Đồn điền Trung Quốc tại Lào : Lạm dụng thuốc trừ sâu bất kể mạng người

Đồn điền chuối tại Lào

Từ nhiều năm qua, Trung Quốc đã tiến hành chính sách đưa các nước láng giềng phía Nam vào quỹ đạo của mình, và dĩ nhiên là Bắc Kinh ưu tiên sử dụng lá bài kinh tế : đầu tư, cấp tín dụng, viện trợ... Thế nhưng chính sách đầu tư kinh tế của Trung Quốc nhiều khi đã trở thành thái quá. Trường hợp ở Lào khá rõ nét, với sự hiện diện rất nặng nề tại các ‘nhượng địa’, nơi mà nước chủ nhà hầu như không còn quyền hạn ở ngay trên lãnh thổ của mình.

Đặc phái viên RFI, Arnaud Dubus đã ghi nhận tình hình này tại hiện trường trong những bài tường thuật trước, sau khi đến một số tỉnh ở Lào để tìm hiểu về sự thâm nhập kinh tế của Trung Quốc.

Hôm nay, đặc phái viên RFI chú ý đến một ngành mà người Trung Quốc không tiếc tiền đầu tư : nông nghiệp, hay nói một cách thật cụ thể là việc trồng chuối.

Thoạt nghe thì điều này không có gì lạ, chuối là một loại trái cây được cả thế giới tiêu dùng, có thể xuất khẩu đi mọi nơi. Có điều việc Trung Quốc trồng chuối lại trở nên rất nguy hiểm. Đây là điều mà Arnaud Dubus đã thấy khi đặt chân đến đồn điền chuối của người Trung Quốc ở miền Bắc Lào.

Trước tiên anh cho biết sơ lược về các đồn điền này như sau :

Arnaud Dubus : Đồn điền chuối của các nhà đầu tư Trung Quốc tập trung nhiều nhất tại tỉnh Bokéo, vùng Tây Bắc Lào, gần biên giới Thái Lan và Miến Điện. Ở tỉnh này, phần đông nông dân đã cho người Trung Quốc thuê đất của họ để trồng chuối.

Có những đồn điền rộng hàng mấy ngàn ha, nhân công làm việc tại các đồn điền này là người sắc tộc thiểu số, họ sống gần như tự cung tự cấp trên các sườn núi. Những nhân công này rất nghèo và sống như thế trong các trại nằm ngay giữa các vườn chuối.

Người Trung Quốc kiểm soát từ đầu đến cuối dây chuyền sản xuất, tất cả sản phẩm đều chuyển về Trung Quốc.

RFI : Thế những đồn điền chuối rộng lớn này có đặt ra những vấn đề gì đáng chú ý hay không ?

Arnaud Dubus : Vấn đề chính ở đây là người ta sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu hóa học. Tôi đã đến các vườn chuối này, tôi đã nhiều lần thấy các ê kíp tưới thuốc trừ sâu lên các cây chuối, nhưng nhiều đến nỗi người ta thấy rõ hóa chất nhỏ giọt từ lá chuối xuống đất.

Một chuyên gia nông nghiệp nói với tôi là họ phun hóa chất 17 lần trong 9 tháng đầu của cây chuối, và người lao động đôi lúc không mang khẩu trang. Tôi đã đến một số bênh viện và bác sĩ tại đây cho biết là thuốc trừ sâu gây những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe đối với người lao động và đặc biệt là đối với trẻ em.

Hai tuần trước khi tôi đến đấy, một em bé 1 tuổi rưỡi đã chết sau khi ho ra máu. Nhiều trẻ em chỉ vài tháng tuổi thôi đã phải đưa vào bệnh viện vì có những vấn đề nghiêm trọng nơi phổi.

Những người Lào lao động trong các đồn điền chuối đều biết là thuốc trừ sâu ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, nhưng họ nói họ không làm gì được. Vì cần tiền, họ bị buộc phải nghe lời các người chủ Trung Quốc.

RFI : Thế chính quyền Lào đã phản ứng ra sao ?

Arnaud Dubus : Trong suốt 4, 5 năm qua, chính quyền Lào không nói gì cả, mà ngược lại còn làm đủ mọi cách để hô hào, cổ vũ cho đầu tư củaTrung Quốc vào các đồn điền chuối. Phải nói là một số nhà thầu Trung Quốc đã đút lót cho viên chức địa phương tại chỗ để những người này nhắm mắt làm ngơ.

Nhưng trước bao nhiêu vấn đề ngày càng chồng chất, giới lãnh đạo cấp trên đã bắt đầu có phản ứng vào tháng 9 vừa qua. Họ đe dọa đóng cửa một số công ty Trung Quốc nếu không tuân theo các quy định về thuốc trừ sâu. Trên nguyên tắc họ cũng cấm những vườn chuối mới.

Vấn đề là phải xem xem những chỉ thị có sẽ được áp dụng hay không ở cấp địa phương, nơi mà nạn tham nhũng hiện diện rất mạnh trong số các viên chức.

RFI : Nhưng tại sao người Lào lại không tự mình trồng chuối mà phải cho người Trung Quốc thuê đất để lập đồn điền chuối ?

Arnaud Dubus : Đây là một câu hỏi rất lý thú. Lúc đầu, người Lào rất vui khi cho người Trung Quốc thuê đất, vì như thế họ được thêm tiền mà không phải làm gì cả. Bây giờ thì họ bắt đầu thấy hậu quả không tốt của việc này.

Hơn nữa, loại chuối mà người Trung Quốc trồng không có ở Lào. Vả lại người Lào cũng không có tiền để đầu tư, không có hiểu biết kỹ thuật cũng không có mặt bằng đủ lớn để làm những gì người Trung Quốc làm.

Những đồn điền chuối này chỉ sinh lợi nếu được xây dựng trên một diện tích tối thiểu là 100 ha, trong lúc mà nông dân Lào chỉ có những mảnh đất vài ha thôi.

Quả là một điều khá mỉa mai. Người Trung Quốc đã mang lại đến miền Bắc Lào một chế độ tư bản đúng nghĩa, và người Lào vì không hề được chuẩn bị nên đã hoàn toàn bị bất ngờ.

***

Ý KIẾN NGƯỜI ĐỌC BẢN TIN: Dân tộc Lào là một dân tộc thuần hậu nhất trong bán đảo Đông dương. Người dân không thích làm việc nhưng rất thích múa" điệu lam vong và uống rượu nếp". Mỗi gia đình, hằng ngày, chỉ cần một típ xôi và vài con mắm "bà đẹc" là đủ.

Tôi nghĩ rằng chỉ cần năm mười năm nữa thì người Lào sẽ tuyệt giống, nếu chính quyền Lào không thức tĩnh. Chiếm xong nước Lào, thì đến vùng Thượng du Bắc Việt cũng sẽ vào tay người Tàu. v.v. và v.v. Hởi anh chị em trí thức người Lào hải ngoại hãy tay trong tay cùng nhau lên tiếng đánh động lương tâm thế giới càng sớm càng tốt.

Lê Hùng Bruxelles.