Ronald Reagan - Trần Quốc Việt (Danlambao) dịch - ...Tự
do là quyền mơ mộng - quyền theo đuổi giấc mơ của mình hay trung thành
với lương tâm mình, cho dù ta chỉ là người duy nhất trong biển người
hoài nghi. Tự do là sự thừa nhận rằng không một ai, không một quyền lực
hay chính quyền nào có độc quyền về sự thật, ngoại trừ sự thật rằng cuộc
đời của mỗi cá nhân là vô cùng quý giá, rằng mỗi người trong tất cả
chúng ta sinh ra đời đều đã được sinh ra đời với mục đích nào đấy cho
nên đều có điều gì đấy để cống hiến cho đời...
*
Lời người dịch: Tổng
thống Hoa Kỳ Ronald Reagan đọc bài diễn văn nổi tiếng sau ở trường đại
học quốc gia Mạc Tư Khoa vào ngày 31 tháng Năm, 1988. Reagan nói chuyện
với sinh viên, nhưng bài diễn văn cũng được truyền thanh trên cả nước
Liên Xô. Đây là lần đầu tiên một tổng thống Hoa Kỳ có thể nói chuyện
trực tiếp với nhân dân Xô Viết.
Trước thềm năm mới, chúng tôi trích
dịch bài diễn văn này với hy vọng rằng thông điệp về giá trị vĩnh cửu
tạo ra xã hội cường thịnh và nhân văn-tức tự do của nó sẽ đến với những
người Việt, đặc biệt những người trẻ tuổi như từng đến với những sinh
viên Liên Xô cách đây 26 năm. (Tựa đề của người dịch.)
*
Ronald Reagan - Đứng
ở đây trước bích họa cách mạng của các bạn, tôi muốn nói về cuộc cách
mạng rất khác đang diễn ra ngay bây giờ, đang âm thầm tràn qua toàn cầu
mà không có cảnh đổ máu hay xung đột. Cuộc cách mạng ấy tạo ra những kết
quả ôn hòa, nhưng chúng sẽ thay đổi cơ bản thế giới chúng ta, phá tan
những giả định cũ, và đổi mới cuộc sống chúng ta. Ta dễ dàng đánh giá
thấp vì cách mạng này không đi kèm với biểu ngữ hay phô trương. Cuộc
cách mạng này tên là cuộc cách mạng kỹ thuật hay thông tin, và ta có thể
lấy con chip silicon, không lớn hơn dấu tay, làm biểu tượng cho cách
mạng này.
Theo chương trình trao đổi giữa hai nước, chúng tôi hiện nay có cuộc
triển lãm lưu động quanh nước các bạn để chứng tỏ kỹ thuật thông tin
đang biến đổi cuộc sống chúng tôi - thay thế lao động chân tay bằng
người máy, dự báo thời tiết cho nông dân, hay vẽ bản đồ mã di truyền DNA
cho các nhà nghiên cứu y khoa. Ngày nay những máy vi tính này giúp
thiết kế ra mọi thứ từ nhà cửa, xe cộ tới phi thuyền; chúng còn thiết kế
cả những máy tính tốt hơn và nhanh hơn. Chúng có thể dịch tiếng Anh
sang tiếng Nga hay giúp người mù đọc hay giúp Michael Jackson tạo ra âm
thanh của cả giàn nhạc trên một máy hợp âm (synthesizer). Khi được nối
kết nhờ mạng lưới vệ tinh và cáp sợi quang học, với máy tính để bàn và
điện thoại, một cá nhân có thể sử dụng những phương tiện mà chỉ cách đây
vài năm ngay cả những chính quyền lớn nhất cũng không có sẵn.
Tựa như cánh bướm non trong kén, chúng tôi đang thoát thai từ nền kinh
tế của cuộc cách mạng công nghiệp - nền kinh tế bị bó buộc và hạn chế
trong tài nguyên vật thể của trái đất - sang, như một nhà kinh tế đã đặt
tựa đề cho sách ông, nền “Kinh tế ở Trí tuệ”, mà ở đấy trí tưởng tượng
của con người không có giới hạn và tự do sáng tạo là tài nguyên quý giá
nhất. Hãy nghĩ về con chip nhỏ bé ấy. Giá trị của nó không ở những hạt
cát từ đấy nó được tạo ra mà ở cấu trúc cực kỳ nhỏ được thiết kế trên nó
bởi trí tuệ thông minh của con người. Hay lấy ví dụ về vệ tinh đang
truyền diễn văn này ra khắp thế giới, mà thay thế hàng ngàn tấn đồng
được khai thác từ trái đất và được đúc thành dây. Trong nền kinh tế mới
này, phát minh của con người khiến tài nguyên vật thể càng ngày càng lỗi
thời. Chúng tôi đang vượt qua hoàn cảnh tồn tại vật chất để đến thế
giới nơi con người tạo ra số phận của chính mình. Ngay cả khi chúng tôi
thám hiểm chân trời khoa học tiên tiến nhất, chúng tôi cũng trở về với
niềm tin văn hóa lâu đời của chúng tôi, niềm tin ở trong sách Sáng Thế
Ký trong Kinh Thánh: khởi đầu là tinh thần, và sự sáng tạo ra của cải
vật chất phong phú khởi đi từ chính tinh thần này.
Nhưng số phận không định trước sự tiến bộ. Yếu tố quan trọng nhất là tự
do - tự do tư tưởng, tự do thông tin, tự do truyền đạt. Nhà khoa học nổi
tiếng, học giả, và người sáng lập đại học này, Mikhail Lomonosov, biết
điều ấy. Ông nói “Mọi người đều biết khoa học đạt được những thành
tựu lớn lao và nhanh chóng, đặc biệt một khi ách nô lệ được vất bỏ và
thay thế bằng tự do triết học.” Các bạn biết, một trong những cuộc
tiếp xúc đầu tiên giữa nước các bạn và nước tôi diễn ra giữa các nhà
thám hiểm người Nga và người Mỹ. Những người Mỹ này là thành viên tham
gia chuyến hải hành cuối cùng của Cook trong cuộc thám hiểm tìm con
đường qua Bắc cực; trên đảo Unalaska, họ tình cờ gặp những người Nga,
những người này cho họ tá túc, và cùng với họ và những người dân bản địa
tổ chức lễ cầu nguyện trên băng.
Những nhà thám hiểm của kỷ nguyên hiện đại là những doanh nhân, những
người có tầm nhìn, có can đảm chấp nhận rủi ro và có đủ tự tin để đương
đầu với những điều họ không biết. Những doanh nhân này và những doanh
nghiệp nhỏ của họ quyết định hầu như tất cả sự phát triển kinh tế ở Hoa
Kỳ. Họ là những người đóng vai trò chính cho cuộc cách mạng kỹ thuật.
Thật vậy, một trong những công ty máy tính cá nhân lớn nhất ở Hoa Kỳ
được hai sinh viên đại học, cũng bằng tuổi các bạn, khởi nghiệp trong
ga-ra sau nhà họ. Một số người, ngay cả ở nước tôi, nhìn cuộc thử nghiệm
muôn màu muôn vẻ là thị trường tự do ấy mà chỉ thấy phí phạm. Thế còn
tất cả những doanh nhân thất bại thì sao? Đúng, nhiều người thất bại,
đặc biệt những người thành đạt thường thất bại vài lần. Nhưng nếu bạn
hỏi họ bí quyết thành công, họ sẽ bảo bạn họ chỉ học từ bao gian nan họ
trải qua trên trường đời; đúng vậy, họ học từ chính thất bại. Như vận
động viên thi đấu hay học giả theo đuổi sự thật, thực tiễn là người thầy
vĩ đại nhất.
Vì lẽ ấy những nhà kế hoạch chính quyền, dù tinh tế đến đâu, cũng rất
khó mà thay thế cho hàng triệu cá nhân làm việc suốt ngày đêm để biến
giấc mơ của họ thành sự thật. Thực ra tệ quan liêu là vấn đề trên toàn
thế giới. Có câu chuyện cũ về thành phố nọ - thành phố ấy có thể ở bất
kỳ nơi đâu - có một ông quan liêu mà ai cũng biết là kẻ vô tích sự,
nhưng không hiểu sao ông ta cứ bám chặc vào quyền lực rất lâu. Thế rồi
ngày nọ, trong cuộc họp thành phố, một bà già đứng lên nói với ông ta:
“Ở nơi đây quê tôi có câu chuyện dân gian là khi một đứa bé sinh ra đời,
một thiên thần bay từ trên trời xuống và hôn lên một bộ phận thân thể
của nó. Nếu thiên thần hôn tay nó, nó trở thành người khéo tay. Nếu
thiên thần hôn trán nó, nó trở thành thông minh và tài giỏi. Nhưng tôi
nghĩ hoài không hiểu thiên thần hôn ông ở đâu mà ông ngồi lì ở đấy rất
lâu mà chẳng làm được tích sự gì.”
Chúng ta đang nhìn thấy sức mạnh kinh tế lan tỏa ra khắp thế giới. Những
nơi như Cộng hòa Đại Hàn, Singapore, Đài Loan đã phóng vào thời đại kỹ
thuật, và trong quá trình phát triển ấy họ hầu như không dừng lại ở thời
kỳ công nghiệp. Chính sách nông nghiệp thuế thấp ở tiểu lục địa nghĩa
là chỉ trong vòng vài năm Ấn độ hiện là nước xuất siêu thực phẩm. Có lẽ
thích thú nhất là những ngọn gió đổi thay bây giờ đang thổi qua khắp
nước Cộng hòa Nhân dân Trung hoa, nơi một phần tư dân số thế giới lần
đầu được hưởng tự do kinh tế. Đồng thời, sự phát triển dân chủ đã trở
thành một trong những phong trào chính trị mạnh mẽ nhất trong thời đại
chúng ta. Tại Châu Mỹ La tinh vào thập niên 1970, chỉ một phần ba dân số
sống dưới chính quyền dân chủ; ngày nay hơn 90 phần trăm dân số sống
dưới chính quyền dân chủ. Ở Philippines, ở Cộng hòa Đại Hàn, những cuộc
bầu cử tự do, có tranh cử, dân chủ là chuyện rất bình thường. Trên khắp
thế giới, thị trường tự do là khuôn mẫu của sự phát triển. Dân chủ là
tiêu chuẩn để đánh giá các chính quyền.
Người Mỹ chúng tôi công khai niềm tin của chúng tôi ở tự do. Quả thật,
tự do gần như là thú tiêu khiển quốc gia. Cứ bốn năm một lần nhân dân Mỹ
chọn vị tổng thống mới, và năm 1988 rơi vào dịp này. Có lúc có 13 ứng
cử viên chính ra tranh cử ở hai đảng chính, chưa kể đến tất cả những ứng
cử viên khác, bao gồm những ứng cử viên thuộc các đảng Xã hội và Tự do -
tất cả đều cố gắng lấy việc làm của tôi. Khoảng độ 1.000 đài truyền
hình địa phương, 8.500 đài phát thanh, và 1.700 nhật báo- mỗi một doanh
nghiệp này đều độc lập và tư nhân, hoàn toàn không phụ thuộc vào chính
quyền-tường thuật về các ứng cử viên, tra hỏi họ trong các cuộc phỏng
vấn, cho họ gặp nhau để tranh luận. Cuối cùng, nhân dân bỏ phiếu; họ
quyết định ai sẽ là tổng thống kế tiếp. Nhưng tự do không bắt đầu hay
kết thúc bằng các cuộc bầu cử.
Chỉ cần lấy ví dụ, hãy đi đến bất kỳ thành phố Mỹ nào, và bạn sẽ thấy
hàng chục nhà thờ, tiêu biểu cho nhiều tín ngưỡng khác nhau - ở nhiều
nơi, như nhà thờ đạo Do Thái, nhà thờ Hồi Giáo - và bạn sẽ thấy những
gia đình thuộc đủ mọi dân tộc cùng nhau thờ phụng. Hãy đi vào bất kỳ lớp
học nào, và ở đấy bạn sẽ thấy trẻ em được dạy về Bản Tuyên ngôn Độc
lập, rằng người ta được Đấng Tạo hóa phú cho những quyền bất khả xâm
phạm nào đấy - trong số những quyền này có quyền sống, tự do, và mưu cầu
hạnh phúc - mà không một chính quyền nào có thể phủ nhận một cách chính
đáng; Hiến pháp bảo đảm cho họ quyền tự do do ngôn luận, tự do hội họp.
Hãy đi vào bất kỳ tòa án nào, và ở đấy sẽ có vị chánh án độc lập làm
chủ tọa phiên tòa, và không chịu trách nhiệm với quyền lực chính quyền. Ở
đấy mỗi bị cáo đều có quyền được xử bởi bồi thẩm đoàn thuộc nhiều thành
phần khác nhau, thông thường 12 người nam và nữ - những công dân bình
thường; họ là những người, những người duy nhất cân nhắc bằng chứng rồi
quyết định có tội hay vô tội. Trong tòa án ấy, bị cáo vô tội cho tới khi
bị chứng minh có tội, và lời của cảnh sát hay bất kỳ viên chức nào cũng
không có giá trị pháp lý hơn lời của bị cáo. Hãy đi đến bất kỳ khuôn
viên trường đại học nào, và ở đấy bạn sẽ thấy những cuộc tranh luận công
khai, đôi lúc sôi nổi về những vấn đề trong xã hội Mỹ và có thể cần
phải làm gì để giải quyết chúng. Hãy mở truyền hình lên, và bạn sẽ thấy
cơ quan lập pháp tiến hành công việc của chính quyền ngay trước máy quay
phim, tranh luận và bỏ phiếu về luật mà sẽ trở thành luật của quốc gia.
Hãy tuần hành trong bất kỳ cuộc biểu tình nào, và có nhiều cuộc biểu
tình; quyền hội họp của nhân dân được Hiến pháp bảo đảm và được cảnh sát
bảo vệ. Hãy đi vào bất kỳ hội trường công đoàn nào, nơi các công đoàn
viên biết quyền đình công của họ được luật pháp bảo vệ. Thực ra, một
trong nhiều việc làm tôi có trước khi làm tổng thống là chủ tịch công
đoàn, Screen Actors Guild. Tôi lãnh đạo công đoàn mình đình công, và tôi
tự hào nói rằng chúng tôi đã thắng lợi.
Nhưng tự do còn hơn điều này. Tự do là quyền chất vấn và thay đổi lề lối
làm việc từ xưa đến nay. Tự do là cuộc cách mạng liên tục của thị
trường. Tự do là sự hiểu biết cho phép chúng ta nhận ra những khuyết
điểm và tìm cách giải quyết. Tự do là quyền đưa ra ý tưởng, dù bị các
chuyên gia chế giễu, nhưng nhìn thấy đông đảo mọi người rất say mê ý
tưởng ấy. Tự do là quyền mơ mộng - quyền theo đuổi giấc mơ của mình hay
trung thành với lương tâm mình, cho dù ta chỉ là người duy nhất trong
biển người hoài nghi. Tự do là sự thừa nhận rằng không một ai, không một
quyền lực hay chính quyền nào có độc quyền về sự thật, ngoại trừ sự
thật rằng cuộc đời của mỗi cá nhân là vô cùng quý giá, rằng mỗi người
trong tất cả chúng ta sinh ra đời đều đã được sinh ra đời với mục đích
nào đấy cho nên đều có điều gì đấy để cống hiến cho đời.
Người ta nói tự do khiến con người ích kỷ và coi trọng vật chất, nhưng
người Mỹ là một trong những người mộ đạo nhất trên địa cầu. Vì họ biết
tự do, giống y như chính sự sống, không phải do tự kiếm được mà là mòn
quà từ Chúa, cho nên họ tìm cách chia xẻ món quà ấy với thế giới. Trong
bài diễn văn từ biệt, George Washington nói “Cả lý trí lẫn kinh
nghiệm đều ngăn chúng ta không nên kỳ vọng đạo đức quốc gia có thể ngự
trị khắp nơi mà không có nguyên tắc tôn giáo. Và thật quả rất đúng rằng
đức tính hay đạo đức là suối nguồn cần thiết của chính quyền hợp lòng
dân.” Dân chủ không hẳn là hệ thống chính quyền mà đúng ra là hệ
thống nhằm buộc chính quyền phải khép vào khuôn khổ và không được can
thiệp vào đời riêng; một hệ thống của những sự ràng buộc về quyền lực để
khiến chính quyền lệ thuộc vào những điều quan trọng trong cuộc đời,
những nguồn gốc giá trị thật sự ta chỉ thấy ở trong gia đình và đức tin.
Nhưng tôi hy vọng các bạn biết tôi nói rất nhiều về những điều này không
chỉ để ca ngợi những ưu điểm của nước tôi mà còn nói về tâm hồn cao cả
chân chính của nước các bạn. Dù sao, ai cần nói về nỗ lực đi tìm sự thật
ở đất nước của Dostoyevski, về óc tưởng tượng ở quê hương của Kandinski
và Scriabin, về vẻ đẹp và tâm hồn ở nền văn hóa phong phú và cao quý
của nhà văn người Uzbek Alisher Navoi? Tất cả mọi người đều cảm nhận một
cách say mê nồng ấm nền văn hóa lớn của quốc gia đa dạng của các bạn.
Cho phép tôi trích một trong những đoạn văn đương thời hùng hồn nhất, từ
một trong những nhà văn vĩ đại nhất của thế kỷ hai mươi, Boris
Pasternak, trong tiểu thuyết “Bác sĩ Zhivago”. Ông viết: “Tôi nghĩ
nếu con thú ngủ ở trong lòng con người có thể bị đè nén bởi những đe dọa
- bất kỳ đe dọa nào, hoặc đe dọa về tù tội hay đe dọa về sự trừng phạt
sau khi chết - thì biểu tượng cao nhất của con người sẽ là người dạy sư
tử trong rạp xiếc với con roi trên tay, chứ không phải đấng tiên tri hy
sinh thân mình. Nhưng đây chính là điều quan trọng nhất - điều mà trong
suốt bao thế kỷ đã nâng con người lên trên con thú không phải là dùi
cui, mà là âm nhạc trong lòng - sức mạnh không thể nào cưỡng lại được
của sự thật trần trụi.”
Sức mạnh không thể nào cưỡng lại được của sự thật trần trụi. Ngày nay
thế giới hướng bao hy vọng và mong chờ của mình vào những dấu hiệu thay
đổi, vào những bước tiến đến tự do lớn hơn ở Liên Xô. Chúng tôi theo dõi
và chúng tôi hy vọng khi chúng tôi thấy những thay đổi tích cực diễn
ra. Tôi biết có nhiều người trong xã hội các bạn sợ thay đổi ấy chỉ mang
lại sự đổ vỡ và gián đoạn, sợ hân hoan đón nhận hy vọng của tương lai -
mà đôi lúc ta phải cần tin tưởng. Thật giống như cảnh trong phim cao
bồi “Butch Cassidy and the Sundance Kid”, mà một số người ở Mạc Tư Khoa ở
đây vừa qua có dịp xem. Toán người truy lùng bao vây hai kẻ tội phạm,
Butsch và Sundance, người mà thấy mình bị vây hãm trên bờ vực vách núi
dựng đứng cao hàng chục mét bên trên thác nước chảy xiết. Butch quay
sang Sundance nói hy vọng duy nhất của hai người là nhảy xuống sông ở
bên dưới, nhưng Sundance không chịu. Y nói y sẽ chiến đấu đến cùng với
bọn họ, mặc dù bên họ rất đông. Butch nói làm như thế chẳng khác gì tự
sát và hối y nhảy mau, nhưng Sundance vẫn không chịu rồi cuối cùng thú
nhận, “Tao không biết bơi”. Butch phá ra cười và nói, “Mày thật là vừa
ngốc lại vừa khùng, biết đâu chưa rơi xuống nước thì đã chết mất rồi.”
À, nếu các bạn chưa xem qua, thì rồi cuối cùng Butch và Sundance đều
thoát được. Tôi nghĩ điều tôi vừa nói về là perestroika và về những mục
tiêu của nó là gì.
Nhưng thay đổi nhất định không có nghĩa là phủ nhận quá khứ. Giống như
cây mạnh lên theo mùa, đâm rễ vào lòng đất và hút nhựa sống từ mặt trời,
những thay đổi tích cực cũng như thế phải đâm rễ vào những giá trị
truyền thống - vào lòng đất nước, vào văn hóa, vào gia đình và cộng đồng
- và thay đổi phải nhận sức sống của nó từ những điều bất tử, từ nguồn
gốc của tất cả sự sống, tức đức tin. Thay đổi như thế sẽ đưa đến những
hiểu biết mới, đến những cơ hội mới, đến tương lai rộng mở hơn mà ở đấy
truyền thống không bị thay thế mà còn phát huy rực rỡ trọn vẹn. Tương
lai ấy là tương lai đang mời gọi thế hệ các bạn.
Đồng thời, chúng ta nên nhớ cải cách mà không được thể chế hóa nhất định
sẽ không bao giờ chắc chắn. Tự do như thế sẽ khiến ta luôn luôn lo sợ.
Con chim bị buộc vào dây, dù dây dài bao nhiêu chăng nữa, lúc nào cũng
có thể bị kéo giật lại. Vì thế, trong dịp trò chuyện với Tổng Bí thư
Gorbachev, tôi đã nói về tầm quan trọng phải thế chế hóa thay đổi - nhằm
bảo đảm cho cải cách. Và chúng tôi thường nói với nhau về sự gợi nhớ
đáng buồn về thế giới bị chia cắt: Bức tường Berlin. Đã đến lúc phải xóa
bỏ những rào cản chia lìa con người.
Tôi thường nói: Các quốc gia không tin tưởng nhau vì họ vũ trang; họ vũ
trang vì họ không tin tưởng nhau. Nếu địa cầu này muốn sống trong hòa
bình và thịnh vượng, nếu địa cầu này muốn đón nhận tất cả những tiềm
năng của cuộc cách mạng kỹ thuật, thì các quốc gia phải từ bỏ dứt khoát
quyền chính sách đối ngoại bành trướng. Hòa bình giữa các quốc gia phải
là mục tiêu trường cửu, chứ không phải là giai đoạn chiến thuật trong
cuộc xung đột triền miên.
Người ta bảo tôi ở nước các bạn có một bản nhạc nổi tiếng - chắc có lẽ
các bạn biết bản nhạc này mà điệp khúc truyền cảm của nó hỏi câu hỏi,
“Người Nga có muốn chiến tranh không?” Lời nhạc đáp: “Xin hãy hỏi
bầu trời vương vấn tĩnh lặng, bên trên hàng phong và bạch dương; dưới
những hàng cây này bao người lính nằm an nghỉ. Xin hãy hỏi mẹ tôi, hãy
hỏi vợ tôi; rồi bạn sẽ không còn phải hỏi, “Người Nga có muốn chiến
tranh không?”” Nhưng còn những đồng minh một thời của các bạn thì sao?
Còn những người ôm bạn bên bờ sông Elbe thì sao? Chúng ta hãy thử hỏi
những nấm mồ nước dưới Thái Bình Dương hay thử hỏi những chiến trường
Châu Âu nơi xa quê hương nghìn trùng bao người lính Mỹ đã ngã xuống và
vùi thân? Chúng ta hãy thử hỏi mẹ, chị em, và con họ, người Mỹ có muốn
chiến tranh không? Cũng hỏi chúng tôi, và bạn sẽ thấy cùng câu trả lời,
cùng niềm khao khát trong mọi trái tim. Nhân dân không gây ra chiến
tranh; chính quyền gây ra chiến tranh. Và không có người mẹ nào lại muốn
hy sinh con mình cho sự chiếm đoạt lãnh thổ, cho lợi ích kinh tế, cho ý
thức hệ. Một dân tộc tự do chọn sẽ luôn luôn chọn hòa bình.
Người Mỹ luôn luôn tìm cách kết bạn với những cựu thù. Sau cách mạng
thuộc địa với người Anh, chúng tôi đã củng cố từ rất lâu mối quan hệ mật
thiết giữa hai quốc gia. Sau cuộc nội chiến ghê gớm giữa miền Bắc và
miền Nam, chúng tôi hàn gắn lại vết thương và đạt được sự đoàn kết quốc
gia đích thực. Trong đời tôi chúng tôi đã tham chiến hai cuộc thế chiến
chống Đức và một thế chiến chống Nhật, nhưng hiện nay Cộng hòa Liên bang
Đức và Nhật là hai đồng minh và hai người bạn gần gũi nhất của chúng
tôi.
Thế hệ các bạn đang sống trong một trong những thời đại phấn khích nhất
và hy vọng nhất trong lịch sử Xô viết. Đây chính là thời đại khi làn gió
tự do đầu tiên lay động bầu trời và tim người đập theo nhịp điệu dồn
dập của hy vọng, khi năng lực tinh thần tích tụ qua bao năm dài im lặng
khao khát được bứt phá. Tôi được nhắc đến đoạn văn nổi tiếng gần cuối
tác phẩm “Những linh hồn chết” của Gogol. So sánh quốc gia ông với cỗ xe
tam mã đang chạy nhanh, Gogol tự hỏi không biết đích đến là nơi nào.
Nhưng ông viết, “Không có câu trả lời chỉ ngoại trừ chiếc chuông tuôn tràn ra không ngừng những âm thanh kỳ diệu.”
Chúng ta không biết nơi đến cuối cùng của cuộc hành trình này sẽ là đâu,
nhưng chúng ta tràn đầy hy vọng rằng hứa hẹn của cải cách sẽ thực hiện
được. Tại Mạc Tư Khoa vào mùa xuân này, vào tháng Năm 1988 này, chúng ta
có thể được ban cho hy vọng ấy: tự do ấy, giống như cây con xanh tươi
được trồng trên mộ của Tolstoy, cuối cùng sẽ nở hoa trên miền đất dân
tộc và văn hóa phì nhiêu của các bạn. Chúng ta có thể được phép hy vọng
rằng âm thanh tuyệt diệu của sự công khai mới sẽ tiếp tục trỗi cao lên
và ngân vang xa hơn trên suốt con đường đưa ta đến thế giới hòa giải,
tình thân, và hòa bình mới.
Nguồn: Trích dịch từ bài diễn văn của Tổng thống Ronald Reagan tại trường đại học quốc gia Mạc Tư Khoa vào ngày 31 tháng Năm, 1988.
Bản tiếng Việt:
0 comments:
Post a Comment