100 NĂM MIỀN BẮC VIỆT NAM QUA ẢNH
Cứ
mỗi dịp Tết đến xuân về, tôi lại thích nghĩ về quá khứ, về những gì đã
qua. Tết là một cái cớ để sống chậm lại và suy ngẫm về những giá trị cũ.
Thời gian lúc này như chậm lại để cho những dòng ký ức cứ bám quanh
người đặc quánh, nghi ngút. Tôi lại lục tung những hang cùng ngõ hẻm của
mạng Internet để kiếm tất cả những bức ảnh miền Bắc từ xưa đến nay mình
có thể tìm được. Tôi chợt nhận ra, ảnh về Việt Nam xưa nay cũng không
hề ít nhưng mỗi chỗ rải rác một nơi mang nặng tính chất nhà kho hơn là
kết nối. Vậy là ý tưởng của bài này ra đời, tôi bỏ ra hai ngày tổng hợp
và chọn ra hơn 300 bức ảnh màu/đen trắng của miền Bắc Việt Nam 100 năm
qua (từ 1915 đến 2015), cộng thêm chú thích những gì có thể để tạo thành
một câu chuyện dài, một bức tranh toàn cảnh của những hoài niệm.
Di
sản của ông cha ta để lại không chỉ là những thứ xa xôi, cao siêu như
giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc cần được đánh thức và bảo tồn mà
còn là những khoảnh khắc, thói quen, con người đã gắn bó sâu đậm đến mức
trở thành một phần của tiềm thức, không bao giờ thay đổi.

Phố
Paul Bert (năm 1914/1915), nay là phố Tràng Tiền, Hà Nội. Paul Bert là
một nhà động vật học, sinh lý học, và chính trị gia người Pháp, ngoài
đường Paul Bert thì tên ông còn được chính quyền thực dân Pháp ở Đông
Dương dùng đặt tên một vườn hoa ở Hà Nội, vườn hoa Paul Bert (nay là
vườn hoa Lý Thái Tổ).

Eue
des Ferblamctiers (phố Hàng Thiếc), Hà Nội, 1915. Nối từ cuối phố Hàng
Bồ đến phố Hàng Nón, ngày nay phố này là nơi tập trung các nhà sản xuất
những mặt hàng bằng tôn, kẽm, sắt tây và gương soi. Trước thời Pháp
thuộc thì là nơi sản xuất và bày bán các loại hàng đúc bằng thiếc như
cây đèn, cây nến, lư hương, ấm, khay đựng chén…

Cầu
Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng Hà Nội, ngày xưa
vốn được đặt tên là Paul Doumer, theo tên của Quan Toàn quyền Đông Dương
Paul Doumer. Khởi công năm 1898 và hoàn thành năm 1902.

Thầy
đồ viết câu đối để bán. Xin chữ thầy đồ ngày tết là truyền thống dân
gian từ xưa, khi đó đa phần không biết chữ nên mới có phong tục thờ chữ
trong nhà để mơ ước con cháu sau này được học hành, làm ăn phát đạt. Sau
này thì nó đơn giản là một phong tục với mong muốn mang lại may mắn,
bình an cho gia đình.

Phố
Hàng Gai, Tết Trung thu 1915. Một phần con phố hồi cuối thế kỷ 19 có
tên là phố Hàng Tiện: có những cửa hàng nhỏ, thợ vừa tiện vừa bán những
đồ thờ, mâm bồng, đèn nến, ống hương, đài rượu, khuôn ván, mõ gỗ… Họ
tiện cả những thứ nói trên nhưng cỡ nhỏ bé để trẻ con chơi.

Hàng
Đào (Hà Nội) những năm thập niên 20. Phố Hàng Đào là một phố trong khu
phố cổ Hà Nội. Phố Hàng Đào nằm theo hướng bắc – nam, dài khoảng 260m.
Đầu phía nam của phố là quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục sát bờ hồ Hoàn
Kiếm, đầu phía bắc giáp phố Hàng Ngang. Tên phố có nguồn gốc từ mặt
hàng vải nhuộm đỏ được bán nhiều ở phố từ xa xưa. Hiện nay Hàng Đào là
phố một chiều cho các phương tiện giao thông và vẫn được coi là phố buôn
bán chính. Ảnh: Charles Peyrin

Mỏ
than ở Hòn Gai, 1921. Ngày xưa dù là kẻ thắng trận trong Thế chiến II
nhưng Pháp chịu nhiều tổn thất nặng nề về kinh tế và là con nợ lớn của
Mỹ. Để bù đắp chiến phí, Pháp càng tăng cường mạnh mẽ việc khai thác
thuộc địa, nhất là Đông Dương vì nơi đây vốn là một vùng đất giàu có về
khoáng sản và nông nghiệp. Đặc biệt than luôn đứng đầu trong số các
khoáng sản được khai thác ở Việt Nam

Gần
mộ mỏ đồng, 1915. Bên cạnh than, các mỏ đồng, thiếc, kẽm, sắt… đều được
bổ sung thêm vốn, nhân công và đẩy mạnh tiến độ khai thác, sản lượng
tăng gấp nhiều lần trước chiến tranh.

Vùng
biên giới Trung Quốc, làng Na-Cham năm 1915 (ngày nay là thị trấn Na
Sầm thuộc huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn). Thị trấn Na Sầm có diện tích
1,5 km², dân số năm 1999 là 3299 người. người ta hầu như không dùng tiền
mặt, nếu có thì chủ yếu là tiền lẻ. Ở đây có chợ Na Sầm, đa phần hàng
hoá được mua bán bằng cách trao đổi.

Những
năm thập niên 20. Vườn hoa cạnh Hồ Gươm, góc Hàng Khay/Đinh Tiên Hoàng
bây giờ. Cái đài ở góc trái ảnh giờ không còn nữa. Ảnh: Charles Peyrin

Nhuộm
răng đen là một tục lệ có từ lâu đời của Việt Nam, đơn giản là vì quan
niệm về thẩm mỹ mỗi thời mỗi khác thôi. Như tôi đọc sách thì các cụ viết
rằng trước hết dùng cánh kiến tán nhỏ, vắt nước chanh để kín bảy ngày,
chờ tối đi ngủ phết thuốc ấy vào hai mảnh lá dừa hoặc mo cau rồi ấp vào
hai hàm răng. Trong thời gian nhuộm răng thì phải kiêng nhai. Lặp lại
như thế một tuần cho răng ra màu cánh gián thi bôi thuốc răng đen. Thuốc
răng đen làm bằng phèn đen trộn với cánh kiến, nhuộm vài miếng là đen
kịt lại, rồi đốt cho chảy nhựa ra, lấy nhựa ấy phết vào răng cho không
phai ra được nữa.

La
Rue du Cuivres. Phố Hàng Đồng, Hà Nội, 1915. Thời Pháp thuộc hai phố
Hàng Đồng và Bát Sứ thuộc phố Rue des Tasses (phố Hàng Chén). Ngày xưa
đây là nơi cung cấp chế tác các sản phẩm từ Đồng cho cả kinh thành.

Quan
tổng đốc một tỉnh gần Hà Nội (1915). Ngày xưa đây là một chức quan của
chế độ phong kiến trao cho viên quan đứng đầu một vùng hành chính gồm
nhiều tỉnh thành. Ở Việt Nam, từ năm Tân Mão 1831, năm thứ 12 triều vua
Minh Mạng, nhà vua chia Việt Nam thành 31 tỉnh, trong đó miền Bắc có 6
quan tổng đốc: Sơn Hưng Tuyên, Hà Ninh, Ninh Thái, Hải An, Định An, Lạng
Bình.

Cô
gái ăn trầu (1915). Với người Việt Nam, trầu cau là biểu hiện của phong
cách, vừa là thể hiện tình cảm dân tộc độc đáo. Trầu cũng được dùng để
tưởng nhớ tổ tiên, để ghi nhớ công ơn nuôi nấng sinh thành của những thế
hệ đi trước. Trầu cau gần gũi với ông bà chúng ta như thế nên hiển
nhiên nó cũng trở thành hình tượng của văn hóa và con người Việt Nam
xưa.

Phố
Hàng Khoai. Phố Hàng Khoai dài trên ba trăm năm mươi mét đi từ bờ sông
Hồng đến ngã năm Hàng Lược. Phố có tên là Hàng Khoai vì ở sát bên chợ
Đông Xuân, hàng ngày nông dân ngoại thành hay tập trung ở đây để bán các
thứ nông sản nhiều nhất là các loại khoai: khoai lang, khoai sọ, khoai
môn, cùng với gạo, ngô, đỗ, sắn.

Nhà
thờ ở Lạng Sơn. Thành phố trước đây có tên là Thị xã Lạng Sơn và trở
thành thành phố vào năm 2002, là đô thi loại III. Giáo phận ở đây phát
triển khá mạnh với rất nhiều nhà thờ.

Cổng
tam quan chùa Láng. Chùa Láng còn gọi là Chiêu Thiền tự, là một ngôi
chùa đường Chùa Láng, trước kia vốn là ngõ Giếng của làng Láng Thượng,
quận Đống Đa, Hà Nội. Tên chùa có ý nghĩa rằng: “Vì có điều tốt rõ rệt
nên gọi là Chiêu. Đây là nơi sinh ra Thiền sư Đại Thánh nên gọi là
Thiền”. Người Pháp gọi là Pagode des Dames. Còn cổng tam quan là một
loại cổng có ba lối đi thường thấy ở chùa chiền theo lối kiến trúc
truyền thống Việt Nam. Cổng tam quan mang ý niệm “ba cách nhìn” của Phật
giáo gồm có “hữu quan”, “không quan” và “trung quan”, thể hiện cái sắc
(giả), cái không (Vô thường) và trung dung của cả hai.

Từ
Khuê Văn Các nhìn ra cổng tam quan. Theo dự thảo Luật thủ đô được thông
qua trong kì họp thứ 4 Quốc hội khóa XIII ngày 21/12/2012, Khuê Văn Các
tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã được chọn làm biểu tượng của thủ đô Hà
Nội.

Ô
Quan Chưởng à một cửa ô của Hà Nội xưa, nằm ở phía Đông của toà thành
đất bao quanh Kinh thành Thăng Long, được xây dựng vào năm Cảnh Hưng thứ
10 (1749), đến năm Gia Long thứ ba (1817) được xây dựng lại và giữ
nguyên kiểu cách đến ngày nay. Ngày nay, ô Quan Chưởng nằm nằm trên phố Ô
Quan Chưởng, đầu phố Hàng Chiếu, gần dưới chân cầu Chương Dương.

Hà
Nội 1928, tượng đài kỷ niệm binh lính Pháp và Việt chết trong Đệ nhất
Thế chiến. Thời Pháp thuộc là một giai đoạn của lịch sử Việt Nam, bắt
đầu từ năm 1884 đến 1945. Đây là thời kỳ Việt Nam, cùng với Lào và
Campuchia thuộc Đông Dương, trở thành thuộc địa của Pháp. Sau khi xâm
chiếm thành công Đông Dương, người Pháp chia Việt Nam ra làm 3 xứ riêng
lẻ là Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ; cùng với 2 xứ bảo hộ Ai Lao (Lào) và
Cao Miên (Campuchia) trở thành Liên bang Đông Dương.

Tàu
hỏa Hà Nội-Hải Phòng đang chạy qua cầu Phú Lương, Hải Dương. Tuyến
đường sắt Hà Nội – Hải Phòng dài 102 km được thực dân Pháp khởi công xây
dựng từ năm 1901 nhằm mục tiêu biến con đường huyết mạch này thành
phương tiện chủ yếu phục vụ cho cuộc chiến tranh xâm lược tại vùng Bắc
Bộ.

Cột cờ Hà Nội (1935), được xây dựng cùng thời với thành Hà Nội dưới triều nhà Nguyễn (bắt đầu năm 1805, hoàn thành năm 1812)

Nhà
tù Hỏa Lò được xây từ năm 1896 bởi thực dân Pháp, với mục đích giam giữ
những người chống chế độ thực dân. Nơi đây từng là một trong những nhà
tù kiên cố và lớn nhất ở Đông Dương.

Chợ
hoa góc hàng Khay – Đinh Tiên Hoàng. Thời Pháp thuộc, đầu phố bên phía
hồ Gươm từng là chợ hoa trong khoảng nửa thế kỷ. Ngoài ra ở đây còn có
nghề khảm trai, thế nên mới có tên phố Hàng Khay – ở đây chuyên làm nghề
đồ gỗ khảm trai, trong đó có mặt hàng khay.

Hà
Nội những năm thập niên 30. Ngã tư Phố Nguyễn Hữu Huân (Rue Maréchal
Pétain) với Phố Hàng Mắm (Rue de la Saumure). Ảnh: Charles Peyrin

Hà Nội những năm thập niên 30. Ảnh chụp dùng kỹ thuật phơi sáng kép (double exposure) của một nhiếp ảnh gia vô danh.

Hà Nội 1940. Người dân đang xây dựng hầm trú ẩn, trong giai đoạn này trẻ em cũng phải tham gia lao động. Ảnh: Harrison Forman

Hà
Nội 1940. Trạm xăng Texaco gần cầu Long Biên. Thời gian đầu do cầu Long
Biên còn hẹp chưa được mở rộng hai bên nên xe chở khách đi tỉnh không
thể qua cầu, phải đi phà sang bên kia sông. Năm 1923, việc mở rộng đường
hai bên cầu hoàn thành nên xe không phải qua phà nữa. Ba hãng xăng là
Shell, Socony và Texaco (của Mỹ) mở điểm bán xăng và Texaco đã giành
được quyền tài trợ xây nhà bán vé khang trang, trên nóc nhà bán vé có
cột hình vuông 4 mặt có tên Texaco. Theo tạp chí “Tự nhiên” xuất bản
bằng tiếng Pháp năm 1926 phát hành tại Hà Nội thì năm 1925, trung bình
một ngày có 4 xe tải, 166 xe ô tô con và 79 lượt xe buýt qua lại cầu
Long Biên. Ảnh: Harrison Forman

Hà
Nội 1940. Nhà hát lớn Hà Nội được người Pháp khởi công xây dựng năm
1901 và hoàn thành năm 1911 theo mẫu Nhà hát Opéra Garnier ở Paris nhưng
mang tầm vóc nhỏ hơn và sử dụng các vật liệu phù hợp với điều kiện khí
hậu địa phương Việt Nam. Ảnh: Harrison Forman

Hà
Nội 1940. Bên ngoài rạp Eden. Cái rạp này hồi trước tên là “Cinema
Palace”, là rạp phim hoành tráng nhất ở Hà Nội. Nó có mặt tiền thật đẹp
tựa cái vỏ con sò cách điệu. Thời thực dân Pháp tạm chiếm Hà Nội
(1947-1954), rạp đổi tên thành “Eden”. Người chủ mới không biết muốn tỏ
ra khác trước hay vì trào lưu kiến trúc tân kỳ mà che cái mặt tiền đẹp
đó bằng những tấm gỗ dán vuông thành sắc cạnh như trong ảnh này để đến
nỗi mọi người quên bẵng diện mạo kiến trúc ban đầu, ngay cả khi sau này
nó được đổi thành rạp chiếu bóng “Công nhân” rồi sàn diễn chuyên nghiệp
của Đoàn kịch nói Hà Nội. Ảnh: Harrison Forman

Bảng hiệu tính khoảng cách từ Hà Nội đến các tỉnh miền Bắc ở đầu cầu Long Biên. 1940. Ảnh: Harrison Forman

Cuối
thế kỷ 19, các cửa hàng bách hóa (Grands Magasins, Department Stores) ở
Paris xuất hiện rất thành công dẫn đến điều tất yếu là mô hình này được
lan rộng ở Việt Nam với Maison Godard, sau này thành Grands Magasins
Réunis (sau này là Bách Hóa Tràng Tiền và bây giờ là Tràng Tiền Plaza)
xây khoảng 1900. Ở Sài Gòn, Grands Magasins Charner tức Thương xá Tax
xây năm 1921. Ảnh: Harrison Forman

Hà Nội 1950. Cảnh sát giao thông điều hướng ở góc Đồng Khánh-Phố Hàng Khay (nay là Hàng Bài-Hàng Khay). Ảnh: Harrison Forman

Ngày
17 tháng 7 năm 1953, lúc 08h sáng, Trung úy Rivier, Y sĩ trưởng của
Tiểu đoàn 6 Nhảy dù Thuộc địa đứng quan sát đơn vị mình đang hạ xuống
bằng dù (tại phía bắc Lạng Sơn, dọc theo Quốc Lộ 4) trong chiến dịch
“Chim én”. Chiến dịch này nhằm mục đích phá hủy các kho vũ khí và trang
thiết bị ở gần thành phố Lạng Sơn, nơi đã trở thành một trung tâm tiếp
nhận vũ khí do Trung Quốc giúp Việt Minh kể từ tháng 10 năm 1950.

Hà
Nội ngày giải phóng, 10/10/1954. Sau khi chính quyền lâm thời Việt Nam
Dân chủ Cộng hòa tuyên bố Việt Nam độc lập, thực dân Pháp, dưới danh
nghĩa lực lượng Đồng Minh, tiến vào Đông Dương để giải giáp quân Nhật
nhưng kỳ thực với mưu đồ tái chiếm thuộc địa. Chính quyền Việt Nam đã cố
gắng hòa hoãn, nhưng cục diện càng lúc càng căng thẳng. Năm 1946 mở màn
Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất giữa lực lượng Việt Minh và quân
viễn chinh Pháp. Với lực lượng chênh lệch, vũ khí thô sơ, thiếu thốn,
phải chống lại lực lượng tinh nhuệ được vũ trang hiện đại của Pháp, quân
đội Việt Nam cầm chân và tiêu hao quân Pháp trong gần 2 tháng, sau đó
các lực lượng Quyết tử Việt Nam đã thực hiện chiến thuật chiến tranh đô
thị cầm chân quân Pháp, tạo thời gian để chính quyền Việt Nam rút về
chiến khu và tổ chức cuộc chiến tranh lâu dài về sau. Về phía Pháp,
chiếm được Hà Nội với tổn thất tương đối nhỏ, quân Pháp tin tưởng sau
khi chiếm được Hà Nội, họ sẽ có thể dễ dàng và nhanh chóng bình định
được toàn bộ Việt Nam, nhưng cuộc chiến đã kéo dài đến chín năm, kết
thúc tại chiến trường Điện Biên Phủ với thất bại hoàn toàn của người
Pháp.

Với
thất bại tại Điện Biên Phủ, Pháp buộc phải ký Hiệp định Geneve, đồng
thời rút hết quân về nước. Đúng tám giờ ngày 10/10/1954, các đơn vị quân
đội nhân dân Việt Nam tiến vào từ cac cửa ô, tiếp quản Thủ đô sau chín
năm bị tạm chiếm.

1967.
Xe điện chạy qua trung tâm Hà Nội ( góc Avenue Puginier và Rue du Coton
trong bản đồ năm 1936, nay là góc Điện Biên Phủ-Phố Hàng Bông, cạnh
vườn hoa Cửa Nam)

Miền Bắc Việt Nam 1967. Một bé trai bị cụt chân do không kích dùng cành cây chống nạng đứng cạnh bố.

Hà
Nội 1967. Phái đoàn ngoại giao Cuba rời Hà Nội vào miền Nam bằng những
chiếc xe con được ngụy trang, cách thức di chuyển đúng tiêu chuẩn khi đi
ra ngoài vùng quê.

Góc
đường Nguyễn Trường Tộ và Nguyễn Biểu, sát ngay nhà máy điện Yên Phụ Hà
Nội, một trọng điểm ném bom của Mỹ năm 1967 và 1972. Không xa nơi đó là
trận địa pháo phòng không 100 mm của Hồ Trúc Bạch, nơi Thiếu tá
McCaine rơi ngày 26-10-1967.

1967. Phía trước một nhà thờ ở Phát Diệm, người lao động khiêng sợi gai dầu dùng để dệt thảm và chiếu.

1967.
Một dân quân điều khiển khẩu súng phòng không bên ngoài một nhà máy tại
Hải Phòng. Khẩu súng này do Mỹ chế tạo và tịch thu được từ người Pháp
tại Điện Biên Phủ.

Thái
Bình 1967- Xã viên tiên tiến hợp tác xã nông nghiệp xã Nguyên Xá (Vũ
Thư, Thái Bình) hút thuốc lào tại nhà. Trong tủ là một tượng Phật và một
tượng bán thân của Joseph Stalin. Ảnh: Lee Jonathan Lockwood/Black Star

Chủ tịch Bắc Việt Nam Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng, hình chụp tại vườn Phủ chủ tịch tháng 11/1968. Ảnh: Marc Riboud

Cảnh
một đường phố ở khu vực trung tâm Hanoi, ngày đầu năm mới 1973. Vào
thời điểm này xe đạp là phương tiện chủ yếu trong thành phố.

1973. Máy bay vận tải C-141 của Không quan Mỹ đến sân bay Gia Lâm, Hà Nội để đón tù binh Mỹ được trao trả.

Trẻ
em đùa nghịch với nhiếp ảnh gia, Tháng Ba 1973. Trước đó gần hai tháng,
hiệp định Paris được ký kết vào ngày 27 tháng 1 năm 1973. Ngày 29 tháng
3 năm 1973, quân nhân Mỹ cuối cùng rời Việt Nam, chấm dứt mọi can thiệp
quân sự trực tiếp của Hoa Kỳ đối với vấn đề Việt Nam, Hoa Kỳ sẽ chỉ còn
duy trì viện trợ và cố vấn quân sự. Từ nay chỉ còn Quân lực Việt Nam
Cộng hòa đơn độc chống lại Quân đội nhân dân Việt Nam và Quân giải phóng
miền Nam Việt Nam. Ảnh: Werner Schulze

Làng
hoa Nghi Tàm, 1973. Từ chùa Trấn Quốc nhìn theo ven Hồ Tây, qua phố yên
Phụ, cuối con đường là đến đất “Tằm tang” – Làng hoa Nghi Tàm xưa, nay
thuộc phường Quảng An, Tây Hồ, Hà Nội. Nghề trồng hoa cảnh của Nghi Tàm
có truyền thống lâu đời. Ảnh: Werner Schulze

Một
đầu tên lửa sót lại từ Chiến dịch Linebacker II (Điện Biên Phủ trên
không) – chiến dịch quân sự cuối cùng của Hoa Kỳ chống lại nước Việt Nam
Dân chủ Cộng hoà trong Chiến tranh Việt Nam, kéo dài 12 ngày đêm từ 18
tháng 12 đến 30 tháng 12 năm 1972 sau khi Hội nghị Paris bế tắc và đổ vỡ
do hai phía Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mỹ bất đồng về các điều khoản
trong hiệp định. Tại chiến dịch này Hoa Kỳ đã sử dụng lực lượng không
quân chiến lược với B-52 làm nòng cốt ném bom rải thảm huỷ diệt xuống Hà
Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên và các mục tiêu khác liên tục trong 12 ngày
đêm, thả hơn 36.000 tấn bom, vượt quá khối lượng bom đã ném trong toàn
bộ thời kì từ 1969 đến 1971. Ảnh: Werner Schulze

Mấy
chục năm trước, nhiều chiếc xe đạp trị giá cả cây vàng, được cấp giấy
chứng nhận sở hữu, có biển số và được giữ gìn như vật báu trong nhà.

Phố Ngô Quyền, Hà Nội 1975. Đây cũng là năm chiến tranh chống Mỹ hoàn toàn kết thúc với cuộc tổng tấn công mùa xuân 30/04/1075

‘Một
yêu anh có Sen-kô (đồng hồ đeo tay hiệu Seiko) / Hai yêu anh có Pơ –
giô cá vàng (xe đạp Peugeot màu cá vàng) / Ba yêu anh có téc gang (quần
vải téc) / Bốn yêu hộ tịch rõ ràng Thủ đô’. Xe đạp trở thành một trong
những tiêu chí chọn chồng của các cô gái thời đó. Những thanh niên “mới
lớn” coi xe đạp là thứ đồ hàng hiệu!

Quốc
lộ 1, gần Chi Lăng, cách Lạng Sơn chừng 40 km. Cách Hà Nội chừng 120
km. Sau khi bị TQ tấn công và pháo kích từ 17-2-79, Lạng Sơn cầm cự được
đến 24-2 thì thất thủ. VN cấp tốc tổ chức tuyến phòng thủ Như Nguyệt
(Sông Cầu) cách Hà Nội chừng 60km để bảo vệ thủ đô, và tính chuyện di
tản Hà Nội vào Tây Nguyên. Ảnh: Thomas Billhardt.

Chợ
Đồng Xuân. Đây là một trong những chợ lớn nhất tại Hà Nội, Việt Nam; là
chợ lớn nhất trong khu phố cổ Hà Nội. Chợ có lịch sử tồn tại hàng trăm
năm từ thời phong kiến nhà Nguyễn.

Tam
Đảo, Vĩnh Phúc, 1985. Đây là một dãy núi đá ở vùng Đông Bắc Việt Nam
nằm trên địa bàn ba tỉnh Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Tuyên Quang. Gọi là
Tam Đảo, vì ở đây có ba ngọn núi cao nhô lên trên biển mây, đó là Thạch
Bàn, Thiên Thị và Máng Chỉ. Ngọn cao nhất có độ cao tuyệt đối là 1.591m.
Ảnh: Imre Villányi

Tàu
điện trên phố Đồng Xuân. Lịch sử tàu điện ở Hà Nội bắt nguồn từ năm
1900 khi người Pháp cho chạy thử chuyến tàu điện đầu tiên từ Bờ Hồ –
Thụy Khuê nhằm phục vụ nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa. Trong
những thập niên sau đó, các tuyến tàu điện liên tục được mở rộng. Từ ga
Trung tâm ở bờ hồ Hoàn Kiếm, các tuyến đường toả ra 6 ngả: Yên Phụ, chợ
Bưởi, Cầu Giấy, Hà Đông, chợ Mơ và Vọng, cũng là sáu cửa ngõ nối nông
thôn với nội thành. Thời Pháp thuộc tàu điện chia làm 2 hoặc 3 toa với
thứ hạng: hạng nhất, hạng hai. Hạng nhất là khoang nhỏ ở toa đầu sát chỗ
đứng người lái, vé đắt gấp đôi hạng hai.

Hà
Nội 1990. Khách đi tàu thường đông vì giá vé rẻ. Người bán vé kiêm luôn
việc cầm dây thừng xoay ngược cần lại mỗi khi tàu đổi chiều đi tại bến
cuối. Khi người Pháp rút khỏi Hà Nội, họ tin rằng chỉ sau 3 tháng Hà Nội
sẽ không còn tàu điện bởi cơ sở vật chất cho tàu điện hoạt động khi ấy
đã gần như kiệt quệ. Thế nhưng thành phố không những đã duy trì được mà
tàu điện còn phát triển, nhiều tàu mới toa mới được đóng thêm. Lúc đỉnh
cao ngành đạt được 37-38 triệu lượt khách/năm.

Nhưng
thời kỳ hoàng kim của tàu điện cũng không kéo dài mãi. Tàu điện lạc hậu
cũ nát không còn phù hợp với nhịp sống và sự phát triển các phương tiện
giao thông cá nhân. Cuối những năm 80, Công ty xe điện Hà Nội rơi vào
khủng hoảng. Các toa tàu với thiết bị cũ kỹ lạc hậu, dù được cải tiến
sửa chữa nhưng vẫn rơi vào khó khăn và càng lúc càng ít người đi. Đến
đầu những năm 90, trước sức ép của phát triển kinh tế, xã hội, tàu điện
Hà Nội đã phải tháo dỡ vì không đáp ứng được nhu cầu giao thông trong
thành phố, kết thúc tuổi đời 90 năm – gần một thế kỷ.

Rừng
Cúc Phương, Ninh Bình (Khi đó còn là Hà Nam Ninh), 1985. Vườn quốc gia
này có hệ động thực vật phong phú đa dạng mang đặc trưng rừng mưa nhiệt
đới. Nhiều loài động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng cao được phát hiện
và bảo tồn tại đây. Đây cũng là vườn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam.

Lăng
Chủ tịch Hồ Chí Minh (1986). Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được chính thức
khởi công ngày 2 tháng 9 năm 1973, tại vị trí của lễ đài cũ giữa Quảng
trường Ba Đình, nơi bác đã từng chủ trì các cuộc mít tinh lớn. Lăng được
khánh thành vào ngày 29 tháng 8 năm 1975.

Văn Miếu Quốc Tử Giám 1986. Văn Miếu được xây dựng từ năm (1070) tức năm Thần Vũ thứ hai đời Lý Thánh Tông.

Những
bức ảnh của nhiếp ảnh gia David Alan Harvey ở Việt Nam 1989 là vào thời
kỳ Đổi Mới – một chương trình cải cách kinh tế và một số mặt xã hội do
Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng vào thập niên 1980. Chính sách Đổi Mới
được chính thức thực hiện từ Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam
lần VI, năm 1986. Đổi Mới về kinh tế được thực hiện trước tiên. Trong
những năm đầu thế kỷ 21, Việt Nam mới bắt đầu thực hiện Đổi Mới trên các
mặt khác: xã hội, chính trị, tư duy, cơ chế, văn hóa… Tuy nhiên chính
trị không có những thay đổi nhiều so với Kinh tế.

Trong
đêm giao thừa, người Việt xưa thường đi lễ chùa để cầu xin đức Phật ban
cho điều tốt lành trong năm mới. Sau đó, trong đêm tối trên đường về sẽ
bẻ một cành lá cây nào đó, gọi là hái lộc. Nếu bẻ được một cành lá tươi
tốt, đầy đủ thì đó là điềm may mắn cho suốt năm tới. Ảnh: David Alan
Harvey

Cầu Long Biên lúc hoàng hôn, những người dân đang về nhà sau một ngày lao động mệt nhọc. 1989. Ảnh: David Alan Harvey

Sân
Bay Nội Bài 1991. Đây trước kia nguyên là một căn cứ không quân của
Quân đội Nhân dân Việt Nam trong chiến tranh Việt Nam, đã được cải tạo
để phục vụ cả mục đích dân sự và quân sự. Ngày 28 tháng 2 năm 1977, Tổng
cục Hàng không dân dụng Việt Nam đã ra quyết định thành lập Sân bay
quốc tế Nội Bài ở huyện Sóc Sơn, Hà Nội. Đến ngày 2 tháng 1 nǎm 1978,
sân bay chính thức mở cửa hoạt động và đón chuyến bay quốc tế đầu tiên
hạ cánh. Ảnh: M. Stern

Thủy
điện Hòa Bình, 1991. Nhà máy Thủy điện Hoà Bình được xây dựng tại hồ
Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, trên dòng sông Đà thuộc miền bắc Việt Nam.
Trước khi nhà máy thủy điện Sơn La khánh thành đây là nhà máy thủy điện
lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á. Nhà máy do Liên Xô giúp đỡ xây dựng và
vận hành. Công trình khởi công xây dựng ngày 6 tháng 11 năm 1979, khánh
thành ngày 20 tháng 12 năm 1994. Ảnh: Hpgrumpe.de

Chùa
Thầy, Hà Nội 1991. Ngôi chùa này nằm ở chân núi Sài Sơn, huyện Quốc
Oai, tỉnh Hà Tây cũ, nay là xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội, cách
trung tâm Hà Nội khoảng 20 km về phía Tây nam, đi theo đường cao tốc
Láng – Hòa Lạc. Ảnh: Hpgrumpe.de

Đốt
pháo ngày Tết. Tôi không rõ đây là năm nào nhưng chắc là trước năm 1994
vì năm 1994, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 406/CT-TTg (QĐ
406), sau đó Chính phủ cũng ra Nghị quyết số 05 về việc cấm sản xuất,
vận chuyển và đốt các loại pháo.

Việc
xuất hành đầu năm mới đã trở thành phong tục cổ truyền từ lâu đời với
mong muốn một năm mới làm ăn phát đạt và gặp nhiều may mắn.

Cha
ông ta xưa ăn Tết Nguyên Đán Việt Nam bắt đầu từ khoảng 23 tháng Chạp
cho tới hết ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch. Thường thì sau lễ tiễn ông
Công ông Táo về trời, người Việt xưa bắt đầu sửa soạn, đi sắm đồ dùng,
vật dụng cho Tết.

Những ô cửa Hà Nội cũ mà đằng sau chất chứa mỗi nhà một câu chuyện khác nhau rồi sẽ chỉ còn là dĩ vãng.

Nằm
tại phường Mỹ Đình 1 (quận Nam Từ Liêm), cách trung tâm Hà Nội 10 km về
phía tây nam, sân vận động Mỹ Đình có sức chứa lớn thứ nhì Việt Nam,
hơn 40.000 chỗ ngồi (chỉ sau sân vận động Cần Thơ với sức chứa 50.000
người). Đây cũng là tổ hợp sân vận động hiện đại nhất Việt Nam, chi phí
xây dựng sân gần 53 triệu USD. Sân chính thức hoạt động ngày 2/9/2003
với trận đấu đầu tiên giữa đội U23 Việt Nam và câu lạc bộ Thân Hoa
Thượng Hải (Trung Quốc). Nơi đây từng tổ chức Đại hội Thể thao Đông Nam Á
– SEA Games 22 năm 2003 và nhiều sự kiện thể thao, văn hóa lớn của đất
nước.

Nằm
cách Hà Nội gần 100km, quần thể Tràng An – Tam Cốc – Bích Động là điểm
đến hấp dẫn nhất Ninh Bình. Được bao quanh bởi những dãy núi đá vôi,
hàng trăm hang động kỳ ảo, hồ, đầm. Ảnh: lehaicao

Đại
lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội diễn ra trong 10 ngày (từ
1-10/10/2010) với 30 hoạt động văn hóa, lễ hội đặc sắc… Tâm điểm của
ngày Đại lễ diễn ra trong ngày 10/10/2010 là Lễ mít tinh, diễu binh,
diễu hành tại Quảng trường Ba Đình.

Sa
Pa là một thị trấn vùng cao, khu nghỉ mát nổi tiếng thuộc huyện Sa Pa,
tỉnh Lào Cai, Việt Nam. Nằm trên một mặt bằng ở độ cao 1500 đến 1650m,
thị trấn này có khí hậu mang sắc thái ôn đới và cận nhiệt đới, không khí
mát mẻ quanh năm, một ngày có đủ bốn mùa. Nhiệt độ không khí trung bình
năm của Sa Pa là 15 °C, nhiệt độ cao nhất mùa hè là 25 độ C, mùa đông
có thể dưới 0 độ C và có tuyết rơi.

Nằm
ở độ cao hơn 1.000m, cao nguyên Đồng Văn nằm ở tỉnh Hà Giang là mảnh
đất địa đầu cực Bắc của Việt Nam. Cao nguyên này đã được UNESCO công
nhận là Công viên địa chất toàn cầu vì những điểm độc đáo trong cấu tạo
địa chất. Đối với khách du lịch, đây là nơi có nhiều danh lam thắng cảnh
tuyệt đẹp, văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số, khí hậu luôn ôn
hòa mát mẻ.

Royal
City, Hà Nội. Được khởi công từ đầu năm 2010 và đi vào hoạt động năm
2013 – một đô thị phức hợp với khu căn hộ, bao quanh bởi nhiều không
gian mở như trung tâm thương mại liên hoàn trong lòng đất lớn nhất Châu
Á, sân trượt băng tự nhiên trong nhà – Vinpearl Ice Rink Royal City,
trường học quốc tế, công viên nước trong nhà – Vinpearl Water Park Royal
City, quần thể vui chơi giải trí, rạp chiếu phim, phố ẩm thực…

Nơi
đây có tượng đài Phù Đổng Thiên Vương khánh thành năm 2010 (công trình
văn hóa trọng điểm trong năm 2010 nhân dịp chào mừng kỷ niệm 1000 năm
Thăng Long – Hà Nội), được đúc bằng đồng nguyên khối theo phương pháp
thủ công, nặng hơn 85 tấn, cao 15m với độ vươn xa 16m.

Ga
Hà Nội (trước kia gọi là Ga Hàng Cỏ) là nhà ga đường sắt chính của thủ
đô. Ga gồm hai khu ở hai cửa khác nhau. Để đi từ Hà Nội vào các tỉnh,
thành phố phía Nam hành khách sẽ đi cửa hướng đường Lê Duẩn, còn phía
Bắc khách sẽ đi từ cửa khu B trên phố Trần Quý Cáp.

Cột
cờ Hà Nội nằm trên đường Điện Biên Phủ (quận Ba Đình). Đây là một trong
số ít những công trình kiến trúc thuộc khu vực thành Hà Nội may mắn
thoát khỏi sự phá hủy do chính quyền đô hộ Pháp tiến hành trong ba năm
1894 -1897. Toàn bộ cột cờ cao hơn 33m. Tính cả trụ treo cờ thì cao hơn
41m gồm ba tầng đế và một thân cột. Các tầng đế hình chóp vuông cụt, nhỏ
dần, chồng lên nhau, xung quanh xây ốp gạch.

Đường
trên cao đầu tiên ở thủ đô đoạn có tòa nhà 72 tầng, cao nhất Việt Nam –
Keangnam. Đường có tổng chiều dài toàn tuyến 15km, 4 làn xe, ô tô được
phép chạy tốc độ tối đa 100km/h.

Một góc phố cổ Hà Nội nhìn từ trên cao. Khu vực này thuộc địa bàn các phường Hàng Bông, Hàng Đào (quận Hoàn Kiếm).

Quảng
trường Cách mạng tháng Tám nằm ở trước cửa Nhà hát Lớn thuộc phường
Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm. Nơi đây ngày 19/8/1945 từng diễn ra cuộc mít
tinh lớn biến thành cuộc biểu dương lực lượng và hoạt động vũ trang
cướp chính quyền, mở đầu cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám trên
cả nước.

Văn
Miếu – Quốc tử Giám nhìn từ độ cao hơn 200m. Bao bọc xung quanh di tích
này là các con phố Quốc Tử Giám, Tôn Đức Thắng, Nguyễn Thái Học và Văn
Miếu. Đây là một trong những di tích quốc gia đặc biệt. Quần thể kiến
trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám bao gồm hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám
và vườn Giám. Kiến trúc chủ thể là Văn Miếu – nơi thờ Khổng Tử và Quốc
Tử Giám. Toàn khu có tường gạch vồ bao quanh, phía trong chia thành 5
lớp không gian với các kiến trúc khác nhau. Mỗi lớp không gian được giới
hạn bởi các tường gạch có 3 cửa để thông với nhau (gồm cửa chính giữa
và hai cửa phụ hai bên). Từ ngoài vào trong phải lần lượt đi qua các
cổng Văn Miếu, Đại Trung, Khuê Văn Các, Đại Thành và Thái Học.

Quảng
trường Đông Kinh Nghĩa Thục nằm ở phía Đông Bắc quận Hoàn Kiếm, gần hồ
Gươm và các tuyến phố Hàng Ngang, Cầu Gỗ, Hàng Gai và Đinh Tiên Hoàng.
Thời Pháp thuộc quảng trường này có tên là Place Négrier.

Theo
lời tác giả chụp bức ảnh thì, “Trong 1 lần đi xe bus 03B đến Bách Khoa,
tôi có đi qua đoạn Lê Duẩn và vô tình nhìn thấy 1 căn nhà không có cửa
chắn, như 1 căn nhà bỏ hoang, nhưng điều đặc biệt là bên trong căn nhà
này như 1 gallery. Nó thực sự thu hút tôi vô cùng bởi những tấm chân
dung mặt người. Tôi xuống ngay bến gần đó và đi tìm ngôi nhà này. Cũng
chả khó khăn gì vì nó ngay tại mặt đường Lê Duẩn, gần công viên Thống
Nhất. ai đi qua cũng dễ dàng thấy nó. Tôi vào ngôi nhà và thấy cái
gallery này thật hoang tàn đến lạ lùng, vói dòng chữ đơn giản “street
gallery” và #ơ, nhưng những bức chân dung thực sự có hồn.”. Ảnh: Hanoi’s
atmosphere.

Cầu
Nhật Tân vừa thông xe tháng 1/2015 có tổng mức đầu tư hơn 13.600 tỷ
đồng, gồm vốn vay từ cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản – JICA và vốn đối
ứng của Chính phủ Việt Nam. Phần chính của cầu gồm dây văng liên tục 5
trụ tháp với tổng chiều dài 1.500 m. Đây là cây cầu lớn thứ 3 bắc qua
sông Hồng những năm đầu thế kỷ 21 (sau cầu Vĩnh Tuy và cầu Thanh Trì).

2015.
Chợ hoa Hàng Lược chỉ họp một lần duy nhất trong năm, bắt đầu từ 23
tháng Chạp cho đến tận tối 30 Tết, và càng gần Tết thì càng đông. Nhiều
gia đình vẫn giữ thói quen tới đây để thưởng thức hoa tết.
- See more at: http://mannup.vn/100-nam-mien-bac-viet-nam-qua-anh/#sthash.KOIAKZJ2.dpuf
No comments:
Post a Comment