Theo nhiều nguồn tin hành lang “không có cách gì
kiểm chứng”, thì trung ương đảng đang rất lo ngại về nội dung cuộc gặp
Trung Quốc-Mỹ (Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ-Trung) đang diễn ra
tại Bắc Kinh trong hai ngày 08-09/07/2014 (1).
Nỗi lo của đảng là liệu rằng Mỹ và Trung Quốc,
sau hàng loạt những phát ngôn leo thang của hai nước về việc Trung Quốc
đang dùng các giàn khoan dầu bành trướng Biển Đông, đã nhận ra quyết tâm
của nhau và “sự lừng chừng của Việt Nam”, nên có thể sẽ đi đến một thỏa
hiệp “gạt Việt Nam sang một bên” nhằm chia chác các lợi thế địa chính
trị của Việt Nam cho lợi ích riêng của các cường quốc. Nếu có thỏa thuận
đó thì “thân phận” Việt Nam sẽ như thế nào?
Trước tiên, việc Mỹ muốn ủng hộ Việt Nam và tác
động vào đảng cầm quyền để từ đó dựng lên một phe chính quyền thân Mỹ là
điều có thể xẩy ra. Tuy nhiên, đó chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ là
bản thân phe này phải tự mình mạnh lên và nắm quyền chủ động khi tình
thế đòi hỏi quyết tâm hành động. Bất kỳ vì một lý do gì làm cho phe này
lừng chừng lại và đưa Việt Nam vào một tình thế “muốn có cả Mỹ và Trung
Quốc là đồng minh” để “vừa giữ nước vừa giữ đảng trong chiến lược lâu
dài” thì điều kiện đủ lại không có để điều kiện cần kia xẩy ra được.
Đảng hãy nhớ rằng các cường quốc họ đối lập trong chiến lược nhưng luôn
có sự hợp tác khi cả hai cùng có lợi trong từng thời điểm.
Điểm qua những tuyên bố gần đây nhất của ông
Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí Thư đảng CSVN, thì dường như đảng vẫn chưa dứt
khoát muốn thoát Trung. Ngày 1/7 phát biểu trước cử tri Hà Nội “bức
xúc” vì tình hình biển Đông, ông vẫn nói về Trung quốc như “người bạn
láng giềng lớn, muốn hay không cũng phải ăn đời ở kiếp với nhau”, và cho
rằng làm gì thì cũng phải “giữ được an ninh chính trị, trật tự an toàn
xã hội, bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, không để nội bộ rối
ren” (2).
Dù đảng có nói gì đi nữa, tôi biết đảng thừa
hiểu rằng chỉ có thể dựa vào Mỹ để ngăn cản âm mưu lấn chiếm lãnh thổ
của Trung Quốc đối với Việt Nam nên hôm nay họ “lo lắng không yên” cũng
là phải. Đảng biết kịch bản các nước lớn bắt tay để chia chác lợi ích
trên vai các nước nhỏ là chuyện xưa nay không thiếu. Nhưng với những
tuyên bố như trên từ người lãnh đạo cao nhất nước, làm sao Mỹ yên tâm để
“bắt tay” với Việt Nam?
“Khu tự trị Việt Nam”
Mỹ và Trung Quốc, trong chiến lược đường dài dĩ
nhiên họ là đối thủ, nhưng trong chiến thuật ngắn hạn, sự liên minh tạm
thời là điều luôn luôn có vì những lợi ích kinh tế. Nhất là Mỹ, bản thân
nhà nước Mỹ xây dựng trên học thuyết Tư Bản, có nghĩa là các bước đi
ngoại giao, chính trị, quân sự nào đó… thì cũng chỉ phục vụ cho lợi ích
kinh tế. Trong quan hệ Mỹ-Trung-Việt cũng thế, khi Mỹ xét chọn, kết quả
kinh tế sẽ là yếu tố quyết định cho quả cân nghiêng về bên nào.
Trừ khi Trung Quốc xâm phạm đến Mỹ (hoặc những
đồng minh lâu đời của Mỹ) một cách thẳng thắn và bá đạo thì khác, còn
lại đối với những nước mà quan hệ “chưa đạt được gì cụ thể” như kiểu
Việt Nam thì dù Trung quốc có “bắt nạt” kiểu nào, mà Việt Nam lại vẫn
“lừng khừng” muốn “bắt cá hai tay”, Mỹ dĩ nhiên phải tính toán
“được-mất”. Trong tình thế đó thì lợi ích kinh tế sẽ là yếu tố chi phối
quan trọng, theo đó Mỹ sẽ chọn chiến thuật mà cả Mỹ và Trung Quốc đều có
sự hài lòng tương đối. Việt Nam với một thị trường tiêu thụ chỉ bằng 8%
thị trường Trung Quốc, kim ngạch Mỹ- Trung cũng cao hơn kim ngạch
Mỹ-Việt gấp hơn 10 lần, dĩ nhiên Mỹ phải ưu tiên Trung Quốc hơn Việt Nam
trong các quyết sách đối ngoại ngắn và trung hạn của mình theo nhu cần
trong từng thời điểm.
Về địa chính trị, biết rằng vai trò của Việt Nam
là quan trọng ở Biển Đông và với dự án Kênh Đào Kra, nhưng Mỹ cũng
không thể bảo vệ Việt Nam được nếu đảng cầm quyền Việt Nam không tỏ ra
một thiện chí cho thấy họ thật sự coi trọng quan hệ Việt-Mỹ hơn quan hệ
Việt-Trung. Đó là nói về mặt lý thuyết chiến lược, còn lý thuyết chiến
thuật ngắn hạn hiện nay thì Mỹ cũng không thể bảo vệ Việt Nam được khi
mà về công khai, chưa có hiệp ước quân sự hay đồng minh chiến lược nào
được ký kết chính thức giữa hai nước.
Trong quá khứ đến hiện tại (và nhiều khả năng là
sẽ còn tiếp diễn ở tương lai), Việt Nam (dưới sự dẫn dắt của đảng CS)
đã nhiều lần từ chối các bàn tay mà Mỹ chìa ra cho mình, khiến cho quan
hệ Mỹ-Việt chiều rộng thì có mà chiều sâu thì chưa vì vốn dĩ thể chế hai
bên khác nhau, và đa số người dân Việt Nam (trong và ngoài nước) đều
không tin cậy chính quyền Việt Nam, thì làm sao Mỹ tin cậy đảng cầm
quyền Việt Nam để cùng tiến vào chiều sâu được?
Mỹ cần Việt Nam cho chiến lược của Mỹ ở Thái
Bình Dương và Đông Nam Á, nhất là trong chính sách xoay trục hiện nay
không ? Khẳng định là có. Chính vì thế nên từ năm 1991 Mỹ xem xét bỏ cấm
vận, tái lập quan hệ đại sứ, ủng hộ cho Việt Nam vào Asean, WTO… cấp
quy chế có lợi cho Việt Nam trong hiệp định thương mại Việt-Mỹ… khi các
ông thủ tướng Việt Nam sang Mỹ vận động và xin giúp đỡ. Mới nhất là Mỹ
đã “thông cảm” cho Việt Nam được tạm hoãn và thi hành dần dần một số
điều kiện để vào TPP bất chấp nội lực của Việt Nam là yếu nhất và mô
hình chính trị “không giống ai” của Việt Nam trong khối đó. Sự kiên nhẫn
của chính phủ Mỹ với đảng cầm quyền Việt Nam theo tinh thần “chúng ta
cùng thắng” (win-win) là thiện chí ai cũng có thể thấy và không thể phủ
nhận.
Thế nhưng bất chấp các thiện chí trên của Mỹ,
đảng cầm quyền luôn lý luận rằng quan hệ với Mỹ không cần thiết bằng
quan hệ với Trung Quốc, vì mục tiêu giữ đảng và đường lối XHCN. Ngay cả
khi lúc này, dù đa số nhân dân (và các đảng viên thân Mỹ) cũng đã biết
rằng dã tâm của Trung Quốc là lấn chiếm lãnh thổ (cả trên biển và đất
liền) của Việt Nam. Dùng miếng mồi ý thức hệ XHCN để chi phối hệ thống
chính trị Việt Nam, Trung Quốc đã và đang tiến tới việc biến Việt Nam
chỉ còn là một quốc gia độc lập trên danh nghĩa nhưng trong thực tế thì ở
tư thế như một “tỉnh tự trị” của Trung Quốc. Các điều kiện cần của âm
mưu này đều đã thể hiện ra bằng các thỏa thuận “ngầm” song phương mang
tính áp chế và ràng buộc mà đến nay phe chính quyền đang xì ra cho dân
biết dần dần.
Cường quốc thôn tính nước nhỏ tưởng chỉ có một
bài bản. Đó là làm nước nhỏ suy yếu về nội lực, phụ thuộc về kinh
tế-chính trị-quân sự… cô độc về ngoại giao để không phản kháng được.
Điều này đảng cũng biết, thế nhưng đảng vẫn đưa Việt Nam sa vào ngày
càng sâu. Trong các bước đi quan trọng, Trung Quốc đều muốn Việt Nam
phải đi theo và đi sau mình. Sự kiện Trung Quốc cản trở Việt Nam gia
nhập WTO là một ví dụ gần và dễ thấy nhất.
Sau
năm 1972, Mao Trạch Đông chủ động bắt tay với Mỹ để phát triển kinh tế
theo học thuyết “mèo trắng mèo đen” của Đặng Tiểu Bình để tái thiết
Trung Quốc. Dù thế, họ vẫn ép đảng tiếp tục đánh Mỹ “đến người Việt Nam
cuối cùng” và coi Mỹ là “thù địch”. Sau khi thành công trong việc làm
Việt Nam xa lánh Nga và Mỹ, Trung Quốc đi các bước tiếp theo là tất yếu,
xâm lấn lãnh thổ và tìm cách “chi phối chính trị để gián tiếp đô hộ”.
Tiến công chi phối-phá hoại toàn diện từ kinh tế, chính trị, an ninh
quân sự cho đến việc hôm nay là các giàn khoan… tất cả là một bài bản
nhịp nhàng logic và là chiến lược lâu dài.
Vậy quan hệ thân thiết với Mỹ hay với Trung
Quốc, quan hệ nào có lợi và bất lợi cho Việt Nam hơn, chắc mọi người
Việt “tử tế” đều thấy rõ. Đảng, dù “lú” tới mấy, chẳng lẽ không thấy
sao, nhưng dường như đảng không muốn chọn lối đi tốt nhất cho đất nước
và cho dân tộc. Nguyên nhân nằm ở đâu?
Gần đây nhất, Mỹ và các đồng minh trong khu vực
Đông Á đều chính thức lên tiếng là sẽ ủng hộ Việt Nam nếu Việt Nam thoát
Trung cũng như cải cách chính trị để nội lực mạnh lên, nhằm phụ họ
trong việc kềm chế Trung Quốc trong đường dài, nhưng phe đảng quyền vẫn
tỏ ra không muốn thực hiện. Điều đó dĩ nhiên làm các nước phương Tây và
đồng minh Đông Á càng có cơ sở để hoài nghi việc liệu họ có nên giúp đỡ
Việt Nam mạnh mẽ hơn không? hay là họ giúp Việt Nam lúc này để rồi sau
này Trung Quốc hưởng lợi vì Việt Nam vẫn là đàn em của Trung Quốc? Nếu
Việt Nam cứ tiếp tục chọn con đường trở thành “khu tự trị và là tiền đồn
ĐNÁ” của Trung Quốc như lâu nay, thì tôi tin rằng Mỹ sẽ bỏ rơi Việt Nam
mà thỏa hiệp với Trung Quốc để làm dịu đi sự căng thẳng vì mấy cái giàn
khoan lúc này. Nếu Việt Nam là “ông em” của “ông anh Trung Cộng” thì dĩ
nhiên các “đại ca” như Mỹ sẽ không quan trọng đàn em nữa mà đàm phán
với “ông anh-người có quyền quyết định”. Đó là phong cách làm việc của
tư bản, nhanh gọn lẹ và đúng người đúng việc.
Điều này đã bắt đầu hé lộ khi chúng ta thấy các
phát biểu của Tập Cận Bình (*) với John Kerry tại Bắc Kinh trong ngày
09/07/2014. Một mặt Trung Quốc khẳng định với Mỹ là lập trường của họ
trong tranh chấp Biển Đông (với Việt Nam) hiện nay là đúng và sẽ không
từ bỏ, một mặt Trung Quốc không muốn đối đầu với Mỹ và đề nghị củng cố
thương mại để cùng nhau kiếm tiền. Tập Cận Bình dùng những từ ngữ mang
tính hàm ý rất cao như “Đối đầu TQ – Mỹ chắc chắn sẽ là một thảm họa
(Mỹ-Trung không nên vì một Việt Nam “thấp kém và không nhất quán” như
thế mà đi đến đối đầu?). Phát ngôn của Tập Cận Bình hàm ý như thế e rằng
không sai mấy nếu Việt Nam không nhanh chóng tỏ rõ lựa chọn đối ngoại
của mình.
Nội dung quan chức hai bên như John Kerry và Tập
Cận Bình nói ra cho thấy khả năng thỏa hiệp Biển Đông theo mô thức “bỏ
Việt Nam qua một bên” là có cơ sở để nhận định nếu Việt Nam vẫn cứ
“thiếu nhất quán” như lâu nay. Nếu đảng cầm quyền Việt Nam vẫn tự huyễn
hoặc rằng Biển Đông, kênh đào Kra và cảng Cam Ranh là những lợi thế địa
chính trị để mặc cả với Mỹ hơn là thiện chí chân thành hợp tác để hai
bên cùng có lợi thì Mỹ sẽ bỏ thật. Công thức thỏa hiệp có thể dự đoán
theo kịch bản: tranh chấp lãnh hải với các nước Philippin, Nhật Bản, Hàn
Quốc (các đồng minh của Mỹ lâu nay) thì Trung Quốc nên và phải dừng lại
(ít nhất là tạm thời trong lúc này) vì các nước này Mỹ không thể bỏ.
Còn lại là Nga cứ ở Cam Ranh, Trung Quốc cứ lấy Hoàng Sa-Trường Sa và Mỹ
sẽ giữ kênh đào Kra. Thế là xong vấn đề Việt Nam, và ba cường quốc
Mỹ-Nga-Trung Quốc tạm chấm dứt vấn đề Biển Đông để quay qua các khu vực
khác. Kịch bản đó đối với Việt Nam chính là thời kỳ Hán thuộc lần thứ 3.
Cơ hội cuối cùng cho tất cả
Một quốc gia Do Thái Giáo nhỏ bé như Israel mà
quyết tâm lập quốc và làm mình lớn mạnh lên được trong một khu vực toàn
các quốc gia Hồi Giáo, là nhờ làm đồng minh với Mỹ-Âu châu. Dù khác nhau
về hình thức nhưng giống nhau về bản chất trong kiểu như Việt Nam ở sát
bên Trung Quốc. Vậy vì cái gì mà đảng cầm quyền Việt Nam không thể đưa
đất nước làm được như dân Do Thái, phải chăng vì chủ nghĩa Mác Lê và
quyết tâm tiến lên CNXH quan trọng hơn lãnh thổ và sự hùng mạnh, tự chủ
của quốc gia-dân tộc trong một tư thế như Israel hôm nay?
Chừng nào đảng còn muốn giữ quan hệ cộng sản và
XHCN cho “giống Trung Quốc” thì sẽ không có ông Mỹ- ông Âu nào có thể
giúp gì được cho Việt Nam vì họ không tin và không cần mối quan hệ
“thiếu nhất quán” đó. Nếu các quan chức trung ương đảng thuộc phe thân
Mỹ lo sợ sự thỏa hiệp này sẽ làm Việt Nam “mất nước” như tôi nghe đồn
sáng nay thì hãy nhanh chóng hành động trước khi quá trễ, đây là CƠ HỘI
CUỐI CÙNG CỦA ĐẢNG để chọn con đường chuyển hóa từ trên xuống trước khi
cuộc cách mạng quần chúng từ dưới lên xảy ra (mà các điều kiện cần và đủ
đang dần hội tụ rồi). Coi chừng đây cũng là cơ hội cuối cùng, mà chọn
lựa sai lầm sẽ “sai một ly đi một dậm”: sẽ dẫn đến mất nước và mất cả
đảng.
Chuyện xưa không xét, nếu Hoàng Sa-Trường Sa mất
lúc này, dân tộc Việt Nam “có đầy đủ thông tin và thẩm quyền” để nhận
định: “tội là ở đảng”.
Nguyễn An Dân (Ngày 09/07/2014)
(1) http://vietnamnet.vn/vn/chinh-tri/185125/ong-tap-can-binh–doi-dau-voi-my-se-la-tham-hoa.html
(2) http://vietnamnet.vn/vn/chinh-tri/183735/tong-bi-thu–khong-ai-chon-duoc-lang-gieng.html
0 comments:
Post a Comment