Dân biểu Sanchez trả lời phỏng vấn Nguyễn Hùng tại văn phòng Nghị viện ở Washington DC
Nguồn: Báo Mai
Dân
Biểu Hạ viện Loretta Sanchez nói Hoa Kỳ luôn hoan nghênh mọi người khác
chính kiến nhưng bản thân bà từng bị Việt Nam từ chối visa.
Trong
phỏng vấn với Nguyễn Hùng của BBC tiếng Việt tại văn phòng của bà tại
trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ ở Washington DC, bà Sanchez bình luận về chuyến
đi sắp tới Mỹ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhưng trước hết bà nói về
hiểu biết của bà về Cuộc chiến Việt Nam 40 năm về trước.
Dân
Biểu Hạ việnLoretta Sanchez: Anh biết không, tôi vẫn còn là thiếu nữ ở
những năm đầu bậc trung học khi Sài Gòn sụp đổ. Nói chung tôi hiểu đôi
chút về những gì xảy ra nhưng không nhiều lắm. Mọi chuyện xảy ra khi tôi
còn rất trẻ.
BBC: Thế còn bây giờ thì sao? Bà nghĩ thế nào về quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam? Bà có hài lòng với quan hệ hiện nay không?
Điều
thú vị là thế hệ của chúng tôi không hiểu nhiều về cuộc chiến và sau
chiến tranh [cuộc chiến] không có trong sách lịch sử. Bởi vậy đối với
tôi đó là quá trình học hỏi khi đại diện cho những người Mỹ gốc Việt ở
Quận Cam [California]. Trong 18 năm tôi làm công việc đó, tôi cho rằng
mặc dù quan hệ [Việt - Mỹ] đã khá lên nhưng nó không thể là quan hệ tốt
nếu chính phủ Việt Nam không cho người dân của họ được tự do hơn.
Chẳng
hạn ở Hoa Kỳ chúng tôi tôn trọng tự do tín ngưỡng, chúng tôi coi đó là
nền tảng và đất nước Hoa Kỳ đã ra đời dựa trên tự do tín ngưỡng, tự do
ngôn luận, quyền để người ta có thể bày tỏ chính kiến, quyền tự do hội
họp. Tất cả những điều này rất quan trọng và chúng tôi thấy chúng không
tồn tại ở Việt Nam. Bởi vậy cho tới khi chính quyền để cho người dân có
những quyền đó, con đường để có quan hệ tốt hơn với Việt Nam sẽ rất khó
khăn.
BBC: Bà nghĩ thế nào về sự hòa giải giữa cộng đồng người Việt ở đây và
chính quyền bên kia? Liệu chúng ta đã đi được nửa chặng đường chưa?
Tôi
nghĩ cộng đồng người Mỹ gốc Việt có nhiều họ hàng ở Việt Nam. Đây là lý
do giải thích tại sao nhân quyền lại quan trọng đối với họ. Dù Việt Nam
đã có xu hướng tư bản chủ nghĩa hơn, có quan hệ buôn bán với Hoa Kỳ và
nhiều nước khác mà nhờ đó sự khá giả và điều kiện tài chính của người
dân được cải thiện, người Mỹ gốc Việt ở đây vui mừng khi thấy người thân
có mức sống cao hơn. Nhưng không chỉ có vậy mà còn là chuyện có chất
lượng cuộc sống tốt hơn và chất lượng cuộc sống tốt hơn phụ thuộc vào
những quyền tự do đó. Cộng đồng [người Mỹ gốc Việt] muốn có những tiến
bộ thêm nữa với Việt Nam nhưng họ hiểu rằng điều quan trọng nhất đối với
con người là phải sửa chữa các quyền con người.
BBC: Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam có nhiều khả năng sẽ sớm tới
đây, bà có hoan nghênh ông không và phản ứng của cộng đồng sẽ ra sao?
Dân
Biểu Hạ việnLoretta Sanchez: Trước hết tôi phải nói rằng ngay cả khi
Hoa Kỳ bất đồng rõ rệt với một quốc gia hay với những gì một chính quyền
đang thực hiện, chúng tôi vẫn để họ tới đây vì chúng tôi tin rằng đối
thoại là cách để vượt qua những bế tắc. Thảo luận với Việt Nam để cải
thiện điều kiện nhân quyền và kinh tế là điều tốt. Chúng tôi hiếm khi
nói với người ta rằng 'ông/bà không thể đến thăm đất nước chúng tôi'.
Nhưng
mặt khác tôi đã từng bị từ chối visa vào Việt Nam. [Tôi muốn] nhắc lại
chuyện đối thoại mở là rất quan trọng và tôi tin chắc rằng khi Tổng bí
thư Đảng cộng sản tới đây, sẽ có những người muốn gặp và thảo luận các
vấn đề với ông. Nếu tôi đối mặt ông, đương nhiên tôi sẽ nói về các tù
chính trị, về chuyện khai thông các vấn đề quyền con người, tôi sẽ nói
về việc tịch thu đất đai của các nhóm tôn giáo và những gì xảy ra với
những người trẻ tuổi ở Việt Nam, những blogger dùng internet để truyền
tải thông tin và đã bị đóng cửa, bị mất việc, thiếu việc hay bị bỏ tù.
Đó là những vấn đề lớn theo quan điểm của tôi chứ không chỉ có thương
mại mà tất cả những vấn đề liên quan tới chất lượng cuộc sống.
https://www.youtube.com/watch?v=03GKJqm4yms
Nhân quyền trong chiến lược xoay trục
BBC: Bà có nghĩ rằng nhân quyền giờ có ưu tiên thấp hơn vì chiến lược xoay trục sang châu Á của Hoa Kỳ?
Tôi
không tin là chính sách xoay trục sang châu Á làm giảm tầm quan trọng
của nhân quyền mà thực tế là nó làm cho nhân quyền quan trọng hơn. Lịch
sử đã chứng minh một đất nước có vị trí cao hơn trên thế giới khi người
dân có nhiều quyền tự do nhất. Đó là thực tế cuộc sống. Người dân muốn
bảo vệ đất nước họ đang sống nếu họ cảm thấy họ có sự tự do và quyền con
người đúng mức.
BBC: Trong dịp 40 năm kết thúc Cuộc chiến Việt Nam, có rất nhiều những
lời hùng biện từ phía Hà Nội và ở đây [ở Hoa Kỳ] người ta cũng đang đặt
ra những câu hỏi về chuyện liệu cuộc chiến có phải là một tội ác, một
sai lầm hay một thất bại. Theo bà [cuộc chiến] đó là điều gì?
Dĩ
nhiên đó là xung đột xảy ra khi đang có Chiến tranh Lạnh và gần như mỗi
nước trên thế giới đều phải chọn đứng về phía này hay phía kia. Ở góc
độ nào đó, nó là cuộc chiến ủy nhiệm và vì tất cả những lý do đó nó là
cuộc chiến đáng buồn. Nó đáng buồn vì nó là cuộc chiến ủy nhiệm. Nó cũng
đáng buồn vì sự mất mát sinh mạng ở cả hai phía. Tôi muốn nói tới
58.000 lính Hoa Kỳ, thủy quân lục chiến, lính phòng không, hải quân, phụ
nữ, những mạng sống đã mất đi, rất là thảm khốc cho người Mỹ.
Đối
với người Việt, ở cả phía Bắc và phía Nam, sự mất mát về nhân mạng là
rất lớn. Rồi cuộc sống bị đảo lộn, nào là trại tị nạn, trại cải tạo, mất
mát về nhân mạng trên các thuyền đi biển, tài sản trí tuệ từ những
người rời bỏ Việt Nam để tới giúp Hoa Kỳ để tạo ra mọi thứ từ công ăn
việc làm tới công nghệ, sản phẩm trí tuệ cả ở châu Âu, Úc, Thái Lan và
nhiều nơi nữa, Canada chẳng hạn. Sự chảy máu chất xám đã xảy ra. Bởi vậy
nó không chỉ đáng buồn vì chúng ta đã mất mát mà đáng buồn vào thời
điểm hiện tại vì Việt Nam không có những tài sản đó. Đó là thời gian
đáng buồn trên thế giới khi chúng ta nhìn vào Cuộc chiến Việt Nam.
Quyền năng của Quốc hội
BBC: Cho tới tận hôm nay người ta vẫn đặt câu hỏi về khả năng của Nghị
viện trong việc kiểm soát quyền lực của các Tổng thống trong Cuộc chiến
Việt Nam và trong các cuộc xung đột khác nhau ngày nay. Bà có nghĩ rằng
giờ Nghị viện đã thực hiện điều đó tốt hơn so với thời Cuộc chiến Việt
Nam?
Tôi
nghĩ rằng thời cuộc chiến Việt Nam, đó chính là những người Dân chủ,
tôi còn nhớ đã nói chuyện với George Miller, dân biểu lâu năm nhất ở
đây. Chúng tôi đang đi trên các bậc thang của tòa nhà sau cuộc bỏ phiếu
quan trọng về dự luật y tế cách đây 10 năm và ông nói 'Đây là cuộc bỏ
phiếu quan trọng, tôi có cảm giác như khi chúng tôi chặn Cuộc chiến Việt
Nam' vì họ đã ngưng các ngân khoản cho cuộc chiến. Chính Quốc hội đã
ngưng cuộc chiến Việt Nam.
Quyền
lực của Nghị viện là rất lớn lao. Rồi tôi thấy quyền lực của Nghị viện
trong cuộc chiến Iraq, điều tôi đã bỏ phiếu chống lại và tôi nghĩ đó là
[cuộc chiến] sai lầm. Khi tôi thấy quyền lực của Nghị viện và chuyện họ
để Hoa Kỳ đi vào [cuộc chiến] cùng với Tổng thống, Tổng thống Bush đã cổ
súy cho nó rồi Phó Tổng thống Dick Cheney, Ngoại trưởng Powell... và
Quốc hội đi theo. Đã đến lúc Nghị viện phải dừng lại, xem lại những sai
lầm trong quá khứ và thấy rằng đáng ra chúng ta đã phải chặn cuộc chiến
đó. Và đôi khi chúng tôi đã làm điều đó.
Cách
đây khoảng một năm rưỡi, chúng ta đã thấy chuyện xảy ra với Syria. Tổng
thống muốn có quyền ném bom Syria và nhiều người trong đó có tôi đã
đứng lên nói 'Thưa Tổng thống, theo luật quốc tế, ông không thể làm thế.
Ngoại trừ trường hợp ông tìm thấy luật nói ông có thể, tôi sẽ không bỏ
phiếu ủng hộ'. Đó là thông điệp mạnh tới Tổng thống Obama tới mức ông đã
phải lùi bước và không đòi Nghị viện bỏ phiếu. Bởi vậy những gì Quốc
hội làm là rất quan trọng, không chỉ ở tầm quốc gia mà đôi khi ở tầm thế
giới nữa.
BBC: Năm nay cũng đánh dấu 20 năm tái thiết lập quan hệ ngoại giao giữa
hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ, bà đánh giá quan hệ trong 10 hay 20 năm
tới ra sao?
Nguyễn Hùng
0 comments:
Post a Comment