Người dân Vĩnh Tân đấu tranh vì lẽ phải

Author: Nhóm phóng viên tường trình từ VN

Source:RFA

Posted on: 2016-08-24

Công an và dân phòng bao vây chợ RFA

Đe dọa, dùng bạo lực tinh thần, cho dân phòng mang liềm cắt lúa, công an mang dùi cui đến đứng trước cổng chợ, bao vây chợ, dồn tiểu thương vào một góc… Đó là những gì mà nhà cầm quyền xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai đã sử dụng nhằm trấn áp, xua đuổi bà con tiểu thương ra khỏi khu chợ Vĩnh Tân trong lúc bà con đang đấu tranh để yêu cầu nhà cầm quyền phải xử sự công bằng, hợp tình hợp lý trên mảnh đất vốn dĩ là tư hữu của bà con tiểu thương nơi đây.

Một khu chợ đặc biệt

Có thể nói rằng chợ Vĩnh Tân là một khu chợ đặc biệt so với hàng ngàn khu chợ trên đất nước hình chữ S này. Vì hầu hết các khu chợ tại Việt Nam đều là chợ xây dựng hoặc hình thành trên đất công, đất của toàn dân do nhà nước quản lý và người dân sau quá trình buôn bán tự phát thành chợ hoặc do qui hoạch của chính quyền địa phương mà thành chợ.

Ngược lại, chợ Vĩnh Tân vốn dĩ là một khu chợ hình thành trên đất của người dân. Nghĩa là trước đây, khi ủy ban nhân dân xã Vĩnh Tân xây dựng trụ sở ủy ban, qui hoạch xây dựng rơi vào khu dân cư, xã đã thương lượng với người dân để hoán đổi đất, lấy mặt bằng xây dựng trụ sở ủy ban nhân dân xã cùng một số công trình công cộng khác. Bà con phải rời đất cũ, đến nơi ở mới theo thỏa thuận hoán đổi đất. Nơi ở mới đó chính là khu chợ Vĩnh Tân mà bà con tiểu thương đang đấu tranh kêu gọi công bằng hiện nay.

Xác nhận vấn đề hoán đổi đất cũng như chủ quyền sử dụng đất, Bà Hùng, một chủ đất trong khu chợ Vĩnh Tân chia sẻ:

“Đất của tôi là đất hoán đổi. Hồi xưa họ lấy đất của tôi để làm ủy ban xã, trạm xá… rồi đổi đất này của tôi. Hồi đó đất đổi với đất chứ chưa có tiền bạc gì cả. Trước đây tôi có sổ đỏ, nhưng khi đổi xong nó chỉ mới đưa cho cô cái biên nhận thôi. Mà giờ nó vẫn chưa chịu cấp sổ đỏ mới. Sổ đỏ cũ (trên nền trụ sở ủy ban) giờ tôi giữ mà!”

Bà Hùng cho biết thêm là hầu hết các sạp hàng trong chợ Vĩnh Tân đều tự phát, nghĩa là ban đầu chỉ có một số quầy bán hàng tập trung trước nhà của một số người trong khu dân cư mới. Sau đó, do thuận tiện về mua bán và nhu cầu mua tăng cao, các gian hàng tiếp tục mọc lên. Những chủ gian hàng này thương lượng với chủ đất để mua đất xây dựng sạp, quầy. Bởi đây là đất tư hữu sau khi hoán đổi của những gia đình có đất gốc đang nằm dưới nền trụ sở ủy ban nhân dân xã.

Xét về bản chất, chợ Vĩnh Tân có thể được xem là khu thương mại tự phát của các gia đình và nó hoàn toàn không phải là khu chợ công cộng do nhà nước thiết lập và xây dựng. Chính vì vậy, khi yêu cầu dời về khu chợ mới, nhà nước phải đền bù, giải tỏa khu chợ theo diện đền bù đất xây dựng như bất kì dự án đền bù giải tỏa trên đất của người dân.

Rất tiếc là nhà cầm quyền xã Vĩnh Tân đã không đền bù theo tinh thần đó mà chỉ hỗ trợ quá trình di chuyển chợ với mức giá dao động từ 25 triệu đồng đến 27 triệu đồng trên mỗi sạp hàng rồi sau đó sung đất vào công quỹ. Mặc dù bà con tiểu thương chưa đồng ý nhưng nhà cầm quyền đã cho người đo đạt, chia lô và đã có dự án mới trên mảnh đất này.

Cần tiếng nói của công bằng, lẽ phải

Một chủ đất khác chia sẻ:

“Ngày 18 tháng 8 vừa rồi thì dân căng băng rôn, bên chính quyền cho người mang dao, cứ đến tới đến lui là bình thường. Giấy tờ trước đây của mình có, nó đổi xong thì nó chưa chịu cấp sổ đỏ cho mình, cả mười mấy năm rồi cũng chưa có sổ. Giờ nó phân lô bán cho người ta rồi!”.

Ông này cho biết thêm là đã nhiều lần, bà con tiểu thương ra tận Hà Nội, đệ đơn lên Thanh tra Chính Phủ nhưng sau khi thanh tra Chính phủ nhận đơn, thay vì trả lời kết quả thanh tra trong vòng 10 ngày theo luật định thì họ lại để kéo dài gần hai năm sau mới trả lời. Trong thời gian bà con chờ đợi kết quả thanh tra Chính phủ, hàng trăm thứ nhũng nhiễu do nhà cầm quyền địa phương gây ra khiến bà con mất ăn mất ngủ. Và kết quả thanh tra cũng hoàn toàn không đúng với sự thật, nếu không muốn nói là Thanh tra Chính phủ đã vi phạm điều Khoản 2, Điều 39 Luật Thanh tra năm 2010 về thời hạn trả kết luận thanh tra.

Trước chợ Vĩnh Tân, Vĩnh Cửu, Đồng Nai, ngày 18 tháng 8 năm 2016. RFA

Một tiểu thương trong chợ Vĩnh Tân, tên Mầu, cũng là chủ đất của sạp hàng mà chị đã mua lại của một người bà con, chia sẻ:

“Hôm 18 mình căng băng rôn phản đối thì công an và dân phòng cầm liềm và dùi cui xuống trấn áp mình. Nó bắt mình xuống chợ mới mà trong khi đó nó chưa có bồi thường cho mình, giá đền bù thì quá rẻ. Nhưng mà họ vẫn cứ lấy, xô đẩy và giật băng rôn, đã có va chạm nhẹ giữa dân và dân phòng, công an. Và họ thấy bà con cương quyết thì tạm rút lui. Mà khu chợ mới thì không thể bán được. Mặc dù chưa đền bù nhưng họ đã có dự án ngay trên đất của mình rồi. Đất này trước đây hoán đổi diện tích chứ không phải là đất công, đất tư hữu!”

Hiện tại, đời sống của bà con tiểu thương chợ Vĩnh Tân ngày càng sa sút bởi việc mua bán không còn thông suốt như trước đây, hằng ngày bà con phải lo đối phó với các lực lượng do nhà nước phái tới. Trong khi đó, yêu cầu của bà con tiểu thương là phải sòng phẳng, phải đền bù đúng theo những gì pháp luật qui định và phải bố trí chợ mới hợp lý, không thể đưa khu chợ vào ngõ cụt, đi lại khó khăn, mua bán bất tiện.

Về vấn đề khu chợ mới như thế nào, chị Mầu cho biết:

“Chợ mới là ngõ cụt, phía trước là nhà máy ciment Hà Tiên, phía sau là nghĩa trang. Xây mười năm rồi, xuống cấp rồi. Mình cùng từng xuống bán thử nhưng không bán được gì cả. Nó ở ngõ cụt thì làm ăn được gì đâu!”

Chị Mầu cho chúng tôi biết là hiện nay, bà con tiểu thương chợ Vĩnh Tân vẫn tiếp tục đấu tranh đòi công bằng cho bản thân và cho cộng đồng. Phương thức đấu tranh của bà con là treo băng rôn, biểu ngữ để bày tỏ nguyện vọng và yêu cầu nhà cầm quyền phải chú ý đến quyền lợi chính đáng của người dân. Tinh thần đấu tranh của bà con tiểu thương là tuyệt đối không gây bạo động.

Tuy nhiên, có vẻ như phía nhà cầm quyền vẫn tiếp tục tạo ra những căng thẳng không đáng có và bỏ qua mọi tiếng kêu về công bằng, lẽ phải của bà con tiểu thương. Họ đã nhiều lần huy động lực lượng trấn áp đến đây. Và theo tiết lộ của một người làm trong ngành công an tỉnh Đồng Nai thì sắp tới đây sẽ có một cuộc trấn áp rất mạnh tay nhằm trục bà con tiểu thương ra khỏi chợ Vĩnh Tân.

Hiện nay, bà con tiểu thương chợ Vĩnh Tân thuộc xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai đang gặp rất nhiều khó khăn và bất lợi. Tiếng nói kêu gọi công bằng và lẽ phải của bà con tiểu thương Vĩnh Tân rất cần sự hiệp thông của cộng đồng và những ai tôn trọng công bằng, lẽ phải !

Tiểu thương chợ Tân Bình biểu tình