Duc H. Vu's Blog: Đêm đầu tiên ở buồng biệt giam

Tuesday, September 18, 2018

Đêm đầu tiên ở buồng biệt giam

(Kỷ niệm tròn 10 năm ngày bị bắt)

Phạm Thanh Nghiên (Danlambao) - Không phải người tù nào cũng nếm trải mùi biệt giam trong căn buồng rộng chưa đầy sáu mét vuông với sáu lỗ nhòm to bằng quả trứng chim cút nhìn ra khoảng sân và bức tường trước mặt - thế giới của người tù.

Và cũng không phải mọi buồng biệt giam đều có khoảng sân để người tù có cơ hội giải phóng tầm mắt. Nhiều buồng biệt giam mà bên ngoài cánh cửa là một bức tường kín, chừa ra một lối đi hẹp tối tăm, ẩm mốc, hôi hám như một đường cống ngầm. Đấy là nơi ở đầu tiên của tôi trong những tháng bị biệt giam.

Sau vài tuần, tôi được chuyển sang buồng có khoảng sân trước mặt.

Sự trừng trị đối với người khát khao tự do đôi khi lại là một cơ hội để khám phá bản thân, không chỉ qua khả năng chịu đựng đói rét, bệnh tật mà là bản lĩnh đối mặt với nỗi cô đơn tinh thần.

Biệt giam, thực sự là một môi trường tinh thần đủ mọi cung bậc của cùng cực tĩnh lặng, cùng cực xáo trộn dữ dội trong tâm trí mà chỉ có thể trải nghiệm giữa chốn ngục tù, nhất là mỗi khi đêm về.

Người tù có thể sẽ yếu đuối, nản lòng hoặc trở nên cứng cỏi, can đảm hơn khi chịu đựng đến cùng sự mênh mông vô tận trong khoảng không gian chật hẹp, u ám mang tên “buồng biệt giam.” Điều đó tùy thuộc ở thái độ tiếp nhận hoặc tư thế của mỗi người.

Khi đã không được quyền lựa chọn “nơi ở” cho mình trong nhà tù thì tốt nhất là chủ động làm “chủ sở hữu” bất cứ nơi nào ta bị quăng quật vào đó.

Bước vào buồng biệt giam, tôi đã thấy Luyến. Nàng ta ngồi thù lù trên bệ xi măng. Đôi mắt sắc như dao trong ánh điện yếu ớt, thản nhiên và không mấy thiện chí nhìn tôi. Tôi nghĩ đến các từ nghe được lúc còn ở buồng chung, thấy một chút nghi ngờ về người bạn mới. Cô ta có thể là người được công an sắp xếp để “khai thác” tôi.

Một số danh từ như: “rích, ly, ma, chó, ăng-ten...” dùng để gọi loại tù nhân chấp nhận làm “tay trong” cho công an để đổi lấy những lợi ích cho bản thân. Phần thưởng cho mỗi lần “lập công” có thể trả bằng tiền, hiện vật, bằng những “đặc ân”, sự ưu tiên trong thời gian thụ án và nhất là rút ngắn năm tháng ở tù của rích. Tất nhiên, trước khi đi làm “nhiệm vụ”, rích cũng được công an hướng dẫn, “huấn luyện” về cách tiếp cận, khai thác, nhất là lấy được cảm tình và lòng tin của “đối phương.” Rích thường được điều tra viên và cai tù sắp xếp để gần gũi “con mồi.” Có nhiều khuôn mặt rích dễ nhận diện. Có nhiều rích ngụy trang khéo đến nỗi kẻ cận kề không phát hiện được.

Tôi biết dạng người này nhờ kinh nghiệm bốn năm tù, qua quan sát và qua chính vài người từng là rích thừa nhận. Vênh váo tự cho mình phá án giỏi nhất thế giới, nhưng công an cộng sản Việt Nam luôn phải áp dụng thủ đoạn dùng tù để khai thác tù. “Bị can” có thể không khai với công an điều tra, nhưng sẵn sàng kể lể, tâm sự đủ thứ với bạn tù mà mình tin cậy, từ các mánh khóe, quan hệ riêng tư, gia đình, xã hội, thói quen, sở thích và nhiều thứ liên quan hoặc không liên quan tới vụ án.

Bọn điều tra viên và bọn cai tù biến người tù thành kẻ thù của nhau, phải sống trong tình trạng nghi ngờ, cảnh giác, giám sát và căm ghét nhau trong cảnh tù đầy.

Không mấy bận tâm về sứ mệnh của người bạn mới, tôi bị thôi thúc bởi mục tiêu tự đặt cho mình: Phải chung sống hòa bình và thân thiện với cô ta. Tôi chủ động bắt chuyện, nhờ Luyến với tư cách người đến trước chỉ bảo để tôi quen dần với sinh hoạt mới. Lúc đầu cô nàng đáp lại không mấy nhiệt thành. Nhưng không chịu được không khí nặng nề của nhà tù, Luyến cũng phải chuyện trò với tôi. Bị chuyển đi bất ngờ, tôi bị cắt xuất cơm chiều. Luyến đưa cho tôi phong bánh lương khô. Tôi chỉ ăn hết một nửa, uống nước vào, cũng ngang dạ. Buổi tối, tôi loay hoay không biết đi vệ sinh ở đâu. Luyến chỉ cái bô để góc buồng, tôi đột nhiên rùng mình.

Chiếc hộp đựng tôi và Luyến, không có vô tuyến, quạt máy, đồng hồ treo tường, nhà vệ sinh như ở buồng chung, vì thế càng ảm đạm.

Buồn quá! Tôi nhẹ cất tiếng hát. Tôi cứ hát. Rồi một giọng hát khác ban đầu còn khẽ khàng, rụt rè rồi sau cứ lớn dần. Và hòa vào giọng hát của tôi, Luyến hay bất cứ ai dù mang sẵn một “âm mưu” với bạn tù thì vẫn cứ là một người tù mang trọn vẹn nỗi buồn thương, lo lắng, hoang mang vô tận. Cô nàng khen tôi hát hay. Được khích lệ, tôi hát to hơn. Chúng tôi cùng hát với nhau. Luyến hát dở nhưng cô ta tự nhiên hẳn, khác với thái độ dè dặt có phần khinh khỉnh lúc đầu. Có tiếng người!

Chúng tôi ngừng hát, giỏng tai nghe.

- Mình có hàng xóm chị ơi! Luyến reo lên mừng rỡ. - Hàng xóm nào?

Tôi ngạc nhiên hỏi.

- Bên cạnh có người, đàn ông hẳn hoi nhá. Em nghe rõ.

Gương mặt cô nàng rạng rỡ hẳn lên. Luyến dùng gót chân gõ mạnh vào bờ tường.

Bên kia, một tiếng gõ trả lời.

- Nhà bên này chào nhà bên đấy nhá!

Một giọng đàn ông vang vang. Tự nhiên tôi thấy

ngượng. Thế mà mình hát say sưa như chỗ không người. Bên kia lại tiếp tục còi (*) sang, bắt chuyện.

- Người ta đang hỏi tên chị kìa, trả lời đi!

Luyến giục.

- Thôi, chị ngại lắm.

Cô nàng khích lệ:

- Ngại gì, có nhìn thấy mặt nhau đâu mà ngại. Vào

đây không có bạn, chỉ có chết vì buồn chán thôi, chị ạ Tôi miễn cưỡng trả lời:

- Thôi, em cứ giới thiệu đại chị tên là Hoa. Chị bị

bệnh về thanh quản, không nói to được.

Suốt thời gian biệt giam, mọi người đều gọi tôi là

Hoa,còn Luyến sẽ dùng đại tên Liên - sau này là Còi - do tôi bịa ra tặng cô nàng để tiện xưng hô với hàng xóm.

Từ hôm đó, Luyến kiêm luôn vị trí “chủ hộ”, chịu mọi trách nhiệm từ đối nội như lấy cơm, rửa bát, giặt đồ lúc tôi đi cung đến công tác đối ngoại, giao lưu với nhà hàng xóm. Cô nàng có vẻ phấn chấn với vai trò chủ hộ lắm.

Theo yêu cầu của nhà hàng xóm, tôi tiếp tục hát. Tôi nghĩ đến mẹ. Chắc mẹ sẽ cảm nhận được lời tôi hát:

Nơi đây tôi chờ, nơi kia anh chờ.

Trong căn nhà nhỏ, mẹ cũng ngồi chờ.

Anh lính ngồi chờ trên đồi hoang vu,

Người tù ngồi chờ bóng tối mịt mù.

Chờ đã bao năm... chờ đã bao năm

...chờ đã bao năm

Tiếng sụt sịt của Luyến làm tôi ngừng hát.

Nhà hàng xóm khen tôi hát hay như ca sĩ chuyên nghiệp. Chắc tại tôi hát bằng tâm trạng của mình, chạm được đến nỗi buồn của họ... Luyến lại làm người đại diện để cảm ơn. Thời gian đầu, tôi chưa quen với tiếng còi từ nhà hàng xóm nên Luyến làm chân phiên dịch.

Hát mãi cũng chán. Hai chị em tôi mỗi đứa một bệ xi măng, nằm nghĩ miên man. Yên ắng quá! Tôi nghe rõ tiếng côn trùng và tiếng thằn lằn chắt lưỡi.

- Mười giờ rồi.

Luyến nói, giọng buồn tênh. Tôi ngạc nhiên hỏi:

- Sao em biết?

- Em vừa nghe tiếng bọn chòi (2) đổi gác. Ở đây hai

tiếng đổi gác một lần.

- À ra thế!

Tôi đáp lại, giọng cũng buồn tênh. Phần vì nhớ nhà, phần vì muỗi đốt nên nằm mãi không sao chợp mắt được. Luyến cởi mở và gần gũi hơn, nhất là sau khi phát hiện ra buồng giam bên cạnh có người. Nghĩ miên man một lúc, tôi lại gợi chuyện. Trong câu chuyện giữa chúng tôi cũng có lúc yên ắng như chưa từng có tiếng người.

- Mười hai giờ rồi chị ạ.

Giọng Luyến thều thào vì mệt và buồn ngủ.

- Ừ, chị cũng vừa nghe thấy tiếng đổi gác.

Tôi nằm quay mặt vào trong, tránh ánh điện.

Bên cạnh, Luyến vừa đập muỗi, vừa càu nhàu.

Tôi lấy quần áo quấn vào chân và cánh tay cho khỏi

muỗi đốt. Nhưng chỉ được một lúc là lại phải bỏ ra vì không chịu được nóng. Bỗng Luyến bật dậy, tóc tai rối bù đứng chống nạnh, chửi:

- Tiên sư mấy con đĩ muỗi này, có cho các bà ngủ không thì bảo. Bà mà báo công an, chúng mày chết cả lũ.

Vừa nói, Luyến vừa đập liên hồi vào không khí. Chẳng biết có trúng con muỗi nào không. Lúc này, tôi mới trông rõ mặt Luyến. Hai mí mắt cô nàng sưng húp, không nhìn thấy lòng mắt đâu, môi nổi cục lên như quả chuối mắn. Không nhịn được, tôi phá lên cười.

- Chị cười cái gì mà cười.Chị trông lại mặt chị xem.

Luyến đánh đố tôi. Tôi nhìn thấy mặt cô nàng chứ sao có thể tự nhìn thấy mặt mình. Tôi đưa tay lên mũi theo mô tả của Luyến. Bọn muỗi ác thật, chơi ngay chỗ sống mũi tôi. Mũi tôi vốn tẹt, nó đốt mấy phát vào đó, mặt tôi biến dạng là đúng rồi.

Hai chị em cười như mếu, động viên nhau ngủ tiếp.

Chả nhẽ bọn côn trùng đáng ghét ấy không thể chung sống hòa bình với lũ tù chúng tôi sao. Da thịt người tự do vừa sạch sẽ vừa thơm tho sao nó không đốt, lại cứ nhằm vào lũ tù khốn khổ, hôi hám chúng tôi. Trong bốn năm tù, nhất là thời kỳ biệt giam, tôi không nhớ mình đã giết bao nhiêu con muỗi. Mà có phải mình tôi giết nó đâu. Người tù nào chả sát sinh lũ muỗi. Thế mà lũ ấy vẫn không giảm sút về dân số, vẫn cứ nhắm đến người tù mà hút máu. Có người bị muỗi đốt, nhiễm bệnh sốt rét mà chết. Đêm biệt giam đầu tiên, rồi cũng qua.

Sáng hôm sau, tôi lại đi cung.

Trong thời gian ở Trần Phú, tôi chưa thấy người bạn tù nào đi cung nhiều như tôi, đến nỗi bọn cai tù còn ngạc nhiên. Luyến bảo “bọn điều tra viên một ngày không gặp chị, chắc nó ăn không ngon, ỉa không yên.” Luyến đấy, sự gì cô nàng cũng liên tưởng, xiên xẹo sang chuyện thiếu tế nhị kia. Cô nàng bảo, nói thế nó mới sướng cái miệng.

Chú thích: (*) còi: người tù buồng bên này với sang nói chuyện với người tù buồng giam khác. Phải nói to hết cỡ thì người kia mới nghe thấy nên gọi là “còi”.

18.09.2018