Ngọc Mai (TNO)
- Bộ Ngoại giao Mỹ công bố báo cáo khẳng định yêu sách “đường 9 đoạn”
(đường lưỡi bò) mà Trung Quốc đơn phương đưa ra tại Biển Đông là không
phù hợp với luật pháp quốc tế về biển, theo tài liệu chính thức từ trang
web Bộ Ngoại giao Mỹ.
Đường 9 đoạn là yêu sách phi lý của Trung Quốc -
Ảnh: chụp từ báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ
Báo cáo dài 26 trang, được công bố ngày 5.12 do Cục Đại dương và Các vấn
đề môi trường và khoa học quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ tiến hành đã
chỉ ra sự phi lý trong yêu sách “đường 9 đoạn” của Trung Quốc.
Báo cáo này được đưa ra ngay trước thời hạn 15.12 mà Toà trọng tài quốc
tế yêu cầu Trung Quốc đưa ra tài liệu pháp lý về vụ kiện của Philippines
đối với những tuyên bố chủ quyền phi lý và phi pháp của Trung Quốc tại
biển Đông.
Năm 2009, Trung Quốc gửi lên Liên Hiệp Quốc tấm bản đồ “đường 9 đoạn”,
tuyên bố chủ quyền phi pháp ở biển Đông. Theo yêu sách này, Trung Quốc
chiếm khoảng 2 triệu km2 diện tích biển và 13 km2 diện tích đất trên
biển Đông, bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và bãi cạn
Scaborough.
Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho thấy “đường 9 đoạn” mà Trung Quốc đưa
ra nằm gần với đường bờ biển của các quốc gia tiếp giáp biển Đông, trong
đó đoạn số 1 (theo báo cáo) chỉ cách bờ biển Việt Nam 50 hải lý và cách
đảo Lý Sơn của Việt Nam 36 hải lý. Các đoạn 3,4,5 lần lượt cách
Indonesia, Malaysia, Philippines 75, 24 và 35 hải lý.
Báo cáo cũng chỉ ra nhiều điểm không hợp lý trong tấm bản đồ của Trung
Quốc. Các đoạn ở tấm bản đồ năm 2009 đều gần bờ biển các nước láng giềng
hơn trong tấm bản đồ năm 1947, tấm bản đồ được cho là lần đầu tiên có
“đường lưỡi bò”. Báo cáo dẫn chứng ở đoạn thứ 2 nằm gần bờ biển Việt Nam
hơn 45 hải lý so với đoạn gần nhất trên bản đồ năm 1947 trong khi đoạn 1
gần hơn 15 hải lý.
Tàu hải cảnh và giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc
hoạt động phi pháp trong vùng biển Việt Nam tháng 5.2014 - Ảnh: Độc Lập
Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Trung Quốc vẫn chưa làm rõ những
đòi hỏi về biển liên quan đến “đường 9 đoạn” theo cách thức phù hợp với
luật pháp quốc tế. Báo cáo cho rằng, các luật lệ, tuyên bố và hành động
chính thức của Trung Quốc đều thể hiện sự mâu thuẫn đối với bản chất và
phạm vi của các yêu sách mà nước này đưa ra. Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra 3
cách diễn giải khác nhau mà Mỹ cho rằng Bắc Kinh muốn thể hiện.
Theo cách diễn giải thứ nhất, “đường 9 đoạn” là khu vực mà Trung Quốc
đòi hỏi chủ quyền đối với các đảo và vùng biển liên quan được xác lập
dựa trên các đảo này theo quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về luật
biển (UNCLOS). Báo cáo cho rằng nếu đường 9 đoạn thể hiện điều đó thì
các đảo và vùng biển trong phạm vi đường 9 đoạn này phải phù hợp với các
quy định của UNCLOS về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế
và thềm lục địa được xác lập dựa trên bờ biển và các cấu trúc địa lý
theo đúng định nghĩa về “đảo” trong điều 121 của công ước này
Thế nhưng, theo Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn còn có tranh chấp ở các đảo và vùng
biển liên quan đến các đảo ở biển Đông. Mặt khác, kể cả nếu Trung Quốc
có chủ quyền đối với các đảo tại biển Đông thì ranh giới của bất kỳ vùng
biển nào được xác lập dựa trên các đảo này theo điều 121 của UNCLOS
cũng đều phải được phân định giữa các nước liên quan.
Ở cách diễn giải thứ hai, “đường 9 đoạn” là các đường ranh giới quốc gia
của Trung Quốc. Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng những đoạn mà Trung Quốc đưa
ra đều không có cơ sở pháp lý phù hợp với luật biển. Theo luật quốc tế,
các ranh giới biển được xác lập dựa trên thỏa thuận giữa các quốc gia
láng giềng và do vậy, một quốc gia không thể đơn phương xác lập ranh
giới biển với một quốc gia khác.
Thêm vào đó, một đường ranh giới quốc gia như vậy không phù hợp với thực
tiễn giữa các nước và luật pháp quốc tế. Bởi lẽ, vị trí của ranh giới
biển được xác định dựa trên đường bờ biển đối diện, dài và liên tục chứ
không phải dựa trên các hòn đảo rất nhỏ và biệt lập như tại biển Đông.
Tàu công trình hiện đại của Trung Quốc tại Gạc Ma
thuộc quần đảo Trường Sa - Ảnh: Mai Thanh Hải
Ngoài ra, ở các đoạn 2,3 và 8 trên bản đồ phi pháp năm 2009 của Trung
Quốc không chỉ nằm khá gần bờ biển của các nước khác mà tất cả hoặc một
phần của những đoạn này đều nằm ngoài phạm vi 200 hải lý tính từ bất kỳ
cấu trúc địa lý nào mà Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền.
Ở cách diễn giải cuối cùng, “đường 9 đoạn” là ranh giới của cái gọi là
“các đòi hỏi biển lịch sử” của Trung Quốc. Theo báo cáo, nếu đường 9
đoạn định thể hiện khu vực mà Trung Quốc đòi hỏi cái gọi là “vùng nước
lịch sử” hay “quyền lịch sử” thì những yêu sách này cũng không nằm trong
mục “đòi hỏi lịch sử” được quy định trong điều 10 và 15 của UNCLOS.
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Trung Quốc không đáp ứng được các tiêu chí pháp
lý đối với yêu sách về “vùng nước lịch sử”, bao gồm thực thi chủ quyền
một cách công khai, được biết đến rộng rãi, liên tục và hiệu quả tại
biển Đông và được các nước khác công nhận việc thực thi này.
Với những phân tích trong 26 trang báo cáo, Bộ Ngoại giao Mỹ kết luận
rằng yêu sách hiện nay của Trung Quốc về đường 9 đoạn là phi pháp, không
phù hợp với luật quốc tế về biển.
*
CÁC GIỚI HẠN TRÊN BIỂN
Số 143
TRUNG QUỐC
YÊU SÁCH BIỂN Ở BIỂN ĐÔNG
5/12/2014
Phòng các vấn đề Đại dương và Vùng cực
Văn phòng đặc trách các vấn đề Đại dương, Khoa học và Môi trường Quốc tế
Bộ Ngoại giao Mỹ
Báo cáo này nằm trong loạt báo cáo được ấn bản bởi Phòng các vấn đề Đại
dương và Vùng cực, Văn phòng đặc trách các vấn đề Đại dương, Khoa học và
Môi trường Quốc tế, Bộ Ngoại giao Mỹ. Mục tiêu của loạt báo cáo là nhằm
xem xét các yêu sách và/hoặc biên giới biển của một quốc gia ven biển
và đánh giá mức độ phù hợp của các yêu sách/biên giới này với luật pháp
quốc tế. Báo cáo này thể hiện quan điểm của Chính phủ Mỹ đối với các vấn
đề được phân tích trong báo cáo. Báo cáo không phải là sự chấp nhận
của Chính phủ Mỹ đối với các ranh giới mà quốc gia yêu sách.
Báo cáo số 143 và các báo cáo tương tự trong loạt báo cáo này có thể tải về từ địa chỉ: http://www.state.gov/e/oes/ocns/opa/c16065.htm.
Các ý kiến bình luận và câu hỏi có thể gửi về địa chỉ email: Địa chỉ
email này đã được bảo vệ từ spam bots, bạn cần kích hoạt Javascript để
xem nó. . Các nhà phân tích chịu trách nhiệm chính trong việc soạn thảo
báo cáo này là Kevin Baumert và Brian Melchior.
Giới thiệu
Báo cáo phân tích các yêu sách của Cộng hòa Nhân dân (CHND) Trung Hoa
trên Biển Đông, cụ thể là yêu sách về “đường lưỡi bò” bao quanh các đảo
và vùng biển tại Biển Đông[1].
Tháng 5/2009, Chính phủ Trung Quốc gửi hai công hàm lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, yêu cầu chuyển tới tất cả các nước thành viên[2].
Công hàm năm 2009 đưa ra phản đối của Trung Quốc đối với đệ trình chung
của Việt Nam và Malaysia và đệ trình riêng của Việt Nam lên Ủy ban Ranh
giới thềm lục địa, trong đó Trung Quốc tuyên bố rằng:
“Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển
Đông và các vùng biển liền kề, có quyền chủ quyền và quyền tài phán đối
với các vùng nước liên quan cũng như đáy biển và vùng đất dưới đáy biển
(xem bản đồ đính kèm). Lập trường này luôn được Chính phủ Trung Quốc duy
trì, và được cộng đồng quốc tế thừa nhận rộng rãi.”
Bản đồ được nhắc đến trong Công hàm của Trung Quốc (được mô phỏng như
trong Bản đồ 1 của bài này), thể hiện chín đường đứt khúc (đoạn) bao
quanh các vùng nước, các đảo và các thực thể khác tại Biển Đông. Việt
Nam, Indonesia và Philippines sau đó đã phản đối các nội dung trong Công
hàm 2009 của Trung Quốc, trong đó các nước này khẳng định rằng yêu sách
đường lưỡi bò của Trung Quốc là không có cơ sở dưới góc độ luật pháp
quốc tế.[3]
Năm 2011, Trung Quốc lại yêu cầu gửi một Công hàm khác tới các nước
thành viên Liên Hợp Quốc, trong đó nhắc lại câu đầu tiên như trích dẫn ở
trên, và nói thêm rằng “chủ quyền và các quyền chủ quyền, quyền tài
phán của Trung Quốc trên Biển Đông dựa trên rất nhiều cơ sở lịch sử và
pháp lý.”[4]
Trung Quốc chưa từng làm rõ cơ sở pháp lý cũng như bản chất yêu sách của
mình liên quan tới đường lưỡi bò, dù là qua hành động lập pháp, qua các
tuyên bố hay phát biểu chính thức. Do đó, báo cáo Các giới hạn trên
Biển số 143 sẽ xem xét một số khả năng diễn giải yêu sách đường lưỡi bò
và mức độ phù hợp với luật biển quốc tế của các cách giải thích này.
….
Đọc toàn bộ bản dịch tại đây.
Bài nghiên cứu này nằm trong loạt bài được ấn bản bởi Phòng các vấn đề
Đại dương và Vùng cực, Văn phòng đặc trách các vấn đề Đại dương, Khoa
học và Môi trường Quốc tế, Bộ Ngoại giao Mỹ. Đọc bản gốc tiếng Anh tại đây.
Nguồn:
0 comments:
Post a Comment