Sinh Lão Tà - Đêm
qua, tôi nói chuyện với một cô bạn. Cô bày tỏ nỗi lo lắng, sợ hãi của
mình trước những phát ngôn từ một người bạn chung của hai chúng tôi.
Ở
nơi tôi đang sống đây, hàng ngàn năm rồi, có một thứ thời trang không
bao giờ thay đổi. Thứ thời trang ấy được mỗi người mang vào trong suy
nghĩ, cách tư duy và hành động; thiếu nó thì trở thành kẻ dị hợm. Thứ
thời trang ấy tạm gọi là sự sợ hãi chính trị.
Ông nội tôi thời còn sống, cụ hay kể về những ngày sau Cách mạng tháng
Tám, năm 1945. Cuộc cách mạng mà ngày nay được khẳng định rằng đã thay
đổi màu da của các ông chủ. Những kẻ đầy tớ thực sự như ông nội tôi (và
sau này là tôi), thời ấy chỉ mới gần 20 tuổi, nhưng cũng đã hiểu biết về
những thay đổi thời cuộc. Ông tôi kể rằng, đã quen cái thói nô lệ, một
ông cụ già ngày ấy gặp một anh lính Việt Minh trẻ xách súng đi trên
đường làng ở vùng giải phóng, cũng chắp tay đứng ở bên đường, xá dài và
chào rất lớn: “Dạ, con lạy cụ đội ạ”.
Những câu chuyện ngày ấy khắc sâu vào tâm trí của tôi một nỗi băn khoăn
lớn. Ông bà nội tôi khi về già, đã cảm thấy sợ hãi khi tôi vẽ râu quai
nón lên chính tấm ảnh của tôi trên cái thẻ học sinh. Ông bà căn dặn tôi:
“Mày làm thế, chúng nó nâng quan điểm lên rồi chúng nó xét vào phẩm
chất chính trị ấy chứ”. Tôi phì cười, hỏi lại ông bà: “Chúng nó là đứa
nào thế ạ? Chúng nó là kẻ cai trị mình hay kẻ thù của mình?”. Tôi biết,
trong tiềm thức, dân mình vẫn quen gọi những kẻ không đứng cùng phía với
họ là “chúng nó”.
Sự sợ hãi sống trong ông bà quá lâu, lâu đến mức nó thành một thói quen,
một phẩm chất muốn gìn giữ và truyền đạt lại cho con cháu.
Tôi không quen mặc một chiếc áo phục tùng. Tôi đã cởi bỏ sự sợ hãi ấy
như từ bỏ một thứ thời trang, và có lẽ, ngay khi đọc những dòng này tôi
viết, có người sẽ xem tôi là kẻ dị hợm khi không mặc cùng một loại áo
giống như họ. Những kháng thể chống lại nỗi sợ hãi trong mỗi người được
coi là những con virus, cần loại bỏ đi cho đầu óc chính trị được sạch
sẽ. Họ cũng không có cơ hội được tìm hiểu xem thứ chính trị mà họ nhét
vào đó là thực sự “sạch sẽ” hay chỉ là rác rưởi.
Nhưng ở một nơi mà quyền lực chính trị lớn hơn quyền lực luật pháp, nỗi
sợ hãi ấy là có lý. Nỗi sợ hãi đẻ ra một thứ quái thai là sự cam phận.
Sự cam phận mù quáng cũng như con ngựa bị bịt hai bên mắt, chỉ được nhìn
về một hướng, chẳng được ngó sang hai bên. Thậm chí, như vụ việc của
nhà báo Nguyễn Đắc Kiên, hay vừa rồi là vụ bản luận văn bàn về thơ của
nhóm Mở miệng, khi không thể dùng pháp luật để xử lý, người ta có thể
vịn vào thứ dư luận, vào sự lệch lạc quan điểm chính trị để đuổi việc
một trí thức (1). Người ta có thể không cần biết đến luật pháp, nhưng
cần biết run sợ, cần biết coi những vấn đề chính trị là nhạy cảm, là
không được nhắc tới. Lo sợ là phải, khi ở một nơi pháp luật có thể đảm
bảo tự do ngôn luận, nhưng không đảm bảo sự tự do sau ngôn luận.
Tôi đã rất băn khoăn khi được cảnh báo rằng: “Chính trị là vấn đề nhạy
cảm”. Tại sao phải là nhạy cảm khi chính tôi là người đóng thuế để trả
tiền cho những người làm chính trị ấy? Tại sao tôi không có quyền đặt
câu hỏi cho những thắc mắc, không có quyền được khen chê những người mà
chính tôi đã góp tiền vào để trả lương cho họ? Tại sao tôi lại phải sợ
họ, đây đâu còn phải là thời “quan chi phụ mẫu”?
Không có bản Tuyên ngôn độc lập nào có thể mang lại sự tự do khi bản
thân thần dân không ý thức được sự tự do. Sẽ không thể có thứ tự do, dân
chủ nào khi bạn bước vào đồn công an để xin giấy tạm trú, xin làm chứng
minh nhân dân không sự khép nép, run rẩy trước cửa công quyền; chấp
nhận nghe người ta chửi bới, quát tháo dù rằng bạn đang trả lương cho
họ.
Những tư tưởng chính trị của nhà cầm quyền tạo nên những não trạng nô
lệ, phục tùng. Tôi không cần chính trị, tôi chỉ cần hiểu biết pháp luật
để tìm kiếm tự do. Chính trị xung đột, chính trị bất ổn, chính trị khủng
hoảng không phải là vấn đề của tôi. Tôi không liên quan nên không phải
sợ hãi nó. Kẻ nào vin vào chính trị để kìm hãm tự do của tôi đều là kẻ
ngu dốt và hèn nhát.
Nhưng tôi cũng chỉ nói đến đây thôi, ít nhiều cũng phải tôn trọng thứ
thời trang đã trở thành nếp sống ngàn năm nay. Thời mạt này, có nhiều
thứ quyền cơ bản của con người được trình bày trong các bản Tuyên ngôn
độc lập mà mình phải tiết chế phát ngôn mới có thể giữ lại thứ quyền ấy
cho mình; trong những quyền ấy có quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc
và quyền được sống sau tiêm chủng.
—————
(1) Bản luận văn được điểm 10 khoa học về thơ của nhóm Mở Miệng khiến một trí thức mất việc:http://phapluattp.vn/20130727094719507p0c1019/tu-mot-ban-luan-van.htm
Sinh Lão Tà
0 comments:
Post a Comment