Bắc Kinh thất bại trong ý đồ khép lại vụ án Bạc Hy Lai

Trọng Nghĩa_RFI

Phiên toà xét xử bà Cốc Khai Lai 20/08/2012 (REUTERS /CCTV)Trọng Nghĩa

Trái với mong muốn của Đảng Cộng sản Trung Quốc, bản án tử hình treo ban hành đối với bà Cốc Khai Lai hôm 20/08/2012 vẫn không khép lại được vụ tai tiếng liên quan đến ông Bạc Hy Lai, chồng của bị cáo, đã gây chấn động trong thời gian qua. Theo ghi nhận của  AFP, mối quan tâm của dư luận hiện giờ đã chuyển sang trường hợp của chính ông Bạc Hy Lai, được cho là một mối đau đầu cho Bắc Kinh.
Cựu Bí thư Trùng Khánh, một thành phố khổng lồ với khoảng 33 triệu dân, đã bị biệt giam từ tháng 3 năm 2012 đến nay sau khi bị buộc tội « vi phạm kỷ luật đảng ». Vấn đề là người dân Trung Quốc lại rất muốn biết là ông đã phạm phải những tội cụ thể nào.
Bà Cốc Khai Lai, vợ của ông, đã bị kết án về tội sát hại doanh nhân người Anh Neil Heywood, bạn thân của gia đình họ trước lúc xẩy ra mâu thuẫn về tài chánh. Bà đã nhận lãnh toàn bộ trách nhiệm trong vụ sát nhân này, nhưng dư luận Trung Quốc vẫn tự hỏi là ông Bạc Hy Lai có can dự vào tội ác đó hay không, và nếu có thì đến mức độ nào.
Theo hãng AFP, trên đây chỉ là một ví dụ trong số biết bao câu hỏi vẫn nở rộ trên mạng internet tại Trung Quốc, chẳng hạn như : Phải chăng Bạc Hy Lai đã sử dụng doanh nhân người Anh Heywood để chuyển những món tiền lớn ra khỏi Trung Quốc ? Phải chăng là Bạc Hy Lai đã thiết lập tại lãnh địa Trùng Khánh của ông cả một hệ thống áp bức và tham nhũng ? Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc biết gì về các hành vi của nhân vật này ?
Vì đó là những câu hỏi không có câu trả lời, cho nên đã làm dấy lên những cuộc tranh cãi sôi nổi, cho thấy là người dân vẫn hết sức quan tâm đến vụ này. Theo AFP, cũng chính vì thế mà Chính quyền Trung Quốc hiện chưa thể đóng lại vụ án Bạc Hy Lai như họ mong muốn.
Theo ông Lý Thành, một chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Viện nghiên cứu Brookings Institution ởWashington : « Câu chuyện này chưa thể kết thúc, bởi vì người ta vẫn đang chờ đợi xem số phận của Bạc Hy Lai sẽ ra sao, và đây đích thực là một điểm rất quan trọng vào lúc Đại hội đảng đang gần kề ».
Theo dự kiến, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ họp đại hội vào tháng 10 tới đây và sẽ chỉ định một tầng lớp lãnh đạo mới. Trước thềm đại hội, giới lãnh đạo Trung Quốc luôn mong muốn phô trương một bộ mặt đoàn kết nhất trí. Thế nhưng vụ cách chức Bạc Hy Lai, « ngôi sao đang lên » trong đảng vừa qua, đã có tác dụng như là một quả bom, bộc lộ cường độ gay gắt của cuộc đấu tranh giành các vị trí chủ chốt.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng vụ Bạc Hy Lai bị thất sủng đồng nghĩa với việc phe tân bảo thủ theo chủ nghĩa Mao bị cánh « tự do » và « cải tổ » thuộc Đoàn Thanh niên của đương kim chủ tịch Hồ Cẩm Đào đẩy lùi.
Theo ông Lý Thành, « Thiệt hại do vụ tai tiếng Bạc Hy Lai gây ra đã rất nghiêm trọng, do đó, xử lý vụ này đã thực sự trở thành một vấn đề quản lý khủng hoảng ». Trong viễn cảnh đó, có thể là ông Bạc Hy Lai sẽ không bị đưa ra trước một phiên tòa hình sự, vì việc đó sẽ khiến cho hình ảnh đảng Cộng sản Trung Quốc bị tổn thương nặng nề hơn. Và ngay cả khi không thể không đưa nhân vật này ra xét xử, thì các tội danh cũng sẽ chỉ giới hạn trong các mưu toan che đậy vụ sát nhân mà vợ ông là thủ phạm mà thôi.
Chuyên gia Joseph Fewsmith thuộc Đại học Boston ở Hoa Kỳ giải thích : « Điều này sẽ khiến công chúng bớt quan tâm đến vụ việc, mà đó dường như là một mục tiêu quan trọng của đảng ». Thế nhưng, khi làm như vậy, giới lãnh đạo sẽ phải giải thích với công chúng, và đó là cách thức duy nhất để họ khép lại vụ việc và chuyển sang chuyện khác ».
Trong bài tường thuật dài về phiên xử bà Cốc Khai Lai, Tân Hoa Xã không hề đề cập đến ông Bạc Hy Lai. Một số nhà quan sát xem đấy là dấu hiệu cho thấy là chế độ Bắc Kinh không muốn lôi ông Bạc Hy Lai vào vụ này.