Nga Sô trở lại Việt Nam, không đối đầu với Mỹ

TỪ THẾ VẬN HỘI SOCHI, NGA VƯỢT LÊN SIÊU CƯỜNG
Hà Nhân Văn

Thế vận hội mùa Đông khai mạc vào ngày 7-2-2014 tại Soshi, Nga Sô, chưa từng sôi nổi và tốn kém như vậy trước ngày khai mạc, TT Vladimir Putin đã gắn liền danh dự của Liên bang Nga và của chính ông với Thế vận hội Sochi. Đây cũng là một thách đố rất nghiêm trọng giữa khủng bố Thánh chiến Hồi giáo Nga với lực lượng an ninh, tình báo Nga. TT Putin đã phải trưng dụng 60,000 cảnh sát và biệt động của QĐ Nga, biến Sochi thành một đồn lũy thép. Tính trung bình cứ một vận động viên (lực sĩ) có 26 cảnh sát, an ninh bảo vệ. Cuối cùng Nga Sô đã phải cầu cứu an ninh tình báo Mỹ. Putin điện thoại nói chuyện trực tiếp với TT Obama. Bà Bộ trưởng Bộ Nội An Hoa Kỳ đại diện TT Obama đến dự Thế vận hội. Mỹ cam kết hợp tác với Nga bảo vệ Sochi. Theo HNV, chắc rằng Sochi sẽ được bảo vệ an toàn. CT Tập Cận Bình và TT Nhật Abe sẽ tham dự nhưng 2 tay tổ Hoa - Nhật không gặp nhau. Trước một tuần, hẳn được an ninh Mỹ phúc trình tại chỗ từ Sochi, TT Obama kêu gọi Mỹ tham dự, Sochi sẽ an toàn. Đợt rước đuốc cuối cùng qua CH Hồi giáo Nga Dagestan được an toàn. Phe Thánh chiến đã hơn một lần công khai lên tiếng cảnh cáo Putin là họ sẽ làm cho Sochi đẫm máu. Putin chấp nhận thách đố này. Tại sao ông lại chơi xả láng canh bạc lớn Sochi? Đại cương, Sochi còn là "tự hào lịch sử" Nga từ thời Nga hoàng (Tsar). Hai nữa, ông cố ý dùng Sochi để cho dân Nga và một cách chung, dân tộc Slav bao trùm quanh Hắc Hải và Nam Âu, rằng Nga vẫn là một "đế quốc" xưa và nay nữa, văn minh và hùng cường.

Sochi là thành phố cảng cổ xưa từ thời Nga hoàng bên bờ Hắc Hải (Black Sea) với những ngọn đồi thoai thoải từ rặng núi Cô-ca (Caucasus), dân bản địa hầu hết gốc Nam Âu Hồi giáo Sunni. Các dân tộc Estonia, Georgia, Armenia theo Thiên Chúa giáo tràn vào miền thơ mộng này, dân Hồi giáo bản địa bỏ đi nơi khác, vào miền Cô-ca hay Dagestan nhưng vẫn còn canh cánh trong lòng mối hận xưa.

Thập niên 1970, thời CS Liên Xô, mỗi năm có vào khoảng 300,000 du khách đến Sochi. Thập niên 2000 lên tới 500,000 nhưng phố phường, khách sạn, giao thông vẫn còn thô kệch, cổ lỗ. Đã mấy lần Ủy ban Thế vận hội quốc tế không chấp nhận cho Sochi tổ chức thế vận hội mùa Đông. Sau Thế vận hội Vancouver, Canada, Nga Sô tranh thủ cho bằng được với hứa hẹn làm mới Sochi cho tân tiến không những như Vancouver mà còn vượt xa nữa. Nga chuẩn bị từ năm 2007. Sau khi đắc cử lần thứ 3 (cách một nhiệm kỳ làm thủ tướng), Putin trực tiếp chỉ đạo Thế vận hội Sochi (còn viết là Sotchi), tốn phí lên đến 50 tỷ USD, cả Âu Mỹ và thế giới "le lưỡi", thán phục sự lạ lùng này. Thế vận hội Vancouver 2010 tốn phí chỉ bằng 1/28 ngân sách Sochi 2014.

Xây thêm khách sạn loại 5 sao tối tân, đập vỡ các phố cũ, xây lại mới, phải sử dụng 70,000 lao động từ các nước nghèo tuyển đến Sochi (như Nepal chẳng hạn). Putin và Thủ tướng Nga Mevlev đến tận Sochi thanh tra và trượt tuyết thử. Một cuộc rước đuốc Thế vận mùa Đông chưa từng lớn lao như thế, qua khắp nước Nga với hành trình dài 65,000 km. Putin ký sắc lệnh cấm biểu tình khi đoàn rước đuốc đi qua, từ ngày 7-1-2013 nghĩa là kéo dài gần cả năm. Đặc biệt còn rước đuốc lên tàu không gian do 3 phi hành gia, 1 Nga, 1 Nhật và 1 Mỹ. Putin không mời phi hành gia Tàu và Âu châu mà chọn Mỹ và Nhật. Mặc dầu đuốc không thắp sáng được ở trên không gian nhưng đã đủ là một biểu tượng với 2 khách mời Mỹ, Nhật.

Theo tiên liệu, nếu Sochi diễn ra êm đẹp, số du khách năm 2014 và tiếp theo sẽ lên tới một triệu mỗi năm. Đây là lần thứ hai Nga mắc nợ Mỹ: 1. lần thứ nhất, cụ Bush già cố thuyết phục đồng minh G-7 để đưa Nga vào G-8 mặc dù Nga hoàn toàn không đủ điều kiện lại đang suy yếu sau khi Liên Xô sụp đổ. TT Yeltsin, người đỡ đầu Putin (coi Putin như nghĩa tử) lần đầu tiên đi phó hội G-8 ở Denver, HP Bush đón tiếp Yeltsin rất long trọng. Nay, năm 2014 này dù do vụ Snowden, Putin cư xử gần như thô bỉ tráo trở với HP Obama, cuối cùng theo lời yêu cầu khẩn cấp của Nga, Mỹ vẫn hoan hỷ nhảy vào Sochi cứu nguy Nga. Dân Nga lại có cơ hội hiểu rõ rằng, nếu không có siêu kỹ thuật nghe lén của Mỹ làm sao tìm ra đầu dây nhóm khủng bố Hồi giáo dữ dội nhất ở Dagestan và Cô-ca quyết tâm làm cho Sochi đẫm máu. Một bà Bộ trưởng bộ Nội an Mỹ đến Sochi, dân Nga và xa hơn - bọn khủng bố - đã hiểu rằng, một "tổng hành dinh" di động của bộ nội an Mỹ đã đến Sochi. Nguyên một yếu tố tâm lý Mỹ đã giúp Putin một tay khá nặng ký. Sochi trở thành cây cầu mới dựng nối liền Putin và Obama.

SOCHI: PUTIN BIỂU DƯƠNG QUYỀN LỰC ĐẠI BÁ MỚI

Dù bao nhiêu khó khăn, dù phải vượt qua bao nhiêu thử thách, dù phải xây dựng Sochi thành một đô thị mới tân tiến, Putin vẫn phải làm, trước hết uy tín của ông đã quá xuống dốc ở Nga và trên thế giới. Các chư hầu cũ có khuynh hướng quay lưng lại, Georgia và Ukraina là thí dụ, rồi đến các CH Trung Á Hồi giáo đang chuyển hướng đi với Trung Cộng. Do vậy, lợi dụng cơ hội Thế vận hội mùa Đông để phục hồi sức mạnh của dân tộc Nga la tư , tức Slav từ thời Nga hoàng, sau nữa phát triển kinh tế Nga cho ngang tầm với Anh và Đức. Dù Liên Xô tan vỡ, mất 14 CH chư hầu, Nga vẫn là một đại cường mênh mông từ Âu qua Á Đông, 17,075,400 km2. Năm 2007, sau 15 năm thoát họa CS, Nga Sô vẫn chỉ ở mức tổng sản lượng quốc gia năm 2007 là 581 tỷ USD so với Đức quốc thống nhất là 2,741 tỷ USD. Dân Nga biết rõ như vậy. Năm 2014 này, có thể nói Putin đã đưa nước và dân Nga nhảy vọt: lợi tức đầu người của dân Nga (GDP per person) năm 2007 là 4,080 $US. Năm 2014, dân Nga đã phớn phở 19,190 $US. Đồng thời Nga tham nhũng có hệ thống, chỉ kém TC và VN! Hơn nữa, GDP tăng vọt là nhờ dầu hỏa và hơi đốt! Putin vẫn còn tham vọng bám vào các CH cũ. Putin nhất định không cho Georgia gia nhập NATO và Liên Âu. Vào phút chót chỉ còn một ngày nữa, Ukraina ký với Liên Âu hiệp ước hợp tác tự do mậu dịch, Tổng thống Ukraina phải hủy bỏ. Putin không phải dọa mà dứt khoát sẽ đòi Ukraina trả nợ ngay 16 tỷ USD và cúp ngay không bán dầu và khí đốt cho Ukraina. Putin thành công. Nhưng Putin đã nhìn thấy cao trào dân tộc ở Ukraina, Georgia và các CH trong liên bang Nga. Dân biểu tình ở Kiev, Ukraina, lật đổ bức tượng Lênin khổng lồ giữa thủ đô, đập vỡ cổ Lênin đã đủ cho Putin nhìn rõ viễn tượng về một cao trào dân tộc dứt khoát giã từ Đại bá Nga.

Bài học thấm thía mà Putin đã học được sau ngày Liên Xô sụp đổ: các CH lân bang dân chủ hóa ca bài "Âu - Mỹ muôn năm", cường thịnh như thổi. Ai có ngờ tiểu quốc lân bang Lithuania dân số 3 triệu, lợi tức đầu người dân năm 1990 chỉ đạt tới 180 $US một tháng mà cao hơn cả dân Nga (tức 2,100 $US). Năm 2007 sau khi được tự do và dân chủ hóa, lợi tức lên đến 6,650 $US. Ai dám ngờ năm 2013, Lithuania làm chủ tịch (luân phiên) Liên Âu, đi dự hội nghị thượng đỉnh G-20 ở St. Peterbourg ngang hàng với Putin, lợi tức đầu người dân đã lên đến 23,750 $US, vượt xa Nga Sô.

Ta có câu: "Bất phẫn bất phát", nghĩa là không phẫn chí, phẫn hận, phẫn uất thì không phát nổi! Đây là trường hợp Nga Sô. Sao lại không phẫn uất! Liên Xô sụp đổ, mất luôn 14 CH chư hầu. Chình ình trước mắt, các CH tiểu quốc vùng lên: CH Latvia, Estonia sát nách, nay là thành viên Liên Âu, bất cần Nga, lợi tức dân Latvia 15,520 $US gắn bó với Mỹ do khối dân Mỹ gốc Latvia. CH Estonia cũng vậy, lợi tức đồng niên (1.3 triệu dân) là 18,260 $US, Anh ngữ là ngôn ngữ thứ 2, Uncle Sam muôn năm! Ấy là chưa nói đến các nước Đông Âu trong quỹ đạo Liên Xô và khối liên minh Warsaw (hay Varsovie) đối đầu với NATO nay tất cả là thành viên NATO. Tiệp Khắc, 10 triệu dân, kỹ thuật, khoa học, tân tiến bậc nhất. Nga Sô đau nhất, trắng tay ở Đông Đức, năm 1945, Staline quá ham biến Đông Đức thành nước CS mạnh nhất, văn minh nhất Đông Âu, đứng số 2 sau Nga trong khi Hoa Kỳ viễn kiến hơn nhiều. Đức quốc phải ký kết nhượng cho Mỹ một số căn cứ quân sự từ Berlin đến Frankfurt... đến nay Mỹ vẫn còn quyền giữ các căn cứ ấy trên nước Đức thống nhất.

SOCHI: ĐÔ THỊ ÁNH SÁNG MỚI CỦA NGA HOÀNG PUTIN!

Putin dốc toàn lực cho Thế vận hội Sochi, đây là cơ hội quảng bá đô thị ánh sáng mới của thời đại Nga hoàng Putin: miền Bắc đã có cố đô St. Peterbourg, kinh thành Thánh Phê rô! Miền Đông đã có điện Cẩm Linh, giáo đô Chính Thống giáo Nga và dân tộc Slav. Nay để thu phục các dân tộc miền núi Cô-ca đầy truyền kỳ, Putin xây lại một Sochi tráng lệ, trung tâm văn minh mới của Nga Sô bên bờ Đông Hắc Hải. Mặt khác, Sochi lại là nơi tập trung dân Nga gốc Estonia, Georgia, Armenia... mà Putin cần thu phục. Tuy ở trong G-8, Nga Sô rất mặc cảm đứng hạng chót sau Ý Đại Lợi. Thập niên 2000, Nga vẫn còn èo ọt. Ngay thì đã khác xưa rất nhiều. Quặng mỏ, dầu khí miền Cô-ca đang khai thác rất dồi dào. Băng tan ở Bắc cực và Tây Bá Lợi Á (Siberia) Nga Sô nghiễm nhiên tiềm tàng tài nguyên nhất Bắc cực (xem: Russia - Moscow's Artic Strategy - Icy tension, Oil magazine no 21-2013).

Xin thưa rõ thế này: Putin là lãnh tụ lỗi lạc nhất của Nga thời hiện đại. Ông ta quyết tâm là ông ta đi tới. Không bao giờ có chuyện: nhất Mỹ nhì TQ Đỏ. Bảo đảm! Với Putin phải là nhất Mỹ nhì Nga về nhiều phương diện. Tôi đã có dịp thưa với quí vị hơn một lần trên mục này: cụ Bush già, đúng là một cao thủ toàn cầu, đầy lòng khoan hòa, viễn kiến... xa tít tắp. TT Bill Clinton đủ sáng suốt thừa kế chiến lược của cụ Bush già về "vấn đề Nga Sô". Khi Liên Xô sụp đổ, Âu châu và Nhật Bản đổ xô vào đầu tư khai thác tựa như hè nhau "xẻ thịt chia phần". Đức quốc đổ vao 16 tỷ USD đầu tư rồi đến Nhật, Anh, Ý... HP Bush hoàn toàn khác: 1. Cố vực Nga Sô dậy, quyết liệt bảo vệ Yeltsin, các tổ chức tư nhân đổ hàng triệu hàng triệu vào Moscow để giúp đảng Yeltsin chống lại một Duna (quốc hội) còn ds4ầy CS quyết lật đổ Yeltsin, cụ Bush tính rất đúng, Yeltsin bị lật đổ, tất cả sụp đổ theo! Trong khi Hoa Kỳ đổ của vào các CH Trung Á đầu tư khai thác quặng mỏ và dầu khí. Đồng thời tài trợ cho các đại học lớn,các nhóm nghiên cứu ào ạt qua Mạc Tư Khoa tìm tòi, thu thập, nghiên cứu tài liệu văn kiện ở văn khố nhà nước LX, KGB và đảng CS Liên Xô "vơ được chừng nào hay chừng ấy", xerox, chụp đem về Mỹ rồi hạ hồi phân giải. Thứ nhất, Gorbachev, Yeltsin rồi Putin không có mặc cảm tự ti quan hệ với Mỹ. Hơn một lần TT Medvedev, đệ tử trung thành của Putin nhắc đi nhắc lại: "Nga Sô không bao giờ chống Mỹ".

"QUAN HỆ LIÊN XÔ - VN"

Không có nhiều tài liệu in ấn về bang giao VN (đúng hơn VNCS), về bang giao Việt - Xô, ít nhất từ 1950 đến nay. HNV kiếm hoài mà không kiếm được cuốn nào viết bằng Anh, Pháp và Hoa ngữ. May mắn mua được ở Paris khá đắt (tính theo Euro) cuốn Lịch sử quan hệ Liên Xô - Việt Nam, bản dịch tiếng Việt qua nguyên bản tiếng Nga của 2 sử gia Nga M.D. Iaxép và A.X. Tréemơxép - nxb Quan hệ quốc tế- M. 1988. Đây là bộ sử giá trị, rất đáng kể, lẽ tự nhiên là theo quan điểm lập trường Đỏ ngòm "XHCN". Qua cuốn này, LX khác xa TC, không có một tham vọng nào khác là XHCN Quốc tế. Năm 2013 là năm đánh dấu Nga trở lại VN, không phải đối đầu với Mỹ mà là hiện diện chiến lược ở ĐNA. Có dịp xin bàn tiếp.

HÀ NHÂN VĂN
(3/2/2014)