Cúng Online

KỲ SƠN, VIỆT NAM - Đây là nơi mà giới nhà giàu mới ở Việt Nam đang hết mình khoe của: một nghĩa trang mới nằm sau khung cổng nạm vàng là “xa lộ về cõi vĩnh hằng”. Tại nghĩa trang này khách có thể đặt mua Hennessy trực tuyến cho thân nhân dưới mộ.

Nghĩa trang Lạc Hồng Viên thu hút khách rầm rộ đến mua đất xây mồ - nhờ những tấm bảng quảng cáo kiểu Las Vegas để chọn mua hàng hạng XL - mua nhà mồ cao cấp và hiện đại cho thân nhân đã chết. Khoảng 12000 ngôi mộ đã được lên dự án xây cất trên mặt bằng ở nghĩa trang bên sườn đồi này trong vòng 4 năm sắp tới.

Thắp nhang giùm tại Lạc Hồng Viên Nguồn: AP

Trong chuyến thăm viếng nghĩa trang với một tour du lịch mới đây cùng hai chục người Hà Nội, Bùi Mai Phương - một kế toán viên 53 tuổi làm cho một công ty quốc doanh - nói, “Đất này có phong thủy tốt”. Bà Mai đang cân nhắc việc đầu tư 240 triệu đồng (11.430 đô-la Mỹ) – khoảng 10 năm lương trung bình ở Việt Nam mua một khu đất xây mộ rộng 30 mét vuông.

“Chúng tôi đã chăm sóc cha mẹ của chúng tôi về phần hồn,” Phương nói.

Thờ phụng tổ tiên trực tuyến (online) của nghĩa trang này là dịch vụ đầu tiên thuộc loại này tại Việt Nam. Dù bận rộn đến đâu người ta vẫn có thể mua lễ cúng cho người thân ở thế giới bên kia - từ hoa quả cho đến gà luộc, hay cognac đắt tiền - bằng cách bấm chuột. Nhân viên bghĩa trang sẽ mang đồ cúng đến tận mộ, quay video, chụp hình và gởi email đến cho thân chủ .

Khu đất mới sang trọng này làm nổi bật một số tương phản trên một đất nước đa số là người theo Phật giáo. Nơi đây bây giờ là nơi truyền thống cổ xưa gặp nền văn hóa tiêu thụ điên cuồng đang được một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á vun đắp.

Cuộc đụng độ này hiện rõ nhất tại Thủ đô Hà Nội và trung tâm thương mại phía Nam tại thành phố Hồ Chí Minh, nơi mà ngay cả giới nhà giàu mới dù đang điên cuồng trong cuộc chạy đua mua TV màn hình phẳng và xe ô tô hạng xịn từ nước ngoài, vẫn còn ghi lịch ta ngày để đi thắp hương, khấn vái cho tổ tiên ở các đền chùa cũ kỹ trong hang cùng ngõ hẹp.

Tuy nhiên, những sinh hoạt tương phản này cũng đã thẩm thấu đến các vùng nông thôn – trước kia là những vùng đất đìu hiu của những cánh đồng lúa với những con trâu – nhưng giờ đây ngày càng càng trở thành những khu nghỉ mát năm sao, khu công nghiệp và câu lạc bộ chơi golf.

Nghĩa trang Lạc Hồng Viên có diện tích 98 hecta, nằm khoảng 30 dặm (50 km) về phía tây của Hà Nội ở tỉnh Hòa Bình, hy vọng sẽ hốt bạc nhờ bán được nhiều khu đất ở đây vì mộ cao cấp đồng nghĩa với địa vị và danh vọng ngay cả đã ở dưới mồ.

Người Việt tỏ lòng tôn kính tổ tiên bằng cách đốt hương và đặt lễ cúng trên phần mộ và trên bàn thờ gia đình, gồm cả thực phẩm, tiền giả, rượu và thuốc lá và người ta tin là như thế là phụng dưỡng phần hồn của người thân đã về thế giới bên kia.

Truyền thống cũng nhắc nhở người thân có bổn phận tảo mộ vào ngày giỗ, Tết.

Dịch vụ trực tuyến thời thượng tại nghĩa trang (Lạc Hồng Viên) này giúp cho người Việt Nam sống ở những nơi khác trong nước hoặc ngay cả người Việt ở nước ngoài dễ dàng tham gia vào các nghi lễ truyền thống mà chỉ cần có máy tính xách tay và thẻ tín dụng.

“Dịch vụ này rất thuận tiện,” ông Hoài Dũng, 29 tuổi, một kỹ sư xây dựng ở Hà Nội đã đặt mua trực tuyến trái cây, hoa, và rượu cho ông nội của mình. “Cúng online thế này tuy không thể thay thế việc thờ tự truyền thống, nhưng nó giúp chúng tôi cảm thấy thoải mái.”

Mẫu vễ một khu mộ gia đình tại Lạc Hồng Viên Nguồn: lookatvietnam.com

Chết ở đây không rẻ. Với thời giá 8 triệu đồng (400 đô-la) mỗi mét vuông, đất chôn cất này bán lẻ với gần bốn lần giá nhà đất ở tại các thị trấn gần đó. Có một gia đình đã dành 1,5 tỷ đồng (71.500 đô-la) để mua một mảnh đất 200 mét vuông, đủ để chôn cất nhiều thế hệ, chung quanh có cỏ cắt tỉa cẩn thận, có hoa lan và hàng rào trắng bao quanh. Ngoài ra, giá bia mộ ở đây có thể lên đến 1 tỷ đồng (48.000 đô-la).

Mặc dù có trang web hào nhoáng, nghĩa trang Lạc Hồng Viên vẫn còn là một công trình đang xúc tiến. Nó giống như một khu mỏ đầy bụi đất với xe tải đổ đá trên “xa lộ vào cõi vĩnh hằng” và tiếng máy khoan dập ầm ĩ trên sườn đồi.

Trần Tuấn Anh, Phó giám đốc của công ty tư nhân điều hành nghĩa trang, cho biết khoảng 10.000 khu mộ đã được đặt mua. Nhưng cho đến nay chỉ có 30 người được chôn cất, với một số ít người thân sử dụng các dịch vụ thờ cúng tổ tiên trực tuyến.

Dịch vụ thờ phụng loại này dễ như kéo-và-thả (drag-and-drop) có thể hấp dẫn được giới thanh niên hiểu biết về công nghệ cao của Việt Nam.

Theo Liên Hiệp Quốc Hơn một nửa của 87 triệu người Việt Nam sinh ra sau chiến tranh và hơn 25% người Việt Nam, gần gấp đôi tỷ lệ trung bình quốc gia trên khắp châu Á, sử dụng Internet. Vô số những người trẻ tuổi trên toàn quốc dành cả buổi chiều để chơi trong những tiệm chơi game trực tuyến chẳng ra gì.

Phương, có cha mẹ đã gần 90, cho biết bà có thể hiểu tại sao thờ cúng tổ tiên trực tuyến có thể hấp dẫn với lứa tuổi hai mươi. “Điều tốt nhất là con em của chúng tôi đến thăm chúng tôi ở mộ," bà nói. “Nhưng nếu chúng nó quá bận rộn thì mình cũng phải chịu thôi.”

Tuy nhiên, nhân viên Bộ Tài chính Nguyễn Lê Hoa, 38 tuổi, cũng là người tham gia các tour du lịch mua sắm đất xây mộ gần đây, cho biết sử dụng Internet để đặt lễ tại phần mộ của tổ tiên có thể OK cho một số người, nhưng chắc chắn không phải cho những người tin rằng truyền thống vẫn đóng vai trò chính hơn là cái mốt hiện đại.

“Với gia đình tôi, điều đó sẽ không được OK,” Hoa cho biết.

Mike Ives - Trà Mi lược dịch