Kỳ I: Nhà máy Alumina Tân Rai (Lâm Đồng): Những quả bom đã được kích hoạt
Như hầu hết mọi người đã biết, dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên
là một loạt các dự án khai thác mỏ bô xít ở khu vực Tây Nguyên, Việt
Nam. Dự án này đã gây ra nhiều ý kiến tranh cãi khác nhau trong dư luận,
báo chí, Quốc hội. Hiện nay, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản
Việt Nam (TKV) đã và đang tiến hành triển khai thăm dò, đầu tư khai thác
bô-xít, luyện alumina tại Tân Rai(huyện Bảo Lâm – tỉnh Lâm Đồng).
Trong những năm qua, từ khi các dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên
được đưa lên mặt giấy đến nay, hàng loạt những ý kiến tranh cãi xoay
quanh vấn đề an ninh, quốc phòng, hiệu quả kinh tế, hậu quả xã hội, tác
động đối với môi trường sinh thái, công nghệ Trung Quốc lạc hậu, việc sử
dụng lao động phổ thông Trung Quốc tại khu vực Tây Nguyên trái với Luật
lao động Việt Nam.
Bao giờ cũng vậy, chỉ khi tận mắt chứng kiến thì mới có thể đánh giá một
sự vật, hiện tượng trung thực và khách quan được. Tôi có dịp chứng kiến
một trường hợp ngay trong chuyến khảo sát thực địa vừa qua tại Tây
Nguyên.
Tổng quan dự án bôxit Tân Rai
Dự án bôxit Tân Rai được triển khai xây dựng tại huyện Bảo Lâm – Lâm
Đồng – Việt Nam. Từ ngày 18 tháng 11 năm 2008 tới nay, nhà thầu Chalieco
(Trung Quốc) đã cơ bản hoàn thành cơ sở hạ tầng nhà máy boxit Tân Rai.
Hình ảnh: Một góc nhà máy Bô xít Tân Rai (Lâm Đồng – Việt Nam)
Nhiều vấn đề vẫn đang được tranh cãi gay gắt xoay quanh dự án này dù nhà
máy Bôxit Tân Rai đã đi vào hoạt động mấy năm gần đây. Bài viết này chỉ
đề cập tới hai vấn đề chính: tác động đối với môi trường sinh thái,
công nghệ Trung Quốc lạc hậu.
Tác động tới môi trường sinh thái.
Khi đi tới gần khu vực nhà máy chính sản xuất Alumina Tân Rai, ai cũng
có thể ngửi được mùi trứng thối nồng nặc. Ông P.T.T là bí thư xóm gần kề
nhà máy cho hay: “Các chú có thể tự mình ngửi được cái mùi hôi thối mà
chúng tôi phải chịu từ lúc nhà máy Bôxit bắt đầu hoạt động. Dân chúng
tôi khổ lắm, giờ chỉ mong Nhà nước thu hồi luôn để chúng tôi đi luôn cho
con cháu được nhờ. Chứ ở thế này sớm muộn bệnh tật cũng tới các chú ạ”.
Hỏi những chuyện đời thường xung quanh nhà máy Bôxit Tân Rai, ông đảng
viên 30 năm tuổi đảng CSVN bức xúc khi nói hết từ quá trình hiện hữu của
dự án này tới nay: “Đầu tiên khi giải phóng mặt bằng, các quan chức ăn
bớt hết tiền của dân bị lôi ra toà. Thế nhưng chẳng hiểu sao số tiền bị
cắt xén đó cũng chẳng quay lại với dân mà đi đâu chẳng biết. Người Trung
Quốc đi lại sinh sống như những người dân địa phương, nạn mại dâm bùng
phát. Khi nhà máy đi vào hoạt động thì cái mùi trứng thối bao quanh
chúng tôi ngày đêm”.
Công nghệ Trung Quốc lạc hậu.
Lâu nay, nhiều luồng dư luận chỉ tập trung quan tâm vào mối nguy hiểm
của hố bùn đỏ mà quá trình tinh chế alumina thải ra. Thế nhưng mối nguy
hại đó thực sự chưa lớn bằng hàng chục chiếc lò than hoá khí zỉ zét đang
được sử dụng trong nhà máy Bôxit Tân Rai.
Trước đây khi vấn đề về công nghệ lạc hậu của Trung Quốc được đặt ra,
nhiều nhà phân tích nhận định không sai vì hiện tại theo một công nhân ở
Tổ Sửa chữa bảo trì - nhà máy Bôxit Tân Rai cho biết: “Máy chẳng biết
thế nào mà thường xuyên hư hỏng, tụi anh phải chạy đôn chạy đáo mới kịp
sửa chữa các lỗi mà ở hầu hết các công đoạn sản xuất đều có trục trặc”.
Trong nhà máy Bôxit Tân Rai, tổng cộng có 12 lò than hoá khí, thế nhưng
hiện nay 1 lò đã gần như hỏng hẳn, 11 lò vẫn đang hoạt động. Trong cuộc
trò chuyện với một công nhân làm việc ngay trong lò than hoá khí anh bày
tỏ lo ngại về sức khoẻ của mình vì không có đồ bảo hộ lao động, tai nạn
thường xuyên xảy ra.
Khi được hỏi về mối nguy hại lớn nhất trong nhà máy Bôxit Tân Rai thì
anh cho biết: “Mình làm việc ở đây đã được gần 03 năm rồi, mình nghĩ
rằng vấn đề hố bùn đỏ tới giờ vẫn chưa đáng lo ngại lắm. Trước mắt mình
nghĩ dễ dàng nhất vẫn là sự cố ở lò than hoá khí. Nếu vô tình mất điện,
trong 05 phút mà công nhân trực lò xử lý không kịp sự cố lò thì lò sẽ
nổ. Nói cậu đừng cười cứ, bọn em đi trực toàn ngủ gật không à. Nếu một
lò nổ thì 10 lò còn lại sẽ nổ, cứ dây chuyền như thế thì không chỉ nhà
máy Bôxit Tân Rai tan tành mà là cả một khu vực rộng lớn sẽ không còn
gì. Cứ tưởng tưởng một bình ga nổ thôi đã làm sập căn nhà hai tầng, 11
lò, mỗi lò to bằng cái container thì sức nổ của nó lớn thế nào. Ghê gớm
lắm”.
Tiếp lời anh công nhân cho biết thêm: “Những lò khí hoá than trước khi
được lắp đặt trong nhà máy đã bị sét zỉ hết rồi, chỉ sơn lại nên nhìn
mới thế thôi. Chứ nổ lúc nào không lường được đâu.”
Còn về hố bùn đỏ, anh này cho biết: “Bùn đỏ khi đã được lắng đọng khô
thì có hàng loạt xe container tới chở hết đi đâu không rõ. Nghe nói là
đưa đi xử lý”.
Câu hỏi được đặt ra là số bùn đỏ khô chứa vô vàn chất phóng xạ và kiềm
gây nguy hại vô cùng cho sức khoẻ của người dân được các xe container
chở đi đâu ?
Hiện tại, khu nhà máy Bôxit Tân Rai vẫn được bảo vệ nghiêm ngăt nên những bức hình này rất khó khăn mới ghi lại được.
Những dấu hỏi lớn được đặt ra khi Báo cáo của Chính phủ một đường nhưng
thực thi lại một nẻo với những sự mập mở tới mức nguy hại tới dân tộc.
Chúng tôi sẽ tiếp tục Kỳ 2 về các mối nguy hại từ dự án Nhà máy sản
xuất Alumina từ Bôxit ở Nhân Cơ (Đăk – Nông). Xin mời quý vị đón đọc.
0 comments:
Post a Comment