấu phát triển mối quan hệ giữa 2 nước hết sức là quan
trọng. 20 năm qua đã chứng kiến sự phát triển rất nhiều ở Việt Nam về
kinh tế và mọi thứ.
TQT : Trong chuyến đi thăm sắp tới của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ông quan tâm điều gì nhất?
NQA: Cuộc viếng thăm của ông Trọng khởi đầu vào ngày 5
tức là chỉ còn 2 ngày nữa thôi kéo dài đến ngày 9 tôi thấy đây là một
cuộc đi thăm rất đặc biệt. Bởi vì ông Trọng không gì một chức vụ gì
trong nhà nước. Thật lấy làm lạ. Đối với chính giới Mỹ đây cũng là lần
đầu tiên đón một tổng bí thư một đảng cộng sản nhưng không giữ một chức
vụ nào về nhà nước. Ông Khơ-rút-sốp ngày xưa hay ông Hồ Cẩm Đào, ông
Giang Trạch Dân, hay ông Tập Cận Bình đều có một chức vụ nhà nước. Còn
ông Nguyễn Phú Trọng không có một chức nào trong nhà nước cả. Đó là một
sự lạ. Nhưng theo tôi bên phía Mỹ họ rất thực dụng. Ai là người thực sự
cầm quyền, trong mối quan hệ ấy sao tốt cho phía Mỹ họ cũng không câu
nệ về chuyện nghi thức như thế nào. Còn nội dung cuộc gặp gỡ thì nó chưa
diễn ra, tuy rằng người ta đồn đoán cái này, cái kia. Tôi không bình
luận cái gì mình không chắc chắn, nó chưa diễn ra. Nếu có bình luận thì
là sau cuộc đi thăm này mới có thể bình luận một vài câu gì đó.
TQT: Trong chuyến thăm Mỹ, có một sự kiện diễn ra ở New York.
Đó là Tổng bí Nguyễn Phú Trọng sẽ gặp những đồng chí của mình là Đảng
Cộng sản Mỹ. Phải chăng đây cũng là một sự đặc biêt.? Ở nước Mỹ, Tổng bí
thư Nguyễn Phú Trọng có thể gặp đảng đối lập. Nhưng ở Việt Nam chắc ông
Obama không thẻ gặp đại điện đảng đối lập khi đến thăm Việt Nam phải
không TS Nguyễn Quang A?
NQA : Đó là sự khác biệt giữa Việt Nam và Mỹ. Bởi vì Mỹ là
một nền dân chủ. Ở Việt Nam là một chế độ độc tài, họ không cho bất cứ
đảng đối lập nào hoạt động. Tôi thấy có lẽ đó là một bài học thấm thía
cho ông Trọng để ông ấy thay đổi cái tư duy của mình. Tôi nghĩ ông ấy
vẫn còn trẻ chưa đến nỗi già lắm. Nhưng mà một sự kiện như thế cũng
không làm cho ông thay đổi chút nào đâu
TQT: Trước khi diễn ra cuộc đi thăm Mỹ của Tổng bí thư Nguyễn
Phú Trọng, vào 2 ngày 23 và 24/6 mới đây tại Washington DC đã diễn ra
cuộc đối thoại giữa Mỹ và Trung Quốc. Dẫn đầu đoàn Trung Quốc là 2 phó
thủ tướng; phía Mỹ là phó tổng thống. Trong cuộc đối thoại này họ đã nói
thăng với nhau đừng có biến bất đồng thành bất hòa. Ông bình luận gì về
sự kiện này?
NQA: Tôi nghĩ là mối quan hệ Mỹ - Trung là một mối quan hệ
rất quan trọng không chỉ với nhân dân Mỹ và nhân dân Trung Quốc mà nó
ảnh hưởng đến toàn thế giới. Đây là 2 nước lớn rất là hùng mạnh. Tôi
nghĩ là ngay đối với cả người Việt Nam nếu chúng ta suy nghĩ một cách
chín chắn thì chúng ta có thể thấy là mối quan hệ giữa 2 nước đó nó
được yên thắm, nó được yên bình, nó cũng tốt cho Việt Nam. Bởi vì sự xấu
đi giữa 2 cường quốc lớn như thế thì nó có thể ảnh hưởng đến toàn thế
giới và đến bản thân cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta. Tất nhiên là
người Việt Nam ai cũng đau đáu cái chuyện giữa mình và Trung Quốc nó thế
nào ấy? Tôi nghĩ điều quan trong là làm sao cho chúng ta mạnh lên,
khỏe lên và có sức tự cường. Cái đó mới là chính. Mình không bao giờ kỳ
vọng trong mối quan hệ giữa 2 nước lớn này, ngoài điểm chung là ổn
định, hòa bình sẽ có lợi chung cho thế giới và mình cũng được hưởng cái
chung đó. Nhưng cũng rất có thể người Việt Nam rất e ngại trong sự bình
ổn chung như thế Trung Quốc họ tìm cách họ xỉa mình ở Biển Đông, ở nơi
này, nơi kia. Tôi nghĩ đó là một thực tế mà chúng ta phải đối mặt, phải
đương đầu và đương đầu với sức mạnh của chính chúng ta, bằng trí tuệ của
chính chúng ta không thể dựa dẫm vào ai được. Tất nhiên chúng ta phải
vận dụng tất cả các mối quan hệ để làm sao mình có nhiều bạn hơn khi khả
năng xấu giữa Việt Nam và Trung Quốc ở Biển Đông nó xảy ra. Đấy là việc
người Việt Nam chúng ta phải lo. Chứ không phải mong chờ vào những
người khác.
TQT: Trong quan hệ Việt Nam – Mỹ ấm lên, tốt lên như
vậy nó có là rào cản cho mối quan hệ Việt – Trung không thưa Tiến sĩ
Nguyễn Quang A?
NQA: Nếu tôi là người lãnh đạo Trung Quốc tôi cũng không
muốn điều ấy. Nhưng mà họ cũng phải chấp nhận sự thực như vậy. Họ không
muốn, nhưng đời nó vẫn thế. Tôi nghĩ nếu chúng ta khéo léo thì cái
chuyện quan hệ tốt lên giữa Việt Nam và Mỹ sẽ không có ảnh hưởng gì
nhiều lắm đến quan hệ Việt Nam và Trung Quốc.
TQT: Trở lại 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam và Mỹ
với sự có mặt của cựu Tổng thống Bill Clinton trong dịp này ông đánh giá
như thế nào ạ?
NQA: Tôi nghĩ trong bài phát biểu tối hôm qua (2/7) cựu
Tổng thống Clinton nói là ông cảm động. Ông nhắc lại những khó khăn lúc
đó khi đưa ra quyết định rất táo bạo của ông về bình thường hóa quan hệ.
Ông kết luận trong quan hệ giữa con người, giữa các nước với nhau việc
đối thoại ôn hòa, hợp tác là tốt hơn rất nhiều so với việc đối đầu, đe
dọa lẫn nhau.
Tôi nghĩ những thành tích của Việt Nam trong phát triển quan hệ với Mỹ
trong 20 năm qua là minh chứng cho sự khôn ngoan ấy. Rất đáng tiếc là
trong một thời gian dài vì lý do này, lý do nọ người ta còn đang tranh
cãi nhau vì Việt Nam và Mỹ đã có một cuộc đối đầu hết sức là quyết liệt
và thực sự là chẳng có lợi cho ai cả. Tôi nghĩ bài học đó có lẽ nó còn
đúng cho cả muôn đời sau và không phí khi phải nhắc lại những bài học
như thế. Bời vì đấy là những thứ ai cũng phải thấm nhuần để có hành động
cho nó phù hợp. Ngược lại nếu chúng ta lơ là thì sẽ có thể xảy ra những
cuộc nồi da nấu thịt và thật sự không có lợi cho bất kể một người nào
cả
TQT: Trong quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ cũng có lúc chúng ta bỏ
lỡ nhịp. Đó có phải là những bài học chúng ta phải rút ra để không phải
lỡ nhịp trong thời gian sắp tới không thưa Tiến sĩ Nguyễn Quang A?
NQA: Tôi nghĩ rằng đứng là như vậy nhưng nếu nói rằng chỉ chúng
ta lỡ nhịp thì không hoàn toàn đúng. Bởi vì cả người Mỹ cũng nhiều khi
lỡ nhịp nữa chứ không phải chỉ có người Việt Nam. Về cái ấy người Việt
Nam cũng phải học, người Mỹ cũng phải học từ những bài học xấu của quá
khứ để vun đắp cho tương lai tốt đẹp hơn.
TQT: Quan hệ giữa nhà nước Mỹ và nhà nước Việt Nam ấm lên,
phát triển tốt lên trong quan hệ chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh
tế và nhiều mặt khác. Điều đó nó có ảnh hưởng gì đến hoạt động của các
tổ chức xã hội dân sự, các hoạt động đòi dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam
không thưa Tiến sĩ Nguyễn Quang A?
NQA: Việc này nó có 2 mặt của nó. Tôi nói ví dụ với chuyến đi của
ông Nguyễn Phú Trọng, với bài phát biểu của cựu Tổng thống Clinton tối
hôm qua (2/7) ông áy rất ca ngợi những thành tích của Việt Nam trong 20
năm vừa qua và tương lại rất xán lạn. Cái đó có thể làm cho người dân
thấy hệ thống này nó có tính chính đáng của nó và như thế nó cũng có thể
ảnh hưởng đến việc hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự, những người
đấu tranh dân chủ, phán đấu cho dân chủ hóa ở Việt Nam. Nhưng ngược lại
với sự ấm lên của mối quan hệ giữa 2 nước nó lại giúp cho những người
hoạt động xã hội dân sự hoạt động một cách ôn hòa đỡ hơn thời kỳ trước.
Tôi nói ví dụ bài phát biểu của ông đại sứ Mỹ tối hôm qua (2/7) ở đoạn
đầu khi ông nói bằng tiếng Việt ông chào mừng những người cộng sản,
những người khác, rồi đến những người hoạt động xã hội dân sự. Nó có mặt
này mặt kia nhưng nhận xét tổng thể lại tôi thấy vì việc đấu tranh cho
nhân quyền, đấu tranh cho dân chủ là một quá trình dài, rất là gian khổ,
không phải một sớm, một chiều. Cái ấm lên của mối quan hệ ám lên giữa
Việt Nam và Hoa Kỳ xét về tổng thể nó có lợi hơn cho các hoạt động xã
hội dân sự, đấu tranh cho dân chủ.
TQT: Trong quá trình 20 năm có nhiều sự kiện chứng minh
nhà nước cộng sản luôn nuốt lời. Khi gia nhập WTO họ cũng hứa hẹn
nhiều điều có lợi cho xã hội dặn sự, cho phát triển của phong trào đấu
tranh dân chủ. Nhưng khi vào WTO rồi thì họ quay lưng lại đàn áp phong
trào dân chủ rất là tàn khốc. Sau khi được Mỹ đáp ứng những điều họ mong
muốn hì họ cũng lật lại. Khi được ký hiệp ước song phương về kinh tế
rồi bây giờ sắp sửa váo TPP họ cũng hứa rất nhiều điều. Nhưng người ta
cũng đang lo ngại khi được vào TPP rồi, lời hứa có được thực hiện hay nó
lại như vết xe đổ?
NQA: Nhận xét của anh như vừa nói nó vừa đúng và nó vừa
không đúng. Nó đúng hiện tượng như thế là có. Nhưng nó không đúng ở một
điểm là nếu chúng ta xét quá trình tiến hóa trong dài dài chứ không phải
trong dăm ba việc cụ thể ngay sau một vài sự kiện thì phải nói thực sau
khi Việt Nam vào WTO, sau khi hiệp định song phương về kinh tế được ký
kết các quan hệ nó được cải thiện thêm. Nếu nhìn dài, nhìn xa như thế
thì có thể thấy tình hình kẻ cả về nhân quyền hay không gian hoạt động
của các tổ chức xã hội dân sự là có được nới ra. Nó có được cải thiện
chứ không phải là không có. Tất nhiên nó không được như chúng ta mong
muốn. Mình nhìn sự phát triển của cả mặt này, mặt kia. Tôi nghĩ chúng ta
chỉ nhìn thấy một nửa sự thật thì có lẽ chưa hẳn hoàn toàn là sự thật.
Nói như thế không có nghĩa là tôi phủ nhận ý kiến của anh nêu. Ý kiến
của anh là đúng không có sai. Chúng ta phải đấu tranh mạnh mẽ hơn nữa để
thay đổi tình trạng đó. Nhưng mà bảo họ không có thay đổi gì cả, họ
luôn luôn nuốt lời, họ không có cải thiện gì thì theo tôi cũng không
hoàn toàn đúng
TQT: Vậy thì trong thời gian tới đây các tổ chức xã hội dân sự
sẽ làm gì để đẩy mạnh cuộc đấu tranh của mình được tốt đẹp hơn, được
điều kiện thuận lợi hơn để đất nước ta nhanh chóng sớm có dân chủ, nhân
quyền thật sự?
NQA: Tôi nghĩ – đây là ý kiến riêng của tôi – Tôi nghĩ là
các tổ chức xã hội dân sự vẫn phải bám lấy quyền của mình và vận động
người dân biết rõ các quyền của mình. Những quyền ấy là quyền hiển
nhiên của con người. Những quyền ấy thậm chí đã được ghi vào Hiến pháp
Việt Nam từ lâu rồi. Hãy thực thi những quyền ấy không đợi ai ban phát
cả. Đó là điều rất quan trọng. Những người nào cản trở người dân thực
thi những quyền của mình thì những người đó chính là người phạm pháp. Và
thật sự trong trường hợp này phải vạch rõ ra chính các quan chức nhà
nước, các cơ quan nhà nước mới là những người vi phạm Hiến pháp, vi phạm
pháp luật. Chỉ có kiên trì như thế các hoạt động mới khởi sắc.
Anh có nhắc đến chuyện mau chóng có một nền dân chủ. Ở đây có một điều
hiểu mau chóng là thế nào? Mau chóng là 6 tháng, 18 tháng, 36 tháng hay
là 5 năm, hay là hơn nữa? Tôi nghĩ mau chóng hay không mau chóng là tùy
thuộc vào bản thân chúng ta, bản thân người dân Việt Nam. Nếu người dân
Việt Nam với một cách hợp pháp, một cách xây dựng hoạt động để thực
hiện các quyền của mình gây sức ép liên tục 24 giờ một ngày, 7 ngày một
tuần lên mọi lĩnh vực đối với chính quyền, buộc chính quyền phải thay
đổi, buộc chính quyền phải giải trình với dân từ kinh tế, môi trường cho
đến quyền con người, chuyện thực hiện quyền dân chủ. Nếu làm như thế
thì thời gian anh gọi là mau nó sẽ đến mau. Còn nếu chúng ta chỉ có lo
thế thôi nhưng mà không làm gì hoặc là thỉnh thoảng phán một vài câu, mà
không bắt tay vào làm hàng ngày, hàng giờ, mà thờ ơ, tôi nghĩ cái anh
mong là mau có thể kéo ra rất là dài. Tùy thuộc váo chúng ta và tất
nhiên cả vào nhà cầm quyền nữa. Cho nên việc làm sao để cho họ hiểu họ
đã làm ngược, họ đã làm trái với luật do họ đề ra.
Trong mối liên hệ bên trong và bên ngoài phối hợp tạo ra áp lực quốc tế
làm cho chính quyền họ thay đổi nhưng áp lực từ bên trong ra là quan
trọng nhất.
TQT: Xin cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Quang A
04/07/2015
0 comments:
Post a Comment