Lá phiếu chống Trung Quốc của cử tri Nhật Bản

Ông Shinzo Abe, nhân vật được cho là cứng rắn có đầu óc dân tộc chủ nghĩa chuẩn bị trở thành thủ tướng Nhật sau thắng lợi của PLD hôm 16/12/2012..
REUTERS/Toru Hanai

Minh Anh_RFI
Cuộc bầu cử Quốc hội Nhật Bản trước thời hạn hôm 16/12/2012 đã đem lại thắng lợi vang dội  cho đảng Tư do-Dân chủ (PLD), mở đường cho chủ tịch đảng, ông Shinzo Abe, lên lãnh đạo chính phủ sắp tới đây. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý của các báo Pháp, bởi thắng lợi này một phần là nhờ PLD đã khơi dậy tinh thần dân tộc trong cử tri Nhật. Le Monde trở lại sự kiện này với bài viết có tựa đề ” Lá phiếu thách thức chống Trung Quốc tại Nhật ” .Nhật báo Le Monde lưu ý rằng đối với Tokyo, Trung Quốc cũng là một đối tác thương mại quan trọng nhất, giúp các doanh nghiệp Nhật Bản chống lại sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt với các tập đoàn Hàn Quốc. Mặc dù vậy, ngay khi công bố kết quả đảng Tự do- Dân chủ (PLD) giành được thắng lợi trong kỳ bầu cử Quốc hội trước hạn hôm chủ nhật 16/12 vừa qua, ông Shinzo Abe đã nhắc lại quyết tâm của mình trong việc giải quyết bất đồng với Trung Quốc về quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư.
Ông khẳng định rằng quần đảo này cũng là « một phần lãnh thổ của Nhật Bản ». Ông cam kết « chấm dứt thách thức do Trung Quốc đưa ra ». Ngày hôm qua, thứ hai, 17/12/2012, một lần nữa, ông khẳng định sự toàn vẹn lãnh thổ về các hòn đảo đó là « không thể nào tranh cãi được ».
Trung Quốc, một mặt lên tiếng chúc mừng chiến thắng của đảng PLD, mặt khác cũng tỏ ra quan ngại, khi cho rằng đường lối chính sách mà Nhật Bản đang theo đuổi chỉ « làm tổn hại đến chính mình cũng như là trong khu vực và cho cả thế giới ». Tân Hoa Xã kêu gọi ban lãnh đạo mới của Nhật Bản phải giữ « một vị thế hợp lý trên phương diện ngoại giao ».
Le Monde cho rằng đáng lo ngại hơn nữa là trước khi lên cầm quyền, ông Shinzo Abe đã cam kết củng cố khả năng quân sự của Nhật Bản. Ông muốn sửa đổi Hiến pháp, nhất là điều 9, quy định Nhật Bản không được tham chiến, nhằm biến Lực lượng phòng vệ thành một  ” quân đội ” thực thụ. Dường như, ông cũng đã dự tính tổ chức lại các chuyến hành hương viếng đền Yasukuni tại Tokyo, nơi vinh danh các binh sĩ Nhật tử trận vì tổ quốc, mà đối với Trung Quốc và Hàn Quốc đó là những tội phạm chiến tranh.
Về phần Trung Quốc, Le Monde cho rằng, việc Bắc Kinh sử dụng lá bài chủ nghĩa dân tộc và bài Nhật còn làm gia tăng căng thẳng giữa hai cường quốc Đông Á, cũng là những cường quốc kinh tế thứ hai và thứ ba trên thế giới.
Le Monde còn lưu ý, ngoài đảng bảo thủ PLD giành thắng lợi lớn, đảng Phục hưng Nhật Bản, do hai ông Toru Hashimoto, thị trưởng thành phố Osaka và Shintaro Ishihara, cựu thống đốc vùng Tokyo, sáng lập (những người chủ trương theo chủ nghĩa dân túy và chủ nghĩa dân tộc) cũng đã giành được 54 ghế, trở thành đảng chính trị thứ ba tại Hạ viện, ngang bằng với đảng Dân chủ Nhật (PDJ).
Sự tiến triển của chủ nghĩa dân tộc tại Nhật diễn ra vào lúc mà vụ tranh chấp Senkaku/ Điếu Ngư đã làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ song phương giữa hai nước sau vụ chính quyền Nhật Bản quyết định mua lại một số đảo hồi tháng 9 năm nay. Rõ ràng, ván cờ mà Nhật và Trung Quốc đang chơi có nguy cơ dẫn đến những sự cố nghiêm trọng hơn. Thế nhưng, Le Monde cũng nhận định, việc ông Shinzo Abe tỏ ra cương quyết không nhượng bộ là cũng nhằm mục đích tranh cử. Ông cũng nói rõ rằng không muốn « mối quan hệ song phương thêm mờ nhạt hơn nữa », rằng « cả hai quốc gia phải thừa nhận việc duy trì quan hệ tốt nằm trong quyền lợi của cả đôi bên ».
Le Monde nhắc lại, ông Shinzo Abe được bầu lên là để vực dậy nền kinh tế đất nước, với mức tăng trưởng hầu như là không, thấp nhất kể từ 20 năm nay và với một khoảng nợ công khổng lồ (chiếm đến 230% của GDP hàng năm). Ông Shinzo Abe cũng biết rõ rằng Nhật Bản chưa thể nào vượt qua được Trung Quốc, đối tác thương mại hàng đầu. Đối diện trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt với các tập đoàn Hàn Quốc, các doanh nghiệp Nhật Bản lệ thuộc rất nhiều vào thị trường Trung Quốc, chiếm đến 19% kim ngạch xuất khẩu của Tokyo. Do đó, Le Monde nghĩ rằng chính sách mà bộ máy chính quyền mới đang theo đuổi đối với Trung Quốc cần phải được xem xét lại.
Phe Bảo thủ Nhật Bản thắng lớn, Trung Quốc lo ngại
Phe bảo thủ Nhật Bản giành chiến thắng áp đảo trong kỳ bầu cử Quốc hội, diễn ra hôm chủ nhật 16/12/2012 vừa qua, khiến cho chính quyền Bắc Kinh phải quan ngại. Le Monde đã trích dẫn lại phản ứng của Trung Quốc trên các trang báo chính thống của nước này qua bài viết đề tựa « Bắc Kinh quan ngại các lời tuyên bố của Nhật Bản». Khi hay tin đảng của ông Shinzo Abe giành thắng lợi trong bầu cử ngày Chủ nhật, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bày tỏ thái độ quan ngại về đường lối chính sách của Nhật Bản trong tương lai. Bà Hoa Xuân Ảnh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao nhấn mạnh Bắc Kinh « sẵn sàng hợp tác với Tokyo để thắt chặt mối quan hệ bền vững hơn ».
Le Monde trích xã luận đăng trên Nhân dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào hôm qua, thứ hai 17/12/2012, cho rằng để có một mối quan hệ tốt với các nước châu Á, Tokyo phải xem xét lại lịch sử của mình, biết kềm chế các cảm xúc và lời nói phải đi đôi với việc làm. Theo tác giả bài xã luận, có ba vấn đề Nhật Bản cần phải giải quyết.
Thứ nhất, xem xét lại việc thăm viếng đền Yasukoni. Tờ báo cho rằng đó là một sự phủ nhận chiến thắng của thế giới trong cuộc chiến chống chủ nghĩa phát xít. Thứ hai, vụ tranh chấp quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư. Và cuối cùng, tờ báo cho rằng việc sửa đổi Hiến pháp hiếu hòa là một hành động tấn công chống lại hòa bình và sự ổn định tại châu Á. Tờ báo khẳng định đó là ba vấn đề cốt lõi, không thể có bất cứ một sự mập mờ nào. Trong khi đó, tờ Hoàn Cầu thời báo đánh giá rằng đường lối ngoại giao mà Tokyo đang theo đuổi thể hiện sự « không chín chắn trong chiến lược ».
Le Monde lưu ý rằng, đầu tháng 12 năm nay, ông Tập Cận Bình, nhân vật số một của Đảng Cộng sản, đồng thời là chủ tịch Quân ủy Trung ương, đã khoác lại bộ quân phục khi đến thăm các binh sĩ thuộc tỉnh Quảng Châu. Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường Quân đội Giải phóng Nhân dân, một yếu tố chủ chốt  để thực hiện « giấc mơ Trung Hoa » của ông. Ông nói : « Giấc mơ này có thể được xem như là giấc mơ của đại dân tộc, và đối với quân đội, đó chính là giấc mơ của một đội quân hùng mạnh ».
Theo phân tích của Le Monde, những lời nói trên còn làm củng cố thêm mối nghi ngờ của các nhà lãnh đạo Nhật Bản. Một chuyên gia thuộc Viện nghiên cứu khoa học chính trị nhận xét: « Trung Quốc ngày nay được lãnh đạo bởi những nhân vật thân cận của ông Giang Trạch Dân. Ông Giang vẫn luôn  là người duy trì thái độ căm ghét Nhật Bản ».
Bắc Triều Tiên đối mặt với các thách thức trong khu vực
Nhìn sang Bắc Triều Tiên, đồng minh lâu đời của Trung Quốc, Báo Le Figaro có đăng các phân tích của bà Valérie Niquet, phụ trách mảng châu Á thuộc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược, về vụ phóng tên lửa gần đây do Bình Nhưỡng thực hiện, qua bài viết đề tựa « Bắc Triều Tiên đối mặt với các thách thức trong khu vực ».
Theo bà Valerie Niquet, có rất nhiều động cơ để giải thích cho quyết định phóng tên lửa mới đây của Bình Nhưỡng. Trong đó, chính sách đối nội giữ vai trò chủ yếu. Ông Kim Jong-un, lên cầm quyền khi tuổi đời vẫn còn quá trẻ. Do đó, ngay trong lòng nội bộ giới lãnh đạo chắc chắn có sự chia rẽ. Việc mở cửa nền kinh tế nhằm phục vụ cho các lợi ích của Trung Quốc cũng được hiểu rõ qua nạn tham nhũng lan tràn và bất công xã hội cũng ngày càng thấy rõ hơn bao giờ hết. Mà dấu hiệu của các mối căng thẳng đó chính là việc thanh trừng hàng loạt các vị trí quan trọng trong chính phủ và trong quân đội. Nhất là vụ cách chức ông Ri Young-ho, Tổng tư lệnh quân đội vì lý do « sức khỏe ».
Về mặt đối ngoại, vụ thử tên lửa Unha-3 là cũng nhằm xóa bỏ « mối nhục » cho vụ thử thất bại trước đó xảy ra vào tháng 4 năm nay. Trong chiều hướng này, qua vụ thử mới, nhà lãnh đạo trẻ cũng muốn bày tỏ thái độ trung thành của mình với người cha quá cố. Ông ta muốn chứng tỏ rằng người kế vị, nhà lãnh đạo mới của đất nước và quân đội nắm trong tay tất cả điều kiện của quyền lực chính trị. Bên cạnh đó, bầu cử tổng thống tại Hàn Quốc sẽ diễn ra vào ngày mai. Bình Nhưỡng mong muốn gây áp lực lên cử tri Hàn về việc chọn lựa nhà lãnh đạo tương lai, qua việc phóng thử tên lửa.
Đối với Hoa Kỳ, nếu như trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Obama đã chọn thái độ « thờ ơ » trước chế độ Bắc Triều Tiên, việc ông tái đắc cử đã đập tan hy vọng của Bình Nhưỡng, mong muốn tái khởi động nhanh chóng các vòng đàm phán mà không có một chút nhượng bộ thật sự. Với vụ thử lần này, Bắc Triều Tiên hy vọng có thể củng cố khả năng gây phiền toái và tài xoay sở của chế độ.
Cuối cùng, là Bắc Kinh, đồng minh lâu đời của Bình Nhưỡng cả trên phương diện chính trị lẫn kinh tế. Bất chấp những bất đồng, Trung Quốc cũng như Bắc Triều Tiên đều có cùng chung mối lo cho sự « thay đổi chế độ ». Ban lãnh đạo mới của Trung Quốc dường như cũng đang cố gắng tiếp tục chiến lược tái trỗi dậy nhưng có phần mạnh mẽ hơn tại châu Á. Điều này được thể hiện rõ qua vụ tranh chấp biển đảo với Nhật Bản và các nước khác trong khu vực. Hành động đó có thể gây bất ổn nghiêm trọng hơn là vụ thử tên lửa của Bắc Triều Tiên.
Đối mặt trước chiến lược gây căng thẳng đó, Washington vẫn là cường quốc duy nhất có khả năng đảm bảo sự bình ổn trong khu vực. Như vậy, trong con mắt của Bắc Kinh, rõ ràng sự hiện diện của Mỹ là một chướng ngại lớn trên « con đường đại phục hưng dân tộc Trung Hoa ».