Nỗi Khổ Giáng Sinh, Tết!

Vi Anh
Ai bảo Giáng Sinh, Tết là sướng? Giáng Sinh, Tết cũng khổ lắm chớ. Nỗi khổ Giáng Sinh, Tết là mua sắm quà tặng, thiệp chúc mừng. Vét túi tìm mua quà thích hợp để tặng, vắt óc nhớ tên để đề và gởi thiệp, lo gởi đúng hạn kỳ của bưu điện, sợ thiệp trễ, lạc mất lòng cấp trên, bè bạn nhờ cậy. Nhưng cũng thừa biết số phận quà tặng của mình phần lớn bị quăng vào thùng rác, chỉ tội cho nhân viên bưu điện và nhân viên vệ sinh tất tả ngược xuôi chuyển đi và dọn dẹp. Có mấy ai nhớ năm rồi bạn đã tặng gì cho mình và mình đã tặng gì cho bạn. Nhưng vẫn khổ và vẫn nhớ số tiền mua sấm Giáng Sinh, Tết chăn đèn kết hoa, là một số tiền không nhỏ của ngân sách gia đình.
Chỉ sướng cho những chủ nhân ông các công ty sản xuất và buôn bán đồ Giáng Sinh, Tết vừa là tác nhân vừa là nguyên nhân của chủ nghĩa tiêu thụ, biến người lớn thành con vật tiêu thụ, làm trẻ em hiểu lầm về an lạc cuộc đời, tình thương và hạnh phúc chân chính, mà Giáng Sinh là biểu tượng của “bình an dưới thế cho người thiện tâm.”
Nếu những nhạc sĩ của Ban AVT của Việt Nam còn, chắc Giáng Sinh và Năm Mới của Tây Phương sẽ là đề tài để ban nhạc này than mạnh hơn nữa so với lời than về Tết Việt Nam: “Tết nhứt làm chi, Tết nhứt làm chi, ai bày. Mua quần mua áo lại đi chạy tiền.” Nếu không đủ tiền tiết kiệm suốt năm để lo Tết thì phải chạy tiền, hốt hụi, vay mượn, dùng thẻ tín dụng xài trước trả sau, tiền lời cao, lỡ quên hạn định trả, thì mắc nợ tiền lời tăng trả mệt nghỉ. Để mua sắm đủ thứ trên đời từ quần áo đến quà cáp cho gia đình, sửa sang cho nhà cửa, lì xì cho trẻ em. Ở các nước Tây Phương, Tây Âu, Bắc Mỹ mà người Việt định cư nhiều, nào Giáng Sinh, Tết Dương Lịch rồi Tết Âm lịch ba mặt giáp công người Việt định cư trong lòng văn hoá Tây Phương phải lo mua săm càng nhiều hơn, lớn hơn, tốn kém hơn.
Thực vậy, nhớ Đức Giáo Hoàng Benedict XVI của Giáo Hội Công Giáo La Mã cũng từng than phiền về chủ nghĩa tiêu thụ đã biến Giáng Sinh thành mùa mua sắm. Khi mùa mua sắm Giáng Sinh năm Đức Giáo Hoàng nói bắt đầu, trước công trường và dưới Tượng Đức Mẹ Maria Vô Nhiễm, trước hàng ngàn du khách tứ phương và dân Ý địa phương, ngày 8 tháng 12 Đức Giáo Hoàng Benedict XVI kêu gọi lớp trẻ hãy đề cao cảnh giác trước chủ nghĩa tiêu thụ. Ngài nói thanh niên, thanh nữ dù tuổi con rất trẻ đang đứng trước nguy cơ bị người lớn lừa gạt bằng những kiểu hạnh phúc sai lầm và bị hướng dẫn vào “những con đường cùng của chủ nghĩa tiêu thụ” (the dead-end streets of consumerism). Thông tấn xã Mỹ AP trích lời Ngài loan tải khắp thế giới. Ngài nói tiếp, “người lớn và lớp trẻ và ngay đối với trẻ thơ dễ trở thành nạn nhân của sự hủ hóa của tình thương, bị những người lớn không ngần ngại gì trong việc tự lừa dối họ và lừa dối lớp trẻ, đưa lớp trẻ vào ngõ cụt của chủ nghĩa tiêu thụ”. Ngài than phiền, “Ngay đối với một thực thế đáng quí trọng, như thân thể con người mà vẫn trở thành món hàng tiêu thụ – và điều đó xảy ra rất sớm, đã xảy ra trong thời kỳ tiền tráng niên.” Ngài muốn ám chỉ đến thời trang mới đây khai thác sự hấp dẫn, khêu gợi của thân thể con người trẻ. “Đáng buồn làm sao khi lớp trẻ mất cái kỳ diệu, vui thích của những cảm nghĩ đẹp nhứt, là việc tôn trọng thân thể của chính mình.”
Tưởng cũng nên nhớ vị tiền nhiệm của Ngài là Cố Giáo Hoàng John Paul II, đã nhiều lần bày tỏ mối ưu tư về sự quyến rũ của chủ nghĩa tiêu thụ. Tòa Thánh Vatican cũng lên án sự khai thác tình dục đôi với trẻ vị thành niên.
Giáng Sinh thoạt kỳ thủy là một lễ hội của Ky Tô Giáo. Người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo La Mã mà đã phủ nhận việc xem Giáng Sinh như là mùa mua sắm, tặng quà mà chủ nghĩa tiêu thụ của thời hiện đại đã biến Giáng Sinh thành mùa mua sắm. Cuộc cách mạng cơ khí, kỹ nghệ của Tây Phương đã đem lối sống Tây Phương đến nhiều nơi trên thế giới. Giáng Sinh bây giờ đã trở thành một lễ hội của dân gian trên thế giới. Người không theo Ky tô giáo cũng ăn lễ Giáng Sinh, Noel, Christmas (Xmas). Mua sắm trong mùa Giáng Sinh trở thành thời trang mùa màng. Cái mode này được chủ nghĩa tiêu thụ biện minh và tăng lực. Một đồng Đô la một ngày qua tay ba người có giá trị kinh tế là 3 đồng. Người giàu thì mua sắm Giáng Sinh không sao, tốn kém không đáng kể. Nhưng người nghèo, không có tiền mua sắm Giáng Sinh, Tết là một nỗi khổ với gia đình, một nỗi nhục với chòm xóm, như người nghèo Việt Nam không may áo mới được cho con trong ngày Tết vậy. Vì vậy các tổ chức tư thiện, các tôn giáo, và các chính khách thường tổ chức uỷ lạo nhưng người kém may mắn trong dịp này.
Ngoài Giáng Sinh, người Việt trong ngoài nước đang bị một cái mode mới khác lôi cuốn. Đó là ngày sinh nhựt. Người Việt không có phong tục “ăn sinh nhựt”, mà chỉ có lệ lấy ngày chết làm đám giỗ thôi. Nhưng văn minh Tây Phương, lối sống Âu Mỹ đã làm cho nhiều người Việt ”ăn Giáng Sinh và ăn Sinh nhật” còn hơn Tây và Mỹ nữa. Mua sắm đồ hay quà Giáng Sinh, Sinh Nhật phải “hàng nhập, đồ hiệu, loại xịn”. Thay vì tề tựu trong gia đình, đi nhà thờ xem lễ, lớp trẻ Việt Nam trong nước “bung ra đường” đua xe chết sống, vô quán “nhậu mút mùa lệ thủy, quậy mút chỉ, nhậu xả láng sáng về sớm.” Chủ nghĩa tiêu thụ, chủ nghĩa hưởng thụ, hưởng lạc đã biến những người này thành những con vật tiêu thụ, hưởng thụ, mua sắm vung tay quá trán, yêu cuồng sống vội chẳng cần biết ý nghĩa đích thực của Giáng Sinh và Sinh Nhựt. Họ đùa giỡn, cười cợt trên cái nghèo, cái khổ của những người chung quanh, đại đa số một người dân Việt trung bình một ngày kiếm chưa được 2 Đô la Mỹ./.