Duyên-Lãng Hà Tiến Nhất / 2015-12-30
Dẫn nhập - Hàng năm vào dịp lễ Giáng Sinh, tôi thường nhận được một số thiệp mừng, hoặc E-mail chúc Christmas và New Year của bà con, bạn bè và thân hữu. Đặc biệt năm nay, ngày December 11, tôi được từ một người quen - ông NTH - gởi đến hai youtubes Paris By Night của trung tâm Thúy Nga với một lời ân cần đề nghị:
"Giáng sinh, mời xem ► Paris By Night"
Disk 2
Cho dù rất dị ứng đối với Paris By Night, nhưng tôi cũng phải mở ra xem hai youtubes trên để không phụ hảo tâm và tấm thịnh tình của ông NTH. Xem xong tôi có một số vấn đề muốn viết. Nghĩ thế nhưng tôi còn lưỡng lự, bởi vì thật tình … cũng chẳng hay ho gì mà viết - tôi nghĩ thế -Nhà Đạo thì có cả ngàn lẻ một chuyện đáng viết chứ đâu phải chỉ có một! Ngay tại bên trong Tòa Thánh La Mã (Curia Romana) mà còn có vấn đề corruption, Đức Giáo Hoàng Francis quyết tâm quyét sạch mà vẫn chưa đi đến đâu, thì ở cấp địa phương - giáo phận hay giáo xứ - sự lạm dụng tôn giáo, hay việc hành xử sai quấy của các đấng bậc xẩy ra cũng là chuyện thường tình. Từ cả chục năm nay, tôi tránh viết về các vấn đề "Nhà Đạo" là vì cảm thấy ôm không xuể.
Nhưng tới ngày hôm nay December 29, lễ lậy qua rồi, tôi có ý mở hai cái youtubes để coi lại và suy nghĩ chín chắn xem có nên viết hay không, thì thấy cả hai cái links đã bị lấy xuống với một thông cáo ngắn ngủi: "This video is no longer available due to a copyright claim by Thuy Nga. Sorry about that."(tạm dịch: đĩa nhạc này không thể mở coi được nữa vì có sự khiếu nại về tác quyền của trung tâm Thúy Nga. Xin lỗi về chuyện này). Đọc thông cáo, tôi tin rằng minh đã vỡ lẽ ra vấn đề và đi đến quyết định dứt khoát "phải viết."
Trình bầy sự việc
Hai youtubes là hai đĩa nhạc (video) do trung tâm Thúy Nha sản xuất. Chắc chắn thế, rất rõ ràng: "Paris By Night." Sân khấu là khu vực thánh thiêng nhất trong nhà thờ Công Giáo, quen gọi là "gian thánh hay cung thánh" tức là chỗ đặt bàn thờ tế lễ Thiên Chúa. Trang trí sân khấu là quang cảnh quen thuộc của ngày lễ Giáng Sinh. Chính giữa có bức tranh hang đá Chúa sinh ra. Hai bên bức tranh là mấy cây Christmas trees có treo đèn, kết hoa. Bàn thờ - nơi làm lễ, và Nhà Tạm - nơi hiện diện thực sự của Chúa qua tấm Bánh Thánh bị bức tranh che dấu. Tượng Thánh Giá Chúa trên cao nơi bức tường hậu của gian thánh không bị che. MC Nguyễn Ngọc Ngạn. Các diễn viên đều là các ca sĩ nhà nghề của Thúy Nga. Tăng cường thêm 3 linh mục trẻ, các cô trong ca đoàn nhà thờ, và mấy em trình diễn nhạc cảnh Giáng Sinh. Khán-thính giả gồm hai Đức Cha Kevin Vann và Mai Thanh Lương, giám mục chánh và phó của giáo phận Orange, dăm vị linh mục, một số sơ, còn lại là giáo dân ngồi kín nhà thờ. Người được giới thiệu chủ sự buổi trình diễn là cha Vũ Ngọc Long, linh mục chánh xứ nhà thờ St. Barbara. Theo cha Long, lý do của buổi trình diễn là để kỷ niệm 50 năm ngày thành lập giáo xứ St. Babara.
Qua cái Poster quảng cáo, người ta đọc thấy ghi rõ "Paris By Night - Special Edition. Buổi trình diễn được đặt tên là GLORIA. Dưới Poster có hàng chữ ghi chú: "Tất cả số tiền thu được trong việc phát hành DVD Gloria sẽ dâng tặng quỹ mục vụ Giáo Phận Orange."
Bên dưới của cả hai cái youtubes, người viết đọc được trên 100 ý kiến phản hồi (feedbacks) của người coi trên internet. Tất cả đều khen buổi trình diễn thành công. Một số người than phiền nhạc hay quá mà họ không thể download được để giữ lại trong máy riêng. Mọi người rất tán thưởng các ca sĩ trình diễn, trừ ra duy nhất chỉ có một người (người viết không nhớ tên) phàn nàn đại ý rằng: "Thúy Nga không tìm được một rạp hát nào hay sao mà phải lấy nơi thánh trong nhà thờ làm sân khấu!?"
Tuy chỉ được xem và nghe qua có một lần và cũng không chú ý lắm, nhưng theo thiển ý thì nội dung buổi trình diễn đều nằm trong chủ đề "Chúa giáng sinh." Đặc biệt 3 linh mục hợp ca bài "Trời Cao hãy đổ sương xuống" rất hay. Các cha mặc soutane đen (áo chùng thâm mặc thường ngày của các linh mục) trên sân khấu nên MC Nguyễn Ngọc Ngạn ca tụng không tiếc lời:"Không thua gì ban Tam Ca Áo Trắng của mấy em ca sĩ trong nước." Thứ hai là bài "Cao Cung Lên" do ca sĩ Đình Bảo hát cũng rất đạt. Hầu hết các ca khúc khác đều là những bài hát dân gian mang âm hưởng Giáng Sinh chứ không phải thánh nhạc được phép hát trong nhà thờ trong các giờ phụng vụ trong mùa Giáng Sinh, chẳng hạn như các bài Dư Âm Mùa Giáng Sinh, Bài Thánh Ca Buồn, rồi bài gì nữa có câu "trọn đêm nhớ anh …" do Như Quỳnh hát v.v. Có một đôi nghệ sĩ (không nhớ tên) trình bầy nhạc phẩm gì đó (cũng không nhớ) nhưng là bản nhạc tình. Cách trình diễn cũng mùi và gợi sex ra phết. MC Nguyễn Ngọc Ngạn xuất sắc đến nỗi mà cha Long nhận định "nếu đi tu, ông Ngạn chắc sẽ trở thành giám mục …" Gần cuối chương trình là phần tặng quà. Đức Cha Kevin được giáo dân tặng một bức ảnh tôn giáo và Ngài đã lên sân khấu nhận và làm phép bức ảnh.
Thắc mắc
Buổi ca hát tại nhà thờ St. Barbara vào đêm lễ Giáng Sinh của trung tâm Thúy Nga Paris By Night do Lm Vũ Ngọc Long tổ chức nên coi là buổi trình diễn văn nghệ hay hát vọng Giáng Sinh? Đây là vấn đề người viết đặt ra trong bài viết này.
Theo tập tục của người công giáo Mỹ, vào đêm lễ Giáng Sinh, trước khi cử hành Thánh Lễ, giáo dân thường tụ tập nghe hát nhạc Giáng Sinh, gọi là "vọng Giáng Sinh." Hát nhạc Giáng Sinh là một hình thức cầu nguyện bằng lời ca tiếng hát để bầy tỏ lòng mong đợi Chúa đến. Đối với người công giáo, hát là cầu nguyện hai lần. Quả thật tiếng hát trong nhà thờ dễ làm cho tâm trí con người thoát tục. Vì thế đêm nhạc vọng Giáng Sinh có mục đích đưa tâm hồn người tín hữu đến gần hơn với nhận thức về ơn cứu độ trong việc Thiên Chúa sinh ra làm người. Vấn đề là như thế và chỉ có thế. Nhưng buổi ca nhạc của trung tâm Thúy Nga tại nhà thờ St. Barbara khiến người tín hữu có cảm tưởng rằng đây là một buổi trình diễn văn nghệ với mục đích thương mại hơn là vọng Giáng Sinh. Nhạc Giáng Sinh chỉ là phương tiện để câu khách mê văn nghệ và để bán DVD?
Nếu trung tâm Thúy Nga có hảo ý hát free cho giáo dân của nhà thờ St. Barbara để mừng Giáng Sinh thì là một việc làm đạo đức rất đáng hoan nghênh. Nhưng buổi ca nhạc này có bán vé vô cửa, có quay film và burn ra đĩa nhựa thành DVD để bán thì lại là chuyện khác. Không thể giải thích được cách nào khác hơn rằng đây là một hoạt động văn nghệ có tính cách thương mại dưới cái vỏ bọc tôn giáo. Bởi vì, Thúy Nga vẫn phải trả cachet và đài thọ phí tổn cho các nghệ sĩ của họ trong thời gian lưu diễn. Lợi tức dư ra do việc bán vé và bán DVD sau đó mới được hiến tặng cho giáo phận Orange. Quan trọng hơn nữa là tác quyền (copyright) lại do trung tâm Thúy Nga nắm giữ, chứ không thuộc sở hữu của nhà thờ St. Barbara. Điều này chứng tỏ hơn đây là một show văn nghệ hơn là một sinh hoạt có tính cách tôn giáo. Về mặt pháp lý, kể cả việc Đức GM Kevin làm phép ảnh tượng cũng bị coi là một tiết mục trình diễn trên sân khấu, do trung tâm Thúy Nga đạo diễn và nắm giữ tác quyền (copyright). Đáng tiếc là không có một thẩm quyền nào trong Giáo Hội quan tâm đến vấn đề tuy nhỏ bé nhưng rất quan trọng này.
Qua một lãnh vực khác là việc trình diễn "nhạc đời" trong nhà thờ. Cứ cho rằng những bản nhạc đời đã được cho phép hát trong nhà thờ, nhưng phải giải thích ra sao khi những ca sĩ không phải là tín hữu công giáo hát những bản nhạc đời trong thánh đường? Một ca sĩ cho dù là tín hữu công giáo, anh ta ca rằng "Lạy Chúa con là lính trận ngoài biên" thì nên coi là một lời cầu nguyện thành tâm, hay phải kể là anh ta nói láo với Thiên Chúa để kiếm tiền, bởi vì ai cũng biết, anh ta chưa hề đi lính một ngày nào!? Như thế cho thấy người ca sĩ này trình diễn văn nghệ chứ không phải anh ta hát vọng Giáng Sinh.
MC Nguyễn Ngọc Ngạn còn tệ hơn gấp bội. Ngạn là một tín hữu công giáo ai cũng biết. Trong lúc dẫn chương trình, Nguyễn Ngọc Ngạn kể câu chuyện có một người bạn của hắn bên Canada bảo lãnh mẹ già từ VN qua chơi. Vào một ngày mùa đông rất lạnh, nước đóng băng. người bạn này chở mẹ đi trên một cây cầu bắc qua sông. Thấy có đông con nít đang skating bên duới cây cầu, sực nhớ lại phép lạ của Chúa trong Thánh Kinh, bà cụ nói với người con: "Thì ra bây giờ mẹ mới hiểu phép lạ Chúa đi trên mặt biển." Một câu bông đùa vô tội vạ có phải không? Xin thưa không phải. Những ca sĩ ngoài công giáo trình diễn cùng với Nguyễn Ngọc Ngạn, và những người xem DVD buổi trình diễn này, họ nghĩ sao về đạo Công Giáo và về Thiên Chúa? Có phải những phép lạ toàn là bịp bợm? Nếu Chúa đi trên mặt biển là một trò lừa bịp, thì chuyện xác của nhiều vị thánh như Sainte Thérèse de L'anfant Jesus, Bernadette v.v. còn tồn tại như khi còn sống cho đến ngày nay cũng là những trò bịp? Người ta sẽ nghi ngờ rằng, xác của các vị thánh này chẳng qua cũng giống như xác Lenin, Hồ Chí Minh, nghĩa là ướp bằng hóa chất cho khỏi thối rữa thôi chứ có gì khác. Có phải toàn là trò bịp bợm cả không? Nguyễn Ngọc Ngạn đem phép lạ của Chúa ra châm biếm, đùa cợt, anh ta có tiền đút túi, nhưng đức tin của người công giáo và nhận thức về Chúa của những người không tin Chúa có chắc chắn sẽ không bị ảnh hưởng không? Điều vô cùng ngạc nhiên là, bên dưới trong hàng khán giả, các giám mục, linh mục, các bà sơ và giáo dân cười khoái trá, vỗ tay rào rào tán thưởng MC Nguyễn Ngọc Ngạn châm biếm Chúa!
MC Nguyễn Ngọc Ngạn có lẽ cũng cảm thấy bất ổn trong lương tâm nên mới bôi bác đánh trống lảng để biện minh cho hành động phỉ báng Thiên Chúa của mình. Ngạn kể chuyện anh ta có gặp một Thiền Sư và hỏi vị Thiền Sư rằng "thế nào là thiền?" Vị Thiền Sư trả lời: "Thiền là đem cái tâm trở về với thân." Vị Thiền Sư trả lời đúng. Ý của Ngạn là, "Đây là chúng tôi làm việc đạo. Chúng tôi hát vọng Giáng Sinh chứ không phải trình diễn văn nghệ." Nếu show trình diễn là một hình thức "thiền" (của người công giáo) thì cái tâm của những người đến nhà thờ hoặc xem youtube phải hướng về lễ Giáng Sinh mới phải. Trái lại hầu như ai nấy đều mải miết thưởng thức văn nghệ mà không hề quan tâm đến việc Chúa ra đời. Thiên bất dung gian, Nguyễn Ngọc Ngạn đã tự phản lại Nguyễn Ngọc Ngạn. Hơn một trăm ý kiến feedback của khán giả coi hai cái youtubes như chúng tôi nói trên, hầu hết đều nhận định rằng buổi trình diễn của Paris By Night rất thành công. Hát rất hay. Không một ai có cảm tưởng gì về ngày Giáng Sinh cả. Rõ ràng người ta đến nhà thờ nghe nhạc chứ không phải đến nhà thờ vì ngày lễ.
Cuối cùng và là vấn đề quan trọng nhất: nơi thánh trong nhà thờ St. Barbara biến thành sân khấu trình diễn văn nghệ. Chuyện biến nơi đặt bàn thờ tế lễ Thiên Chúa thành sân khấu trình diễn văn nghệ để thu tiền thì chưa hề thấy bao giờ. Đối với người viết, trường hợp nhà thờ St. Barbara là lần đầu tiên. Chuyện này có lẽ cũng không khác chuyện xẩy ra thời Chúa đi giảng đạo được ghi chép trong Kinh Thánh. Đại để là có một lần khi Chúa Jesus vào đền thánh Jerusalem, Ngài nhìn thấy người ta buôn bán chiên cừu, bồ câu và đổi tiền bạc trong đền thờ, Chúa bèn xô đổ bàn ghế và dùng những sợi giây thừng bện lại để đuổi người buôn bán cùng với súc vật ra khỏi đền thờ. Chúa nói với những người này: "Nhà Cha ta là nhà cầu nguyện, không được biến nơi này thành hang ổ trộm cướp." Bán chiên cừu, chim bồ câu là hoạt động thương mại. Bán tài năng ca hát, một sản phẩm tinh thần để lấy tiền cũng là làm thương mại. Cả hai dạng buôn bán đều đem lại lợi tức, mục đích không có gì khác nhau cả. Vấn đề là người ta biến đền thờ thành cái chợ làm nơi trao đổi hàng hóa.
Trước đây lâu rồi trên internet, có người post lên màn ca nhạc được nhà chùa nào đó tổ chức để thu tiền tu bổ chùa. Nhiều người lên tiếng phê bình chuyện đem việc hát xướng vào chùa. Nhà sư đem ca nhạc vào chùa nhưng sân khấu trình diễn là sân chùa chứ không phải là nơi đặt Tòa Sen Đức Phật ngự. Và, nhà sư chỉ sử dụng những nghệ sĩ tay ngang trong tinh thần "cây nhà lá vườn" để trình diễn. Cha Long thì khác, cha sử dụng nơi cha dâng thánh lễ làm sân khấu. Ngài được cả một trung tâm ca nhạc nổi tiếng hát yểm trợ. Đó là hai điểm quan trọng khác biệt cần lưu ý. Những sự kiện này đem đến cho người ta câu hỏi là liệu có phải tinh thần đạo ngày nay cũng cần phải update cho phù hợp với tiến bộ văn minh của thời đại không? Nếu tôn giáo cũng cần phải update thì xem ra nhà chùa còn chưa theo kịp nhà đạo của cha Vũ Ngọc Long.
CS vô nhà thờ để làm gì?
Dư luận đồn đãi rằng, đa số chùa chiền ở hải ngoại ngày nay đều là hang ổ VC cả. Các nhà sư hầu hết đều là cán bộ. Nhưng đây không phải là vấn đề bài viết này đề cập tới. Vấn đề là trung tâm Thúy Nga nghe đâu đã bán cho một anh cán lớn nào đó trong nước từ lâu rồi. Nếu đây là sự thật thì vấn đề cần nêu ra để tìm hiểu sự thật là: VGCS vô nhà thờ hát xướng là có ý "hồi đầu thị ngạn" hay chúng đang thi hành quỉ kế xâm nhập công giáo tỵ nạn qua sinh hoạt phụng vụ?
Ngày 30-12-2015
Duyên-Lãng Hà Tiến Nhất
