Vì sao Giáo sư Vũ Khiêu bị 'ném đá'?

BBC

Giáo sư Vũ Khiêu trong một lần được Tổng bí thư Đảng Cộng sản VN Nguyễn Phú Trọng thăm nhà và chúc Tết.

Một nhà phê bình văn học trong nước nói với BBC việc một Giáo sư được nhiều người biết tới ở trong nước vừa bị chỉ trích 'ném đá' trong dịp Tết này ở trên mạng xã hội và Internet có thể là do vị cao niên này lâu nay bị 'biến thành biểu tượng văn hóa' chính thống của chính quyền cộng sản.

Trao đổi với BBC hôm 01/3/2015, ông Trần Mạnh Hảo cho rằng nếu vị Giáo sư đang bị chỉ trích không phải là 'nhân vật công chúng' và là người 'vô danh tiểu tốt' và không 'công khai' hóa hình ảnh riêng tư của mình trên truyền thông, thì có thể đã không tạo ra làn sóng 'phê bình' mà nhà phê bình cho là 'sự bức xúc' của xã hội, cộng đồng.

Ông Hảo nói:

"Ông Vũ Khiêu không phải là một người bình thường, mà ông là một con người xã hội. Ông là biểu tượng của chế độ về văn hóa, ông ấy giống như là một Quốc sư vậy...

"Vì ông chỉ cầm bút thôi, mà ông được nhà nước phong là anh hùng. Và ông được đương kim Thủ tướng tặng những câu đối vinh danh ông, coi như là bậc Đại trí thức của chế độ.

"Cho nên bản thân nếu ông Vũ Khiêu không phải là biểu tượng của chế độ đương thời, thì cũng không ai người ta bàn đến chuyện ông ôm cô nọ, cô kia, mặc dù đã trăm tuổi, hoặc là ông làm câu đối tầm phào, không ai quan tâm.

"Bởi vì vấn đề này nó mang tính chất hệ thống, tức là hình ảnh Vũ Khiêu gắn liền với hình ảnh của chế độ Việt Nam đương thời từ suốt mấy chục năm nay", ông Trần Mạnh Hảo nói với BBC.

'Quốc hoa và hoa hậu'

Trước đó, trong một bài viết được công bố trên mạng Inernet hôm 27/2/2015 với tựa đề "Thử lý giải hiện tượng Giáo sư Vũ Khiêu bị ném đá" trong dịp Tết và Xuân Ất Mùi này (2015), ông Hảo nêu quan điểm:

"Có thể vì chế độ nâng GS. Vũ Khiêu, một người không phải trí thức lên thành biểu tượng của trí thức, biểu tượng của văn hóa Việt Nam mà nhân dịp cụ ôm hôn gái trẻ kiểu trai lực điền và tặng nàng đôi câu đối đểu nên đã bị dân mạng ném đá cho bõ tức vì bị lừa hết vụ này sang vụ khác chăng?"

Bài viết của ông còn có đoạn: "Tôi đã đọc hầu hết các cuốn sách của GS. Vũ Khiêu như vừa kể trên thì thấy trình độ GS chưa thể gọi là trí thức."

Ông Hảo còn cho hay ông bất đồng với quan điểm của Giáo sư Vũ Khiêu, người mà năm nay xấp xỉ 100 tuổi, về lựa chọn "Quốc hoa" cho Việt Nam.

Bài viết của ông Hảo ở đoạn khác viết: "GS. Vũ Khiêu quả tình không thể gọi là trí thức khi muốn lấy hoa mào gà làm quốc hoa. Ơ hay, bệnh mào gà là bệnh gì chắc GS. chưa biết hay sao?"

Theo ông Hảo, Giáo sư Vũ Khiêu còn 'đạo văn' trong một câu đối của mình tặng cho một Hoa hậu Việt Nam vào Tết này.

Ông viết: "GS.Vũ Khiêu đã lấy nguyên vẹn một câu thơ của đại thi hào Lý Bạch trong bài thơ “Thanh Bình điệu”: “Vân tưởng y thường hoa tưởng dung” làm câu đối trên. Đạo văn như trên sao là trí thức?"

"Câu đối trên ngay từ câu đầu, GS. Vũ Khiêu đã diễu cô hoa hậu rằng trí của cháu trắng như tuyết, nghĩa là cháu không có trí; có lẽ GS. Vũ Khiêu muốn nói đến câu thơ Nguyễn Du: “Mai cốt cách tuyết tinh thần” chăng?

"Nhưng TRÍ và TINH THẦN là hai điều khác nhau thưa cụ Giáo sư! Tinh thần trong câu Nguyễn Du có thể hiểu là tâm đấy! Trí mà như tuyết thì trí ấy bằng không à? Câu đối tặng người ta mà xỏ xiên như thế sao gọi là trí thức?

"Bài thơ “Thanh bình điệu” của Lý Bạch là bài thơ ca ngợi thân xác gợi dục của Dương Qúy Phi sau khi làm tình với Đường Minh Hoàng, sao lại lấy ra ca ngợi một cô gái còn chưa có chồng là sao? Dương Qúy Phi vốn là một dâm phụ, từng là vợ con trai Đường Minh Hoàng, bị vua cha cướp lấy. Dương Qúy Phi với sắc đẹp dục tính đã khiến con nuôi Đường Minh Hoàng là An Lộc Sơn muốn cướp người đàn bà dục tình này nên đã làm loạn, gây chết một phần ba dân số Trung Hoa thời đó…", ông Hảo viết.

'Không nên ném đá'

Sau sự việc một tờ báo trong nước đăng tin bài về việc Giáo sư tiếp đón một nữ hoa hậu tới thăm nhà vào dịp Tết, kèm một số bức ảnh về cuộc gặp mặt riêng tư đầu Xuân tại nhà riêng của vị Giáo sư cao niên, đã xuất hiện nhiều ý kiến trên mạng.

Một số tờ báo của nhà nước lên tiếng cho rằng không nên căn cứ vào một vài tấm hình đã đăng để 'ném đá' vị Giáo sư cao niên, lại là anh hùng lao động của thời kỳ đổi mới.

Song cũng có một số ý kiến cho rằng có vấn đề trong sự kiện đón tiếp 'riêng tư này'.

Blogger, nhà báo tự do Huy Đức trong một bài viết của mình được BBC đăng lại hôm 25/2 với tựa đề "Quốc sư và Quốc phụ" có đoạn:

"Tuy thất vọng trước chương trình Táo quân Giao thừa 2015, nhưng ngay sáng mùng Một Tết, công chúng đã được đền bù khi nhìn thấy những tấm hình chụp "thâm cung" nhà Cựu TBT Nông Đức Mạnh.

"Trận cười chưa dứt thì hôm qua, mùng 6 Tết, dân chúng lại mục kích loạt ảnh GS Vũ Khiêu hôn má và cho chữ hoa hậu Kỳ Duyên. Nhưng đừng tưởng truyền thông nhà nước chỉ đóng vai trò mua vui. Các nhà báo lề phải thâm thúy hơn những gì vài facebookers đang chế nhạo.

"Lâu nay, giới học thật - căn cứ vào những "tác phẩm" từng xuất bản khi ông còn trẻ - không lạ gì vốn chữ nghĩa của học giả Vũ Khiêu.

Giáo sư Vũ Khiêu mới tiếp đón và tặng câu đối cho một hoa hậu trong dịp Tết Ất Mùi.

"Nhưng với công chúng số đông, nếu truyền thông nhà nước không cho chúng ta đọc câu đối mà Vũ Khiêu tặng Kỳ Duyên - “Trí như bạch tuyết tâm như ngọc - Vân tưởng y thường hoa tưởng dung” - làm sao biết, GS Vũ Khiêu không những không biết "niêm luật" tối thiểu khi viết câu đối mà còn, phần văn vẻ nhất, lại đạo thơ Lý Bạch (chưa kể về ý, vế đầu tự viết thì tối nghĩa, vế sau của Lý Bạch thì dung tục khi dùng cho tình huống một ông già trăm tuổi tặng cô gái 19 tuổi - Vũ Khiêu cũng đã từng đạo lời Quản Trọng nói về Thúc Nha, thời Đông Chu, khi "khóc" Tướng Giáp)."

Và blogger Huy Đức viết tiếp:

"Văn chương như Vũ Khiêu mà biết bao năm qua vẫn được không ít người tôn là "quốc sư", vẫn được không ít người trông coi đình đền miếu mão mời viết văn bia; Văn hóa như Nông Đức Mạnh mà vẫn có thể làm Chủ tịch Quốc hội tới 9 năm, vẫn làm Tổng bí thư tới 10 năm... thì, đất nước không như thế này mới lạ."

Có trái đạo lý?

Hôm Chủ Nhật, khi được hỏi liệu có hợp với đạo lý của người Việt Nam hay không, khi người trẻ tuổi hơn, hay lớp hậu sinh, 'phê phán, chỉ trích' người lớn tuổi hơn, đặc biệt với một vị cao niên đã một trăm tuổi đời như thế, nhà phê bình văn học Trần Mạnh Hảo nói:

"Vấn đề này nó là vấn đề chung, lớn hơn quan niệm đạo lý đó, tất nhiên chúng tôi rất tôn trọng những người lớn tuổi.

"Thế nhưng những người lớn tuổi cũng phải tôn trọng chúng tôi.

"Vẫn phải tôn trọng! Ông hơn một trăm tuổi mà ông ôm một cô gái đáng tuổi chắt của ông, mà ông ôm hôn theo kiểu lực điền như vậy thì ai chịu được?".

Và ông Hảo nói thêm:

"Một loạt các Giáo sư, hàng loạt các trí thức thực sự và có đóng góp lớn cho đất nước, cho dân tộc thì đều bị thất sủng.

"Còn các Giáo sư bần cố nông mà ít học thì lại được tôn vinh lên," nhà phê bình nói với BBC hôm 01/3/2015."

Được biết, Giáo sư Vũ Khiêu, tên thật là Đặng Vũ Khiêu sinh năm 1916.

Ông là nhà nghiên cứu về văn hóa Việt Nam, Viện trưởng đầu tiên của Viện Xã hội học Việt Nam.

Ông cũng từng giữ các chức vụ Phó Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Xã hội (nay là Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam).

Giáo sư Vũ Khiêu được nhà nước Việt Nam phong danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới vào năm 2000.