- Hay là mở một cái quán cà phê lấy tên Già Đô đi, bảo đảm là đông khách.
Người bị xúi, nhà văn Bùi Ngọc Tấn, lắc đầu cùng với một nụ cười hiền:
- Thôi, chả “trêu” chúng nó làm gì cho nó thêm rách
việc ra. Mình còn nhiều chuyện cần phải có thời giờ để viết.
Già Đô là một người bạn cùng tù, và cũng là một nhân vật (nguyên mẫu) trong Chuyện Kể Năm Hai Ngàn của Bùi Ngọc Tấn:
Già là một lính thợ Pháp quốc trong đại chiến thế giới thứ hai. Từ
Pháp già đã tới Algérie, Maroc (cái lý lịch ấy thật tai vạ cho già). Già
đã là thợ đốt lò dưới con tàu Commerce Maritimes thuộc hãng Đầu Ngựa.
Hải Phòng - Marseille là hành trình những năm tuổi trẻ của già. Làm được
hai năm già thôi việc. Chỉ vì già không chịu được những lời mắng nhiếc
của chủ...
Già bỏ tàu lên thành phố Marseille. Vào quán rượu quen. Uống. Uống
nhiều. Và không trở về tàu nữa. Lang thang ởMarseille cho đến đồng frăng
cuối cùng, già tìm được việc làm trong một xưởng sửa chữa xe có động
cơ. Từ xe gắn máy, các loại ô-tô tới xe nâng, cần cẩu. Tại đây già bị
động viên vào một đơn vị cơ giới. Già sang Maroc, Algérie, vẫn làm nhiệm
vụ sửa xe.
Đại chiến thế giới thứ hai kết thúc. Già trở về Marseille. Trở về
xưởng cũ. Lấy vợ. Cô Jeannette bán hoa quả ở gần bến cảng lớn bổng lên
khiến già ngỡ ngàng, xao xuyến. Hai vợ chồng vay vốn mở một tiệm rượu
nhỏ. Khách là những người phu pooc-tê, những thuỷ thủ, những người thợ
nhan nhản ở thành phố Marseille.
Rồi già biết quê nhà đã được độc lập. Niềm sung sướng lớn lao và nỗi
nhớ quê hương, nỗi sầu biệt xứ bỗng cồn cào trong lòng không chịu nổi.
Càng không chịu nổi khi biết tin hiệp nghị Genève đã ký kết. Một nửa đất
nước được độc lập. Lại thêm thôi thúc vì chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh đạo
đất nước là người từng lâu năm ở Pháp, cũng từng là một mạch-lô.
Già về nước. Khi đó bà Jeannette đã sinh cho già một cô con gái xinh
đẹp, có nước da trắng của bà, có mái tóc và đôi mắt đen của già Đô. Mặc
bà vợ khóc can ngăn, già nhất định về nước. Rồi già sẽ sang đón bà về.
Độc lập rồi, xây dựng sẽ rất nhanh. Đất nước sẽ phát triển rất nhanh.
Dân tộc ta thông minh, cần cù, chiu khó lại được bao nước giúp đỡ. Đất
nước đang cần những bàn tay như già...” (Bùi Ngọc Tấn. Chuyện Kể Năm 2000, tập II. CLB Tuổi Xanh,Westminster, CA: 2000).
Nói tóm lại, và nói một cách ví von: Già Đô là một Nguyễn
Mạnh Tường hay Trần Đức Thảo của giới công nhân nhưng trung vận
(cũng như hậu vận) đen đủi hơn nhiều. Tuy không chết rục trong
tù nhưng Già Đô cũng sống không nổi“trong lòng cách mạng,” vẫn
theo như lời của Bùi Ngọc Tấn:
“Già đi bới rác. Già lê la ở các cửa hàng mậu dịch, khách sạn. Dồn
dịch những bát phở, vét đĩa, nhặt những mẫu bánhmì thừa... Rồi đến một
ngày già không đi được nữa. Già thấy mình đang phiêu diêu...
Già chọn cho mình chỗ nằm để phiêu diêu: Một ngôi đình đổ nát và bị
bỏ quên… Ngôi đình hoàn toàn hoang phế. Không một dấu vết thờ phượng...
Thực là một chỗ nằm yên tĩnh lý tưởng để phiêu diêu. Chẳng ai quấy rầy
già. Phiêu diêu là một cảm giác sung sướng lạ lùng. Chẳng nhớ được một
điều gì, chỉ thấy mình đang tan đi và đang bay...
Đó là mùa xuân năm 1975, cũng đang mùa mưa dầm, hắn đã ra tù
được hai năm, đã được gặp ông Trần và quân tata sắp đánh Buôn Mê
Thuột mở đầu công cuộc giải phóng toàn thể miền Nam, thu giang sơn về
một mối.” (sđd 224-226).
Gần bốn mươi năm sau (sau khi giang sơn đã thu về một mối) Việt
Nam lại xuất hiện những Già Đô mới, cũng rất đậmnét bi hài -
theo như tường thuật của biên tập viên Mặc Lâm:
“Vào thời khắc gần đón giao thừa năm Giáp Ngọ, công an bao vây nhà bà
Bùi Thị Minh Hằng đe dọa chủ nhà không được chứa chấp hai người tù vừa
được trả tự do là hai anh em Huỳnh Anh Tú và Huỳnh Minh Trí.”
Hai hôm sau, ký giả Trương Minh Đức cho biết thêm:
“Hơn 20 công an đã ập vào nhà tôi (Trương Minh Đức) tại đường N3 khu
phố 04 thị trấn Mỹ Phước 1, huyện Bến Cát Tỉnh Bình Dương kiểm tra hộ
khẩu vào lúc 0 giờ 55 phút, rạng sáng ngày mồng 03 tết (02/01/2014)
trong lúc kiểm tra có hai anh Huỳnh Anh Tú và Huỳnh anh Trí vừa ghé qua
thăm gia đình tôi vào lúc 21 giờ, vì đêm quá tối nên hai anh đã nghĩ lại
qua đêm.”
Những mẩu tin trên dễ khiến độc giả của Chuyện Kể Năm 2000 thốt
nhớ đến tình cảnh của Già Đô, khi mới ra tù, lúc đang sống
chui rúc và lén lút tại căn nhà (20 mét vuông) của người bạn
cùng tù Bùi Ngọc Tấn:
Khi hắn chợp được một lúc mà hắn tưởng như đã lâu lắm rồi, có tiếng đập cửa và tiếng gọi to như ra lệnh:
- Mở cửa nhé! Kiểm tra hộ khẩu đây.
Đó là điều hắn vẫn chờ đợi. Và hắn đã chuẩn bị sẵn câu trả lời. Hắn bật điện, mở cửa...
- Ai kia?
Cái nhìn hướng vào lùm chăn ở góc nhà, góc trong cùng cạnh chỗ thằng Hiệp.
Cái chăn lùng nhùng cọ quậy và một người ngồi nhỏm dậy. Già Đô râu
dài, tóc xoã, dăn deo, sợ sệt, mắt nheo nheo vì chói ánh đèn.
Người ta nhìn vào hắn. Ngọc cũng đã ngồi dậy. Nàng cố chỉnh đốn y phục, vuốt tóc tai cho đỡ bù xù, bước ra:.
Dạ thưa các anh, đây là bạn nhà tôi ạ.
- Có đăng ký tạm trú không?
....
- Dạ, chưa ạ.
- Bác khách có giấy tờ gì không?
Già Đô hất hẳn chiếc chăn bông ra. Già tìm trong đống bùng nhùng chăn màn, áo, túi, lấy ra một tờ giấy. Đó là tờ lệnh tha... (sđd, trang 219-220).
Bà Bùi Minh Hằng, và ông Trương Minh Đức – rõ ràng – đều không
dễ bắt nạt như ông bà Bùi Ngọc Tấn ngày nào. Họ không ngại
“ăn thua đủ” với lực lượng công an để bảo vệ hai người bạn tù
vừa mới được tha: Huỳnh Anh Tú và Huỳnh Anh Trí. Tuy nhiên,
lòng quả cảm và sự bảo bọc của họ – tiếc thay – đã không
giúp được cho người bạn tù của mình toàn mạng.
Vào ngày 6 tháng 7 năm 2014 vừa qua, không ít người bàng hoàng
khi đọc được một bản tin ngắn (“Tù Nhân Lương Tâm Huỳnh Anh Trí Đã
Qua Đời Sau Một Thời Gian Ngắn Mãn Hạn Tù”) trên diễn đàn Dân Luận:
Nửa năm sau khi được nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do sau 14 năm tù
giam vì bị khép vào tội khủng bố chống chính quyền nhân dân, tù nhân
lương tâm Huỳnh Anh Trí đã qua đời vào lúc 13:30 phút ngày hôm nay
(05/07/2014) tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch (quận 5, Sài Gòn), hưởng
dương 43 tuổi.
Anh Huỳnh Anh Trí sinh năm 1972 mới được nhà cầm quyền Việt Nam trả
tự do vào ngày 29 tháng 12 năm 2013 đã qua đời vì bị mắc căn bệnh thế kỷ
HIV/AIDS trong thời gian bị tù giam. Truyền hình Đức Mẹ trực thuộc
Truyền Thông Chúa Cứu Thế Việt Nam (VRNs) đã làm một phóng sự gồm 4
phần, để vạch trần một tội ác khủng khiếp của chế độ CSVN đối với những
người bất đồng chính kiến. Sau cái chết gây xúc động lòng người của Thầy
Giáo Đinh Đăng Định cách đây hơn 3 tháng, đây là Tù Nhân Lương Tâm thứ
hai chết sau một thời gian ngắn ra tù trong năm 2014 này.
Được biết, hai anh em Tù Nhân Lương Tâm Huỳnh Anh Trí và Huỳnh Anh Tú
liên tục bị Công An xách nhiễu, đe dọa sau khi được trả lại tự do, thậm
chí chị Bùi Thị Minh Hằng - hiện đang bị nhà cầm quyền Việt Nam vô cớ
bắt giam từ nhiều tháng qua - đã phải phản ứng bằng cách để hàng chục
can xăng bao quanh nhà sẵn sàng tử thủ, để đáp trả hành động công an
dùng xe ủi sập một phần cổng nhà, khi chị Bùi Hằng cưu mang hai anh em
Huỳnh Anh Trí và Huỳnh Anh Tú ngày mới ra tù, không chốn nương thân.
Thành kính phân ưu cùng gia đình anh Huỳnh Anh Trí.
Tương tự như Già Đô, anh em Huỳnh Anh Tú, Huỳnh Anh Trí không còn
có thân nhân nào còn ở Việt Nam. Gia đình họ đã phiêu tán đâu
đó (*) từ lâu. Khác với Già Đô, người tù Huỳnh Minh Trí đã
không phải nằm chết dấm dúi trong một “ngôi đình hoàn toàn hoang
phế.”
Ông đã trút hơi thở cuối trong vòng tay than ái của bằng hữu
và giữa sự tiếc thương của tất cả mọi người. Hình ảnh vô số
những lẵng hoa chia buồn trên mạng, cũng như những vòng hoa
phúng điếu trong đám tang của ông – xem được trên trang FB Huỳnh Công Thuận – là một hiện tượng rất hiếm hoi, chỉ thấy vào tháng trước trong đám tang của nhà giáo Đinh Đăng Định.
Ảnh chụp từ xa nên tôi chỉ xem đọc được những giòng chữ phân ưu
của Hiệp Hội Đoàn Kết Công Nông Việt Nam, Hội Ái Hữu Tù Nhân
Chính Trị Và Tôn Giáo Việt Nam, Hội Thánh Tin Lành Mennonite,
Đồng Bào H’ Mong Phía Bắc. Nói dại: lỡ mà ngày mai ông Thủ
Tướng, ông Chủ Tịch Nước, ông Tổng Bí Thư hay ông Chủ Tịch Quốc
Hội... chuyển sang từ trần chắc (chắn) tất cả đều không được
mọi người “tiếc thương” đến thế – nếu chưa muốn nói là ngược
lại.
Chuyện Kể Năm 2000 đã cũ. Những vòng hoa tiễn biệt, cùng với
những đoàn người lũ lượt trước linh cửu Huỳnh Minh Trí và Đinh
Đăng Định – hy vọng – giúp cho những kẻ hiện đang nắm quyền ở
VN hiểu ra được một điều giản dị: đã đến lúc họ phải ra đi,
trước khi quá muộn.
________________________________
Ghi chú:
(*) Sau khi bài viết này đã hoàn thành, chúng tôi mới đọc được
bản tin ngắn “Tường Thuật Lễ Tang Anh Anphong Huỳnh Anh Trí” trên
trang VRNS và được biết thêm đôi diều:
- Từ Thái Lan, ông Huỳnh Kim Sơn – thân phụ của Huỳnh Minh Trí –
đã đến kịp để nhìn mặt con lần cuối, sau hơn ba mươi năm xa
cách.
- Ngoài những hội đoàn kể trên, trong tang lễ còn có sự hiện
diện của thành viên Hội Nhà báo Độc Lập VN, Truyền Thông Dòng Chúa
Cứu Thế, Văn phòng Công Lý và Hòa Bình DCCT, Nhóm No U Sài Gòn, Phật
giáo Hòa Hỏa, bà con Dân Oan, Khối 8406, Con Đường VN…
Từ trái sang: Thân phụ anh Trí (ngồi), anh Tú, người tù thế kỷ Nguyễn
Hữu Cầu, Thượng tọa Thích Thiên Minh, vợ chồng anh Nguyễn Bắc Truyển
tham dự thánh lễ tại Đền Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Sài Gòn. Nguồn ảnh và
chú thích VRNS
0 comments:
Post a Comment